Using multi-variable vulnerability indices in water resources management in order to prevent diseases associated with poor water and sanitation
Su kıtlığı ve hijyen eksikliği nedeniyle oluşan hastalıkların önlenmesi açısından su kaynaklarının yönetiminde çoklu kırılganlık endekslerinin kullanımı
- Tez No: 438791
- Danışmanlar: PROF. DR. YALÇIN ARISOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hidrolik Hidroloji ve Su Kaynakları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Alt havza ölçeğinde su kaynaklarının kırılganlığı ile bunun insan sağlığına muhtemel etkisi arasındaki ilişki üzerine kurulmuş çok faktörlü indeksler su kaynaklarının planlaması ve yönetiminde hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada, kalitesiz su ve sanitasyon ile ilgili hastalıklara hassasiyeti ve duyarlılığı anlamağa yardımcı olabilecek sistematik hassasiyet indeksleri üzerine bir teknik geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Çeşitli jeo-referanslı veri setlerinden yararlanılarak, dört adet çok değişkenli coğrafik indeks geliştirilmiştir. Bunlar; dörtlü su tutma havzasının düzeyinde üç arazi kullanım türünü temsilen“Su Kaynakları Hassasiyet İndeksi (WRVI)”, mikrobiyolojik açıdan su kalitesini değerlendirebilmek için“Mikrobiyal Su Kalitesi İndeksi (MWQI)”, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)'nun“iyileştirilmiş ve iyileştirilmemiş su kaynakları ve sanitasyon teknolojisi”kriterlerine ve tanımlarına göre“Su ve Sanitasyon Erişim İndeksi (WSAI)”, ve son olarak, su ve kanalizasyon hizmetlerine erişimi engelleyen faktörler ve salgının potansiyel etkilerini değerlendirilmek amacıyla sosyo-ekonomik özelliklere dayalı“Demografik Hassasiyet İndeksi (DVI)”dir. Çok değişkenli coğrafi indeksleme tekniğini açıklamak amacıyla örnek bir çalışma Güney Afrika'daki Limpopo bölgesi için yürütülmüştür. Geliştirilen bu teknikden, tarım, kentsel yerleşim ve atık tahliyesinin su kaynaklarının mikrobiyal bütünlüğüne olan potansiyel etkilerini değerlendirmekte yararlanılmıştır. 206 dörtlü su tutma havzalarını kategorize etmek için 3 değişken 9 kategorili Su Kaynakları Hassasiyet İndeksi kullanılmıştır. Su ve Sanitasyon Erişim İndeksi 2892 alt bölümü 10 puanlık bir ölçekte kategorize etmek için kullanılmıştır. İşsizlik oranı, bağımlılık oranı ve nüfus yoğunluğundan yararlanılarak, 25 adet Belediyeyi 5 farklı değerlendirme eşelinde kategorize etmek için Demografik Hassasiyet İndeksi oluşturulmuştur. Su kaynaklarına kırılganlık indeksinin uygulanabilirliğini değerlendirmek için 4'lü su kullanım niteliği olan 3 puanlı Mikrobiyal Su Kalitesi İndeksi kullanılmıştır. Sonuçta, 10 puanlık bir su kaynakları - sağlık duyarlılık değerlendirme indeksi geliştirilmiştir. Çok değişkenli indeksler büyük bir ölçüde sistematik olarak hassasiyetin değerlendirmesinde ve karar vermeğe destekte kullanılabilmektedir. Su kalitesinin örneklenmesi ve konumsal korelasyon yaparak önerilen tekniğin su kaynakları yönetiminde pratik uygulanabilirliği geliştirilebilir. Geliştirilen kavram, alt bölüm seviyesinde bilgi, tutum, davranış ve uygulamaya ait konumsal veri ilavesiyle daha da iyileştirilebilir. Sonuç olarak, kabul edilebilir bir düzeyde konumsal olmak koşuluyla, indeksleme su kaynaklarının hassasiyetini ve duyarlığını değerlendirmede kullanılabilir. Bu, su kaynakları yönetiminin iyileştirilmesinde ve dolayısıyla su ve sanitasyona erişim ile demografik profilin değişken olduğu bölgelerde su ve sanitasyon kaynaklı hastalıkların yayılmasının azaltılmasında zorunlu bir adımdır.
