Başlangıcından günümüze Yıldırım Külliyesi ve Ulucami
The Yıldırım Complex and Ulucami from its foundation to present day
- Tez No: 43460
- Danışmanlar: PROF.DR. ÖZKAN İZGİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
ÖZET Bu çalışmada, inşası en geç 1400 yılında tamamlanan“Yıldırım ve Ulucami Külliyeleri”nin altı asırlık hayatı, mevcut veriler çerçevesinde anlatılmaktadır. Külliyeleri, ondört yıl gibi çok kısa sayılabilecek saltanat dönemine, pek çok başarılı işi sığdırmış ünlü Niğbolu kahramanı Yıldırım Bayezid yaptırmıştır. Bazı birimleriyle hizmeti günümüze kadar devam eden bu hayrat eserlerin tesis adilmesinin arka planında kurucusunun imaret ve hayrat anlayışının yer aldığı arılaşılmaktadır. Kuruluş döneminde eserlerin inşasını gerektiren siyasi, sosyal, ve iktisadi şartlar oldukça müsaittir. Bu dönem, ünlü pek çok alimin Orta Asya veya Mısır'dan Osmanlı ülkesine geldiği bir devirdir. Bursa'mn fetihle birlikte başlayan kültürel gelişimi bu devirde önemli bir ivme kazanmıştır. Bu ortam külliyelerin yapılmasını bir ihtiyaç haline getirmiş olabileceği gibi, şehrin genişlemesine yönelik bir imar faaliyeti olarak da görülebilir. Bunu külliyelerin şehirdeki konumlarından da anlamak mümkündür. Cami, medrese, imaret, darüşşifa, türbe gibi birimlerden teşekkül eden külliyeler, ekonomik açıdan XVI. asrın son çeyreğine kadar pek önemli bir sıkıntıya düşmemişlerdir. Bu tarihten itibaren XVII. yüzyıl sonlarına kadar zaman zaman parasızlık ve mahsul kıtlığından dolayı imaret kapanmış ancak alman bazı tedbirlerle yeniden hizmete açılmıştır. Zaman içinde külliyelerin personel sayısında nisbi artışlar gözlenmektedir. Hizmet kapasitesinin genişlemesinden kaynaklanan eleman ihtiyacı bunun sebepleri arasında sayılabilir. Görevlilerin vakfiye' de belirlenen ücretlerinde değişmeler may dana gelmiştir. Bu daha ziyade üst düzey personelin maaşlarında görülmektedir. Maaşların vakfiyede aylık olarak ödenmesi öngörülmüş olmasına rağmen, vakfın ekonomikrv durumunun elvermediği zamanlarda değişik yollarla da ödemeler yapılabilmektedir. Maaşlardaki artışlar gerçekte personelin alım gücünü yükseltmediği gibi, gerçekleşen enflasyon sebebiyle eski durumları da korunamamıştır. Ulucami'de ibadetlerin yanı sıra, eğitim-öğretim faaliyetleri de yürütülüyordu. Duvarlarında hem anlam hem de hat sanatı açısından fevkalade güzel levhalar ve tablolar bulunmaktadır. Hünkar Mahfilinin altında tesis edilen kütüphane sayesinde belki de tek örnek olarak Osmanlı'da bir camide kütüphane hizmeti de sunulmaktaydı. Burada cereyan eden faaliyetler camiyi adeta bir kültür merkezi haline dönüştürmüştür. İmarette pişen yemeklerden sadece personel değil, misafirler ve fakirler de yararlanıyordu. Yaklaşık olarak günde ikiyüz kişinin imaretten istifadesi söz konusuydu. Darüşşifa ise Bursa merkeziyle birlikte çevre vilayetlerin de sağlık ihtiyaçlarına cevap veriyordu. Medrese ise eğitim-öğretim faaliyetlerine hasredilen bir mekan olup, Sahn öncesi eğitim veren bir kurum niteliğindeydi, öğrencilerde ilk devirlerde disipline aykırı davranışlar görülmezken XVI. asrın sonlarında işledikleri suçlar ve isyanlar sebebiyle takibe tabi tutularak şiddetli cezalara çarptırılmışlardır. Ders programlarıyla ilgili vakfiyede öngörülen dersler konusunda, herhangi bir resmi düzenleme söz konusu değildir. Bununla birlikte Fatih'ten sonra medrese telvih medresesine dönüştürüldüğü için sadece belirli kitapların okunduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu uygulamanın hiçbir zaman vakfiyede belirtilen hususlara ters düşmediği görülmektedir. Kısaca ifade etmek gerekirse, adı geçen külliyeler altı asırdır Türk toplumuna çok önemli hizmetler vermiş, tıp ve dini ilimler alanında önemli şahsiyetlerin yetişmesine zemin hazırlamışlardır. Cami ve imareti sayesinde de toplumda sosyal dayanışma ve kaynaşmanın sağlanmasında önemli bir rol oynamıştır.
