Türkçe ve Farsça atasözlerinde hayvan metaforları: Bilişsel dilbilim çalışma
Animal metaphors in Persian and Turkish proverbs: A cognitive linguistic study
- Tez No: 429599
- Danışmanlar: PROF. DR. Ιṣιl Özyιldιrιm
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 441
Özet
Bilişsel Dilbilim insan zihninin yapısının metaforik olduğunu ileri sürmektedir. Diğer bir deyişle, insanlar soyut kavramları daha somut kavramlar çerçevesinde kavramsallaştırmaktadırlar. Böylece, bize en yakın somut alan olan vücudumuz – diğer sosyal, kültürel ve coğrafi çevre ile birlikte – metaforik kavramsallaştırmalarımızda önemli bir rol üstlenmektedir. Bu çerçeveden bakıldığında, yaşadığımız çevrenin bir parçası olmalarından dolayı hayvanların da bilişimizin metaforik olarak yapılanmasında önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Bilişsel Metafor Kuramını yöntem olarak benimseyen bu çalışma, çevrelerinde bulunan hayvanların metaforik olarak kullanımıyla iki komşu ülkenin halkları olarak Türk ve İranlıların dünyayı benzer ya da farklı biçimlerde nasıl kavramsallaştırdıkları sorusuna yanıt aramaktadır. Tezin araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla temel olarak Türkçe ve Farsça atasözlerinde hayvan metaforları içeren kaynak-alan-yönelimli bir çalışma planlanmıştır. Kültürel ve bilişsel açıdan zenginliği atasözlerinin araştırma materyali olarak seçilmelerinde önemli bir rol oynamıştır. Türkçe ve Farsça ortalama 12000 atasözünün taranmasından sonra araştırmada kullanılmak üzere 171 Farsça ve 187 Türkçe atasözü seçilmiştir. Bu amaçla toplanan veri hem betimleyici ve hem de bilişsel açılardan çözümlenmiştir. Çalışmanın hayvanların türü, kullanım sıklığı ve yaşadıkları ortam açılarından yapılan betimleyici çözümlemesinin sonuçları Türkçe ve Farsça atasözleri arasında hem benzerlik ve hem de farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Her iki dildeki atasözlerinin bilişsel açıdan çözümlenmesi de hem kültürel ve hem de kavramsal açılardan kültüre bağımlı farklılıklar ya da benzerlikler olduğunu bize göstermektedir. Özet olarak, çalışmanın sonuçları kültürel ve coğrafi çevrenin insanın ve diğer deneyim alanlarının kavramlaştırılmasında önemli bir rol oynadığı görüşünü desteklemektedir.
Özet (Çeviri)
Cognitive linguistics proposes that the structure of human mind is metaphorical that is to say; human being conceptualizes abstract concepts in terms of more concrete concepts. Therefore, our body- as the first available concrete domain- along with our social, cultural and geographical environment - play significant role in our metaphorical conceptualization. Following this rationale, animals also have played a remarkable role in the metaphorical formation of our cognition since they are also part of the environment we live in. By adopting Conceptual Metaphor Theory, the present study tried to find out how similar the neighboring Persian and Turkish speaking folk conceptualize the world around them by metaphorical use of animals in their proverbs. The cultural and cognitive richness of proverbs was the motivation for selecting them as research material. In order to answer the research questions, a predominantly source-domain-oriented study was designed to investigate the Persian and Turkish proverbs containing animal metaphors. After scanning almost 12000 Persian and Turkish proverbs, 171 Persian proverbs and 187 Turkish proverbs were selected for final investigation. In order to answer the research questions, the gathered data were analyzed from both descriptive and cognitive perspective. The descriptive analysis of data in terms of type, frequency and makeup of use of animal names in Turkish and Persian proverbs illustrated both variation and similarity. Cognitive analysis of the proverbs also revealed notable points of culture-specificity and similarity between both languages at both conceptual and cultural level. In sum, the results of the study supported the significance of cultural and geographical environment on how both folk used the animals metaphorically in order to conceptualize human and other domains of experience.
Benzer Tezler
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Türkçe-Farsça hayvan adları içeren deyim ve atasözlerinde dilsel ve kültürel benzerlikler
Lingual and cultural similarities between expressions and proverbs related to animal names in Turkish and Persian language for Turkish as a foreign language
SAHAR MADADI DEHCHESHMEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUTHAN KAHRAMANTÜRK
- Yeşim Saygın Armutak'ın macera romanlarının söz varlığı açısından incelenmesi
Vocabulary analysis of Yeşim Saygın Armutak's adventure novels
KIVANÇ SİNAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN SİNAN
- Anlam ve yapı açısından Türkçenin batı dilleriyle ilişkisi
Language contact of Turkish with european languages
MUSTAFA SARI
Doktora
Türkçe
2001
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA ZÜLFİKAR
- Kaşkay atasözlerinde ad aktarmaları
Metonomy at Qasqai proverbs
MEHMET GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHİTTİN ÇELİK
- Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimeler
Persian-origin words in Turkey Turkish
DOĞAN ÖZLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ATALAY