Geri Dön

Kent belleğinin sürekliliğinde kentsel artifaktların önemi: İstanbul Tarihi yarımada 19. yüzyıl ızgara plan uygulamaları

The significance of urban artifacts in the urban memory continuity: Practices of 19. century grid plans in the Historical peninsula of Istanbul

PDF İndir

  1. Tez No: 432110
  2. Yazar: SEDA SAYLAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Kent Morfolojisi, ızgara kent dokusu, yapı adası, kentsel bellek, kentte kolektif hafıza, Urban morphology, grid planning layout, urban block, urban memory, collective memory in the city
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 199

Özet

Şehirler insanların yaşam alanıdır ve zaman içerisinde kültürel, sosyal, politik ve ekonomik sebepler sonucunda farklı morfolojik karakterlere bürünürler. Her dönem, kent dokusunda kendine özgü morfolojik izlerini bırakır. Dolayısıyla, kentlerin oluşumu ve gelişimi dönemin karakterine, formlarına ve mimarisine bağlıdır. Mimari artifaktlar kent belleğinin ve kentte kolektif hafızanın oluşmasını sağlar. Buna bağlı olarak kent dokusu içindeki anıtlar, yapılar, bölgeler, caddeler, sokaklar kentsel artifaktları meydana getirir. Bu artifaktlar şehrin geçmişinin hatırlanmasını, hafızalarda yer etmesini sağlar ve gelecekteki planlamalar için önemli veriler sunar. Kent içerisindeki bu yapılar farklı formlarda karşımıza çıkabilir. Bunlar bir yapı, cadde, bölge ya da bir doku uygulaması olabilir. Artifaktlar insanların şehri algılaması ve şehri bilinçlerinde yaşatmaları açısından önemlidir. İstanbul, farklı tarih katmanlarıyla dünyadaki en önemli metropollerden biridir. Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet gibi farklı dönemlerin izlerini kent dokusunda, özellikle Tarihi Yarımada'da okumak mümkündür. Roma-Bizans dönemindeki geniş, düzgün, revaklı caddelerin ve onları kesen sokakların oluşturduğu kent dokusu, Osmanlı döneminde İslam kenti karakteri taşıyan dar, eğri-büğrü, çıkmaz sokakların oluşturduğu kent dokusuna dönüşmüştür. Osmanlı modernleşme dönemi ile birlikte kentin yapısında planlama ile ilgili önemli değişimler meydana gelmiştir. 19. yüzyılda gerçekleşen yangınlardan sonra uygulanan ızgara planlamalar Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme döneminde kent dokusunda gerçekleştirilen önemli kentsel artifaktlar olarak kabul edilebilinir. Batılı anlamdaki kent planlaması ile birlikte Osmanlı'daki dar, düzensiz ve çıkmaz sokaklara sahip olan mahalle dokusu geniş, birbirini dik kesen caddelerin ve sokakların oluşturduğu ızgara plan dokusuna dönüşür. Bu dönemde yangın sonrasındaki ilk ızgara doku ve parselasyon uygulamaları İtalyan mühendis Luigi Storari tarafından gerçekleştirilir. Tarihi ve / ve ya mimari değer taşıyan yapıların ve anıtların haricinde kent formunu meydana getiren bu karakteristik düzenlemelerin de korunması ve devam ettirilmesi, kolektif hafızanın sürekliliği için önemlidir. Her şehir kaçınılmaz olarak zaman içerisinde bir takım değişimler yaşar ama bu değişimlerin kentsel belleğe ve kolektif hafızaya zarar vermemesi gerekir. Bu çalışmada İstanbul Tarihi Yarımada içinde bulunan, kentsel bellek değeri taşıyan Aksaray, Salma Tomruk, Küçük Mustafa Paşa, Fatih ve Horhor bölgelerinde 19. yüzyılda gerçekleşen yangınlar sonrasında tasarlanmış olan ızgara kent dokusunun fiziksel karakterinin sürekliliği ve değişimi morfolojik veriler vasıtasıyla incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

Cities are living place of mankind and over time they become numerous morphological characters as a result of cultural, social political and economic reasons. Each decade leaves its own morphological trace in the urban pattern. Therefore, the formation and development of the cities depend on the characteristics, forms and architecture of the decade. Architectural artifacts cause the formation of urban memory and collective memory in the city. As a result, monuments, buildings, regions, streets in urban pattern build up the urban artifacts. These artifacts help to remember the history of the city and provide crucial data for the planning of the future. These structures in the city can appear in different forms. These forms can be a building, street, district or pattern application. Artifacts are İmportant for the people to perceive the city and make the city live in the memories. With its many historic layers, Istanbul is one of the most important metropolis in the world. Traces of different decades, like Byzantium, Ottoman and Republic can be seen in the Historical Peninsula. Urban pattern in Roman-Byzantium which consists of broad avenues with porticos and streets which intersect them, converted to an urban pattern during Ottoman decade which consist of organic street pattern and cul-de-sacs that have the characteristics of an Islamic city. In the Ottoman modernization period, there have been substantial changes in the urban structure regarding the planning. Grid planning applications after the 19th century fires can be counted as one of the most important urban artifacts in the Ottoman modernization period. With the western style urban planning, the mahalla pattern which is formed by a narrow and organic street pattern and cul-de-sacs transform into a grid planning layout with avenues and streets that intersect each other perpendicular. The first grid pattern and parcelling applications after the fires in this decade are done by an Italian engineer, Luigi Storari. Apart from historically and architecturally important buildings and monuments, for the continuity of the collective memory it is necessary to preserve these characteristic regulations that create the urban form. Inevitably, each city encounters several changes during the history. However, these changes must not damage the urban and collective memory. In this study, the continuity and change of physical character of Aksaray, Salma Tomruk, Küçük Mustafa Paşa, Fatih and Horhor districts' grid urban pattern, which are located in the İstanbul's Historical Peninsula and carry a value as urban memory, are examined with the help of morphological analysis.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    782004

    Kentsel bellek kumbarası: Sivas kenti örneği

    Urban memory hub: The province of sivas

    DİLARA MERVE KELKİT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEN ÖZTÜRK

    DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR KARABABA DEMİRCAN

  2. Tez No

    789540

    ÇAPA Sağlık Yerleşkesi'nde mekansal katmanlaşma ve kentsel bellek

    Spatial stratification and urban memory at CAPA Health Campus

    NAİL MAHİR KORKMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FETHİYE EMEL ARDAMAN

  3. Tez No

    409013

    Kadifekale kentsel yenileme alanında toplumsal belleğin korunması üzerine bir öneri: Arkeopark kavramı

    A proposal on preservation of social memory in Kadifekale urban renewal area: Concept of archeopark

    ÇİĞDEM ÜNAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    ArkeolojiGediz Üniversitesi

    Kentsel Yenileme Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BİLGEN DÜNDAR

  4. Tez No

    120996

    Konya kenti açık ve yeşil alan varlığı içinde tarihi kent merkezinin kentsel tasarımı üzerine bir araştırma

    A Research on the urban design of the historical city center in the open and green spaces of the city of Konya

    ÜMMÜGÜLSÜM TER (ÖZKAN)

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Peyzaj MimarlığıAnkara Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. MURAT ERTUĞRUL YAZGAN

  5. Tez No

    600872

    Tirilye, Eskipazar caddesi koruma önerileri

    Tirilye, protection recommendations of Eskipazar street

    MERVE DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELVAN EBRU OMAY POLAT

Geri Dön