Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimeler
Persian-origin words in Turkey Turkish
- Tez No: 549412
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ATALAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türkçe, Farsça, Diller arası etkileşim, Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimeler, Turkish, Persian, Interaction between languages, Persian words in Turkey Turkish
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
Bu araştırmada Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimeler incelenmiştir. Farsça ve Türkçe, çok eski dönemlerden bu yana karşılıklı ilişkiye ve etkileşime sahip iki dildir. Farsça, bugünkü Türkiye coğrafyasında Arapçadan sonra İslam dünyasının en önemli dili olarak uzun yıllar boyunca kullanılmış ve ilgi odağı olmuştur. Bugüne kadar Türkçe ile Farsça edebiyat etkileşimine dair birçok çalışma yapıldı. Ancak bu çalışmalarda Türkçe ve Farsça dillerinin etkileşimini konu alan çalışmaların yeterli olduğu söylenemez. Oysa günümüz Türkçesinde bin üç yüzü aşkın Farsça kökenli kelime mevcuttur. Bu kelimelerden türetilen diğer sözcük, deyim ve atasözleri göz önünde bulundurulduğunda ise bu sayı altı bini aşmaktadır. Aynı şekilde Farsçada da çok sayıda Türkçe kökenli sözcüğün varlığı söz konusudur. Türkçede kimi zaman Farsça kökenli bazı kelimeler, tıpkı Türkçe kökenli bir sözcük gibi kullanılmış ve bu kelimelerden Türkçe ve Farsça ekler yardımıyla yüzlerce kelime, kavram ve deyim türetilmiştir. Söz gelimi“can, ateş, para, yaban ve zor”sözcüklerinden sırasıyla 200, 90, 100, 80 ve 50 civarında sözcük türetilmiştir. Araştırmalar Türkçede kullanılan Farsça kökenli kelimelerin önemli bir kısmının etkileşim sonucu ses, yapı ve anlam değişimine uğradığını, hatta kimi zaman Farsçada hiç kullanılmayan yeni anlamlar kazandığını ve farklı yapılar kurduğunu göstermektedir. Bu araştırmada Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimelerin yapı, ses, anlam ve tür bakımından durumları ile kullanıldıkları alan ve kullanım biçimleri ele alınmıştır. Ardından Türkçedeki Farsça kökenli kelimelerden türetilen kelime, deyim ve atasözlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This research investigates Turkey Turkish words of Persian origin. Persian and Turkish are two languages that have been interrelated and interacting during past centuries. Persian, in the contemporary geography of Turkey, after Arabic as the most important languages of the Islamic world has been used for many years and attracted attentions. To date, many studies on the interactions of Turkish and Persian literature have been conducted. However, among them, the studies specifically on the interaction of Turkish and Persian languages are still insufficient. In fact, in today's Turkish there are more than three thousand words of Persian origin. When other derived words including idioms and proverbs from these main words are taken into consideration, this number exceeds six thousand words. Likewise, there are many Turkish origin words in Persian. Some words of Persian origin have been treated as a word of Turkish origin and hundreds of words, structures and idioms are derived from these words with the application of various Turkish and Persian suffixes. For example, from the words“can”(life)“ateş”(fire),“para”(money),“yaban”(wild) and“zor”(hard) respectively 200, 90, 100, 80 and 50 new words are derived. The research shows that a significant portion of the Persian-origin words used in Turkish have undergone a change of pronunciation, structure and meaning as a result of interaction so that sometimes they have acquired new meanings that are never used in Persian and have established different structures. In this research, the words of Persian origin in Turkey Turkish have been studied for their structure, pronunciation, meanings and types with their usage field and usage pattern. Moreover, the words, idioms and proverbs derived from the Persian words in Turkish are included.
Benzer Tezler
- Yeni Uygur Türkçesinde ikilemeler
Reduplications in the New Uygur Turkish
GURBET DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE HARBALİOĞLU
- Gagauz Türkçesindeki Arapça ve Farsça kelimeler (Ses bilgisi-anlam bilgisi-sözlük)
Arabic and Persian words in Gagauz Turkish (Phonetics-semantics-dictionary)
MELEK ALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADEJDA ÖZAKDAĞ
- Köroğlu Destanı'nda 'seyislik, sınçılık, sayapkerlik' ve günümüz Kırgızistan'ındaki uygulamaları
Көрoглу дастанындагы 'сынчылык, саяпкерлик' жана азыркы кыргызстанда практикада колдонулушу
ATİLLA ARABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DR. ULANBEK ALİMOV
- Çeşitli konulardaki Kırgızca koşuklar: Çeviri-metin-Türkiye Türkçesine aktarım-dil incelemesi-sözlük
Kyrgyz koshoks in various subjects: Translation-text-translation to Turkey Turkish-language study-dictionary
AZAMAT TOKTOSUNOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANJU SEYHAN
- Kâmûs-ı Türkî, tarama sözlüğü ve Türkçe sözlük'te eğitim ile ilgili söz varlığı
Kâmûs-i Türkî is in scan dictionary and Turkish dictionary vocabulary on education
ZUHAL ARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİMEN ÖZÇAM