Sınırları aşmak: Türk modernleşmesi bağlamında kadın karakterlerin kocalarını aldattığı romanlar üzerine bir inceleme
Going beyond borders: an analysis of the novels that include adulteress within the context of Turkish modernity
- Tez No: 430385
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAVVA NURAN TEZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Bu çalışmada Osmanlı-Türk edebiyatında Müslüman kadın karakterlerin kocalarını aldatmalarının merkezî bir yer tuttuğu romanlar incelenmiştir. Tezde evlilik cinsel birleşmenin yalnızca eşler arasında gerçekleşeceğini güvence altına alan bir sözleşme ve aldatma, bu sözleşmenin belirlediği sınır(lar)ı aşma anlamında ele alınmıştır. Buna göre tezin odağında Halit Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu (1900), Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Sevda Peşinde (1910), Ercüment Ekrem Talu'nun Sabir Efendi'nin Gelini (1921), Salâhaddin Enis Atabeyoğlu'nun Zaniyeler (1924) ve Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak (1973) romanları yer almaktadır. Tezde farklı tarihsel koşullarda yazılan bu romanlar, kocasını aldatan kadın karaktere yöneltilen tutum, aldatmanın nedenleri ve sonuçları açısından ele alınmış ve modernleşme süreçlerine koşut olarak bunların bir romandan ötekine farklılık gösterip göstermediği tartışılmıştır. Tezin ilk bölümünde Halit Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu ve Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Sevda Peşinde romanları irdelenmiştir. Romancılık anlayışı bakımından birbirlerinden farklı tutumlar benimseyen bu iki yazarın, kadın aldatmasını benzer bir yaklaşımla ele aldıkları gösterilmiştir. Buna göre, her iki romanda kadın karakter karşısında değişken bir tutum söz konusudur. Başlangıçta kadın karakterlerin kocalarını aldatmalarının haklı gerekçeleri olduğunu gösterme, dolayısıyla onlara karşı bir anlayış uyandırma çabası dikkati çekerken, aldatmanın gerçekleşmesinden sonra kadın karakterlerin olumsuzlandığı görülür. Romanın sonunda cezalandırmanın gerçekleşmesiyle bu olumsuz tutum sona erer ve kadın karakterler“kader kurbanları”olarak konumlandırılır. Tezin ikinci bölümüde Ercüment Ekrem Talu'nun Sabir Efendi'nin Gelini, Salâhaddin Enis Atabeyoğlu'nun Zaniyeler ve Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak romanları irdelenmiştir. Tezin ilk bölümünde incelenen romanlarda aldatmanın insan doğasına atfedilen gerekçelerle ilişkilendirilmesine karşılık, bu bölümde incelenen romanlarda kültürel gerekçelerle ilişkilendirildiği gösterilmiştir. Böylece imparatorluktan modern-ulus devlete geçişte, kadın aldatmasının ele alınış biçiminde bir dönüşüm olduğu vurgulanmıştır. Tezin üçüncü bölümünde, aldatma üçgeninde yer alan erkek karakterler üzerinde durulmuştur. Kocasını aldatan kadın karakterlerin değişen konumlarına karşılık, aldatılan koca imgesinde bir sürekliliğin olduğu saptanmıştır. Buna göre tezde ele alınan romanlarda aldatılan kocalar, daima karılarının kendilerini aldatmalarına yol açacak bir zafiyet içinde kurgulanmaktadırlar. Karılarının birlikte olduğu öteki erkekler ise onların bu zafiyetlerini, olumsuz yönlerini daha da görünür kılmaya aracılık ederler. Bu bağlamda aldatılan koca ve öteki erkek imgeleri, R. W. Connell'in“hegemonik erkeklik”kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the Ottoman-Turkish novels in which the focus of the plot is female adultery. In this thesis marriage is considered as a contract that guarantees the sexual intercourse will be between only spouses and adultery is regarded that transgression of the marriage contract. The thesis focuses on the Aşk-ı Memnu (1900) by Halit Ziya Uşaklıgil, Sevda Peşinde (1910) by Hüseyin Rahmi Gürpınar, Sabir Efendi'nin Gelini (1921) by Ercüment Ekrem Talu, Zaniyeler (1924) by Salâhaddin Enis Atabeyoğlu and Ölmeye Yatmak (1973) by Adalet Ağaoğlu. These novels are a product of different historical contexts and this thesis questions the attitude towards adulteresses with regards to the reasons for and results of adultery and whether they differ or not in different novels according to the modernization periods. The first chapter examines the novels Aşk-ı Memnu by Halit Ziya Uşaklıgil and Sevda Peşinde by Hüseyin Rahmi Gürpınar. The chapter argues that even though these authors present different characteristics in their writings in terms of their perception about novel, their attitude towards adulteress is similar. The second chapter examines the novels Sabir Efendi'nin Gelini by Ercüment Ekrem Talu, Zaniyeler by Salâhaddin Enis Atabeyoğlu and Ölmeye Yatmak by Adalet Ağaoğlu. The novels examined in the first chapter relates adultery with the human nature. However, the novels examined in this chapter relates adultery with cultural factors. Thus, this chapter points out that during the nationalization period the narration of adulteress experienced a transformation. The third chapter focuses on the male characters in the adulterous triangle. It has been observed that despite the changes in the image of adulteresses, the image of their husbands stayed stable. Husbands are always fictionalized in a weakness that makes their wife rightful. Other men make their weakness more visible. The image of the husbands and other men are analyzed according to the concept of“hegemonic masculinity”by R. W. Connell.
Benzer Tezler
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- 1923-1960 yılları arasında Üsküdar'ın kent morfolojisindeki değişim
The change in the urban morphology of Üsküdar between 1923-1960
HACER TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Siyasal iktidar medya ilişkisinde türban sorunu
The turban problem in political power and sovereign media relationship
HASAN ÖYMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
GazetecilikGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NİLGÜN GÜRKAN PAZARCI
- Medyaların Türk toplumu'nda popüler kültüre etkisi
The Impact of the popular culture in the Turkish society
NAJDA ÇILBIYIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2000
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF ESİN
- Radyonun eğitim etkinliğinin, 1000 dinleyici mektubu ışığında değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
SELMA PİŞKİN