Özet (Çeviri)
A multivariable index, focusing on the link between water resources vulnerability on a quaternary catchment scale and potential health impact is vital in water resources planning and management. In this study a technique based on multifactor vulnerability indices is developed and applied in drawing inferences on vulnerability and susceptibility to diseases associated with poor water and sanitation. Utilising various geo-referenced datasets, four multi variable geospatial indices were generated. These are; a“Water Resources Vulnerability Index (WRVI)”by using three anthropogenic land use surrogates at quaternary catchment level, a“Microbial Water Quality Index (MWQI)”to evaluate microbial water integrity in the context of health, a“Water and Sanitation Access Index (WSAI)”according to the World Health Organisation (WHO) and United Nations and Children's Fund (UNICEF) criteria and definition of improved and unimproved water supply and sanitation, and lastly, a“Demographic Vulnerability Index (DVI)”based on three socio-economic attributes was used to evaluate factors that inhibit access to water and sanitation services and potential impact of an outbreak. In order to demonstrate the multi variable geospatial indexing technique a case study was conducted in Limpopo Province, South Africa. The technique was utilised to evaluate the relative potential impact of agriculture, settlements and waste water effluent disposal on the microbial integrity of water resources. A 3 variable 9 category Water Resources Vulnerability Index was used to classify 206 quaternary catchments. The Water and Sanitation Access Index was used to classify 2892 sub places on a 10 point scale. The Demographic Vulnerability Index was used to categorise 25 Local Municipal Districts on a 5 point scale utilising unemployment ratio, dependency ratio and population density. A 4 water use attributes 3 point Microbial Water Quality Index was used to evaluate the applicability the Water Resources Vulnerability Index. Ultimately, a 10 point water resources-health susceptibility evaluation and prioritisation index was developed. The multivariable indexing technique can be used to evaluate vulnerability in a systematic manner and aid decision making in water resources management. The practical application of the technique in water resources management can be improved by targeted water quality sampling and spatial correlation. Conception can be further enhanced by including geo-referenced data on knowledge, attitudes, behaviour and practice at sub place level. In conclusion when there is a minimum acceptable level of relevant geo-data as specified in the study geospatial indexing can be used to evaluate the vulnerability and susceptibility. This is an essential step to improve water resource management and reduce the prevalence of water and sanitation diseases in regions where water and sanitation access and demographic profiles are variable.
Benzer Tezler
- Sel risk endeksinin belirlenmesi: Yeşilırmak havzası örneği
Determination of flood risk index: Yesilirmak basin
EZGİ NUR MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİNASİ KAYA
- Hashimoto tiroiditi hastalarında stres semptomları, strese yatkınlık, öfke ve stresle baş etme yöntemleri
Stress symptoms, stress vulnerability, anger experiences, and coping styles of stress in hashimoto?s thyroiditis patients
ELİF EFSUN TATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
PsikolojiAnkara ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN HİSLİ ŞAHİN
- Kategorik bireysel farklılıkların izlendiği ölçme modelleri için örtük sınıf ve geçiş modelleri: Psikolojik dayanıklılık üzerine boylamsal bir uygulama
Latent class and transition models for modeling qualitative individual differences: An application on longitudinal resilience data
DERYA AKBAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitimde Ölçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER KAHRAMAN
- An optimization model to control the flow of relief commodities in humanitarian supply chain under uncertainty
Belirsiz koşullarda insani yardım tedarik zinciri malzeme akışını kontrol etmede optimizasyon modeli
ISRAA ISMAIL
Doktora
İngilizce
2021
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA BAŞ
- Duygusal zekanın gemi adamlarının iş performansına etkisi
Influence of emotional intelligence on the work performance of seafarers
KAAN KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. LEYLA TAVACIOĞLU