Mukaddimetü'l-Edeb'in Moğolca - Çağatayca kısmının dil incelemesi
A language study on Mongolian and Chagatai parts of Muqaddimat al-Adab
- Tez No: 428327
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Harezm Türkçesi, Muḳaddimetü'l-Edeb, Notlar, Çağatayca Dizin, Moğolca Dizin, Khwarazm Turkish, Muqaddimat al-Adab, Notes, Chagatai Index, Mongolian Index
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Muḳaddimetü'l-Edeb, Harezm Türkçesi eserleri arasında dil ile ilgili yazılan tek eserdir. Bu eser ünlü tefsir ve lügat bilgini Abu'l-Ḳāsım Maḥmūd ez-Zemaḫşerī tarafından 1127-1144 yılları arasından yazılıp Harezmşah Atsız'a sunulmuştur. Arapça pratik bir sözlük mahiyetinde olan Muḳaddimetü'l-Edeb, Kaşgarlı Mahmud'un Divānü Lugati't-Türk'ünden sonra gelen önemli bir sözlüktür. Bugün Harezm Türkçesi, Farsça, Çağatayca, Moğolca, Osmanlıca ile satır altı tercümeleri yapılmış bir çok nüshası bulunmaktadır. Muḳaddimetü'l-Edeb'in önemli nüshalarından biri de bugün Taşkent'te Alisher Navoiy Nomidagi Davlat Adabiyat Muzeyi'nde kayıtlı olan dört dilli (Arapça-Farsça-Çağatayca-Moğolca) nüshadır. Bizim çalışmamız bu nüshaya dayanmaktadır. Çalışmamız Giriş, Metin, Kısa Notlar ve Dizin bölümlerinden oluşmaktadır. Metin kısmında 001b'den 100b sayfasına kadar Farsça, Çağatayca, Moğolca kısımlarının yazıçevrimi ve Türkçe çevirisi tablo halinde gösterilmektedir. Kısa Notlar kısmında 100b'ye kadar geçen Çağatayca ve Moğolca kelimeler hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Dizin kısmında ise abace sırasına göre Moğolca ve Çağatayca kelimeler yer almaktadır. Bu çalışma hazırlanırken kullanılan kaynak kitaplar ve sözlükler Kaynakça kısmında gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Muqaddimat al-Adab is the only work about language in Khwarazm Turkish. This dictionary has written by famous commentator and linguist Abu'l Qasim Mahmud az-Zamakhshari in 1127-1144 years and presented to Khwaramzshah Atsiz. The Muqaddimat al-Adab is a practical Arabic dictionary which is very important after Kashgarli Mahmud's Divan-i Lugat'it Turk dictionary. Today there are many copies of this manuscript which has been translated in Khwarazm Turkish, Persian, Chagatai, Mongolian and Ottoman languages. Today a quadrilingual (Arabic-Persian-Chagatai-Mongolian) manuscript of this vocablary is in Tashkent in Alisher Navoiy Nomidagi Davlat Adabiyat Muzeyi. We chose this manuscript in our study. Our study consists four main parts; Entry, Text, Quick Notes and Index. In Text part we transcript the Persian, Chagatai and Mongolian parts of 001b-100b page with their Turkish translation in a table. In Quick Notes part, There is a brief information about Mongolian and Chagatai words which are up to 100b. In forth part there is the index of Mongolian and Chagatai words 'n alphabetical order. The source books, dictionaries, whitch we used during this study are shown as reference in reference part.
Benzer Tezler
- Mukaddimetü'l-Edeb'in Çağatayca ve Moğolca sözvarlığı
The Chagatay and Mongolian vocabulary of Muqaddimat al-Adab
AHMAD SHAFIQ SHAFI
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Yabancılara Türkçe öğretiminde ders materyalleri çok dilli bir sözlük örneği
Course materials in Turkish teaching to foreigners a multilingual dictionary sample
TALHA GÖKTENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN KAÇALİN
- Mukaddimetü'l-edeb Paris ve Yozgat nüshaları (giriş-metin-dizin)
Muqaddimat al-adab Yozgat and Paris copies (introduction-text-index)
GÜLŞEN ÖZÇAMKAN AYAZ
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE MEVHİBE COŞAR
- Türkçe ve Moğolcanın birlikte yer aldığı çok dilli tarihî sözlüklerdeki ortak sözcükler
The common words in old and polyglossic dictionaries including both Turkic and Mongolian words
ARIUNZUL NYAMDAVAA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERKAN ÇAKMAK
- Rasulid Hexaglot: The king's dictionary'nin Moğolca söz varlığı
Mongolian vocabulary of Rasulid Hexglot: The king's dictionary
UĞUR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT GÜL