Özet (Çeviri)
RESUME Les historiens qui se sont occupes de l'histoire sociale de l'Empire Ottoman savent bien que les mosquees etaient des centres religieux, sociaux, ainsi que culturels de la population musulmane. Alors que certaines mosquees n' etaient qu'un seul bailment, les autres s'elevaient particulierement dans les villes au milieu de plusieurs constructions publiques tels que medrese, imaret, bibliotheque, etc... Ce complexe d'&lifices destines â l'usage du peuple constituait un külliye qui est une des institutions fondamentales du systeme culturel ottoman.“Autour de la mosquee, dit T.Gautier, se groupent des imârets (hospices ), des medresses (colleges )des bains, des cuisines pour les pauvres, car toute la vie musulmane gravite autour de la maison de Dieu; les gens sans asile y dorment sous les arcades, ou jamais police ne les derange; ils sont les hotes d'Allah les fideles y prient, les femmes y revent, les malades s'y font porter pour guerir ou pour mourir. En orient, la vie reelle ne se separe pas de la religion”(Constantinople, sans date: 275). II est done tres important de faire des etudes approfondies sur ces complexes pour la comprehension de la vie socio-culturelle de l'Empire Ottoman, cependant on n'a pas de recherches suffisantes qui ont mis en lumiere les functions socio-culturelles de ces külliye, leurs elements structured et leur influence sur la societe et vice-versa. En vue d'apporter une contribution â remplir cette lacune, nos avons essaye dansce travail d'analyser comme exemple la vie socio-culturelle deroulee dans deux complexe - ceux de Yıldırım et d'Ulucami-fondes tous les deux par Bayezid I vers la fin du XTVe siecle â Bursa et a leurs alentoures depuis leur fondation jusqu'a nos jours.VI Chacun de ces complexes de Bayezid I se composait de quatre unites: mosquee, medrese, imaret et l'höpital (dârüşşifa). lis etaient construits comme etablissements de bienfaisance (hayrat) et avaient survecu pendant cinq siecles grace aux revenus des vaqf (akarât) qui consistaient en bains, maisons et exploitations foncieres. Toutes les unites de ces külliye ont bien fonctionne jusqu'aux dernieres annees du XVIe siecle. A partir de ce moment-lâ, la cuisine publique (imaret) est de temps en temps restee hors service â cause des crises economique dans lesquelles sont tombes ces külliye parce qu'ils ne pouvaient pas remporter leurs revenus prevues â cause des raisons difFerentes. Parmi les facteurs de la crise financiere il faut compter en outre 1' augmentation de nombre du personel qui travaillait dans ces külliye et celle de leur salaire. İ1 s'agit done des changements et des transformations qui cocernent la vie economique et les services sociaux de nos külliye. En bref, nous pouvons dire que la presente recherche consiste en description de ces transformations d'apres les donnees obtenues par l'interrogation des documents qui concernent ces külliye et qui sont puises dans les archives de la Direction Generale des Vaqf a Ankara et celles du President du Coseeil (Başbakanlık Arşivi) â İstanbul, ainsi que les registres tribuneaux (Şer'iye Sicilleri) qui se trouvent actuellement dans la Bibliotheque Nationale (Millî Kütüphane ) â Ankara.
Benzer Tezler
- Ülkemizde toplu konutun başlangıcından günümüze kadar olan süreçteki gelişiminin incelenmesi
Analysing the development process of the collective housing in our country from its beginning until today
MERTCAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİYE CEREN ONUR
- Kur'an ve fen bilimlerinde bir ayet olarak rüzgâr
Wind as a verse in the Qur'an and sciences
MUAMMER OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ KARA
- Toplu konutlarda sosyal uyum analizi: Erzurum örneği
Social cohesion analysis in public housing: Erzurum case
MAHMUT YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaAtatürk ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUNA BATUHAN
- Çok partili siyasal yaşamın başlangıcından günümüze Türkiye'de uygulanan seçim sistemleri ve toplumsal etkileri
Election system used in Turkey from the early days of multi-party political life up to the present and their social effects
EREM SARIKOCA
- Siyasal bir ideoloji olarak Milli Görüş Hareketi'ne sosyolojik bir bakış
A sociological view of the National Vision Movement as a political ideology
MUSTAFA ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAHİM AY