İsmail Gaspıralı'nın edebî eserlerinde eğitim sorunları üzerine bir araştırma
A review on educational problems in the literary works by Ismail Gaspirinski
- Tez No: 430705
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
İsmail Gaspıralı'nın Edebî Eserlerinde Eğitim Sorunları adlı bu tez Gaspıralı'nın (1851-1914) roman ve hikâyelerindeki eğitim sorunları üzerinde odaklanarak onun eğitim konusundaki görüşlerini ortaya koymaya çalışmaktadır. Amaç Rusya Müslümanlarının eğitim sisteminin ve sorunlarının tespit edilmesi, Avrupa'daki eğitim sistemi ve yazarın bu gelişmelere karşı bakış açısının ortaya konmasıdır. Türk-İslam dünyası için modernleşme arayışı içinde olan İsmail Bey'in bahsettiği ve üzerinde ısrarla durduğu konuların başında eğitim meselesi gelmektedir. Halkı aydınlatmak, eğitmek amacıyla birçok faaliyette bulunan, üzerinden uzun yıllar geçtikten sonra Türk dünyasına hizmetleri daha iyi anlaşılan İsmail Bey Gaspıralı tüm bu faaliyetlerinin yanı sıra hikâye ve roman türünde de eserler vermiştir. Bu roman ve hikâyeler incelendiğinde en dikkat çeken konunun Müslüman-Türk toplumunun eğitim meselesi olduğu görülmektedir. Gaspıralı'nın yaşadığı dönemde Türk ve İslam dünyası –Osmanlı Devleti dışında- büyük bir gerilik ve cehaletin içindedir. Bu cehalet ve gerilik, onların başka ülkelerin ve milletlerin egemenliği altında bulunmalarının en önemli sebeplerindendir. Gaspıralı bu durumu gören aydınlardan biri olarak eserler yazmış, süreli yayınlar çıkarmış, eğitim alanında bazı yeniliklerin yapılması yolunda fikirler ortaya atmış ve bunu yaygınlaştırmak için basını kullanmasının yanı sıra çeşitli seyahatler de yapmıştır. Yazarın edebî eserleri incelendiğinde işlenen karakterlerin eğitsel durumları üzerinden Gaspıralı'nın eğitim konusundaki görüşleri -özellikle kadın ve çocuk eğitimi- hakkında çıkarımlarda bulunduğu görülmektedir. Roman ve hikâyelerinde Avrupalı insanların eğitim durumu ve eğitime bakışı, çizilen eğitimli insan profili, ideal toplum ve kadın anlayışı, idealize edilen kişilerin ve toplumların hangi eğitsel özellikleri taşıdığı üzerinde durulmuştur. Ayrıca yazarın edebî metinleri dışında yazdığı fikir yazılarından da eğitim konusunun önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. İsmail Bey'in yazmış olduğu bu fikir yazılarıyla birlikte roman ve hikâyeleri aslında onun yaymaya ve uygulamaya çalıştığı fikirlerin ve ideallerinin birer parçasıdır. Tüm faaliyetleriyle eğitimli ve modern bir toplum yaratmaya çalışan Gaspıralı edebî eserleriyle de bu amaca hizmet etme çabasında olmuştur.
Özet (Çeviri)
The thesis, named Education Problems in Ismail Gaspıralı's Literary Works, tries to display Ismail Gaspıralı's (1851-1914) opinion on education by focusing the education problems in his novels and stories. The aim is to determine the education system and problems of Russian Muslims, to display the education system in Europe and the author's point of view about the issue. Education issue is the main subject that Ismail Bey, who was looking forward to a modern look for Turkish-Islam world, insisted on. Ismail Gaspıralı, who was recognized with his service to Turkish world after ages, made facilities to enlighten and educate people in addition to his activities he has also literary works in novel and story type. When these novels and stories are examined, Muslim-Turkish society's education problem issue is the most conspicuous subject. At the age of Gaspıralı Turkish and Islam world - except Ottoman Empire- was in illiteracy and backwardness. The illiteracy and backwardness is the main reason for them to be under the control of other countries and nations. As an intellectual who sees the issue, Gaspıralı, has written literary, periodical works and brought up some suggestions to make some innovation about education and he used press and travelled to disseminate the opinion. When the author's works are examined it can be seen that he brings up his opinions by the help of his characters - especially children and women education. In his novels and stories he focused on the European people's education status and point of view to education, characterized educated human profile, ideal society and women understanding and the idealized people's and society's education features. On the other hand it can be seen that the importance of the education has a great place in his essays. Like Ismail Bey's essays, his novels and stories are the parts of his opinion which he wanted to apply and disseminate. Gaspıralı, who wanted to create an educated and modern society with his whole facilities, also made an effort to serve his aim with his literary works.
Benzer Tezler
- İsmail Gaspıralı'nın eserlerinde kadın tipolojisi
The women typology of İsmail Gaspıralı's works
YASEMİN KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUVAFFAK DURANLI
- Tercüman Gazetesinde Azerbaycan edebî ve fikrî muhiti
Azerbaijan literary and intellectual circles in Tercuman Newspaper
YILMAZ ÖZKAYA
- Ahmet Mithat Efendi ile İsmail Gaspıralı'nın edebiyatçı, eğitimci ve fikir adamı yönleriyle karşılaştırılması
Comparison of the author, educator and intellectual aspects of Ahmet Mithat Efendi and İsmail Gasprinski
ESİN ALÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
- İsmail Gaspıralı'nın eserlerinin kavramlar tasnifi ve söz varlığı
Vocabulary and classification of concepts of İmail Gaspıralı's works
SIERANE KENDZHALIIEVA
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MEHDİ ERGÜZEL
- Yenileşme dönemi Türk edebiyatı'nın İdil-Ural bölgesi Tatar edebiyatı'na etkisi (1860-1917)
The influence of the reformation era Turkish literatureon Tatar literature of İdi̇l-Ural region (1860-1917)
HÜSEYİN BARGAN
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM