19. yy'da bilim-din çatışması tartışmaları ve Ahmet Midhat Efendi'nin 'Nizâ'-ı İlm ü Dîn' adlı eserinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Arguments of the conflict between science and religion in the 19. century and transcription and assessment of Ahmet Mi̇dhat Efendi̇'s book; 'Ni̇zâ'-i iİlm ü Dîn'
- Tez No: 430513
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FAZLI ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Din, Bilim, Çatışma, Ahmet Midhat, John William Draper, Religion, Science, Conflict, Ahmet Midhat, John William Draper
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 744
Özet
Hıristiyanlık tarihi ve bilim tarihi birlikte incelenirse iddia edilen Bilim-din çatışmasının; mutlak manada bilim ve din arasında olmadığı görülür. Asıl çatışmanın ise; Avrupa'da Hıristiyanlığın ilk asırlarından beri Roma Katolik kilisesinin dogmaları ile on yedinci asırda fizik bilimi ile başlayan modern bilim devriminin ortaya koyduğu gerçekler arasında belirdiği görülmektedir. On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde; artık zayıflayan din kurumu karşısında kaba materyalist ve pozitivist düşünceler, evrim teorisi tartışmalarının da desteğiyle Avrupa'da yükseliş göstermiştir. Çatışma tezi böyle bir dönemde, 1874'te ortaya atılmıştır. Bu fikirler; yüzyılın ikinci yarısından başlayarak Tanzimat dönemini yaşamakta olan Osmanlı aydınları üzerinde de etkili olmuştur. Dağılma sürecinin yaşandığı bir dönemde, Müslüman ülkelerin ilerleyememesinin sebebi olarak İslâm'ı gösterenlere reddiyeler yazılmıştır. Yüzyılın son çeyreği, Ahmet Midhat'ın misyonerlik ve materyalizm karşısında fikir mücadelesinin yoğunlaştığı yıllardır. John William Draper'in; aslında Katolik kilisesine bir saldırı olan 1874 tarihli History Of The Conflict Between Religion and Science adlı eserini, Ahmet Midhat Efendi 1895-1900 yılları arasında, tenkitli olarak Osmanlı Türkçesine tercüme etmiş, İslâm, Hz. Muhammed, İbni Rüşd felsefesi ve İslâm-bilim ilişkisine dair bazı yanlışlarını eleştirmiştir. Ahmet Midhat'ın bu eserdeki asıl gayesi; Osmanlı gençliğini materyalizmden korumaktır.
Özet (Çeviri)
If the history of Christianity and the history of science are examined together, it appears that the alleged science-religion conflict is not to be thought of in absolute terms as being between science and religion. The real conflict appears to have been between the dogma of the Roman Catholic Church, prevalent in Europe since the first centuries of Christianity, and the facts revealed by the modern scientific revolution, which began with physical science in the seventeenth century. In the nineteenth century, in the face of weakening religious institutions, and with the support of the theory of evolution, materialist and positivist thoughts had risen in Europe. A conflict thesis was put forward in this period in 1874. Starting in the second half of the century, these ideas affected the Ottoman intellectuals of the Tanzimat period. In a time which saw a process of disintegration, refutations were written against those who claimed that Islam was the reason for the recession of Muslim countries. The last quarter of the century was dominated by Ahmet Midhat's struggle of idea against missions and materialism. Between the years 1895-1900, Ahmet Midhat Efendi translated John William Draper's 1874 attack on the Catholic Church, History Of The Conflict Between Religion and Science into Ottoman Turkish. In his critical edition, Ahmet Midhat criticized some of Draper's mistakes concerning Islam, Prophet of Islam, Averroism and İslam-science relation. Midhat's primary objective in this work was to protect the youth of the Ottoman Empire from materialism.
Benzer Tezler
- Enlightenment and reformation in the historical writings of thomas M'crie
Thomas M'crıe'nin tarih eserlerinde aydınlanma ve reformasyon
FATİH DURGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. CADOC D. A. LEİGHTON
Y.DOÇ.DR. NUR BİLGE CRİSS
Y.DOÇ.DR. TİMOTHY ROBERTS
- Osmanlı-İngiliz ilişkilerinde William Churchill hadisesi (1836)
Churchill issue in Ottoman-British relations (1836)
LEVENT TAĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinÇukurova Üniversitesiİslam Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH YAHYA AYAZ
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Fatma Aliye's discourse of woman in the context of the Islamic modernization and tradition
İslam'da modernleşme ve gelenek bağlamında Fatma Aliye'nin kadın anlatısı
İLKNUR BAHADIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Dinİstanbul Şehir ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET FATİH USLU