Geri Dön

Motivasyon ve motivasyon ile bağlantılı faktörler: Beyaz yaka çalışanlara yönelik yapısal eşitlik modeli uygulaması

Motivation and motivation-related factors: A structural equation modelling application on white-collar employees

PDF İndir

  1. Tez No: 439733
  2. Yazar: SEÇİL PAKSOY YILMAZ
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CEMİL CEYLAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Mühendislik Bilimleri, Psikoloji, Industrial and Industrial Engineering, Engineering Sciences, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mühendislik Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 117

Özet

Çalışmanın odağında yer alan motivasyon kavramı günümüz iş yaşamında sürekli olarak konu edilen bir kavram haline gelmiştir. Biraz geçmişine gidilecek olursa, motivasyon ile ilgili olarak yıllar içerisinde çok çeşitli teoriler geliştirildiği, motivasyon üzerinde çok çeşitli araştırmalar yapıldığı ve günümüzde de yapılmaya devam edildiği görülmektedir. Bu çalışmalar çerçevesinde, motivasyon kavramının kendisine ek olarak pek çok kavram ile ilgili olduğuna dair literatürde çeşitli araştırmalar yer almaktadır. Bu kavramların bir kısmı motivasyona etkisi olan kavramlar, bir kısmı ise motivasyondan etkilenmesi beklenen kavramlar olarak ayrılabilir. Bu çalışmanın asıl amacı çalışma hayatındaki motivasyon kavramının çalışma hayatında yer alan diğer kavramlar ile ilişkilerini değerlendirebilmektir. Özellikle beyaz yaka çalışan olarak tanımlanan, genellikle belirli bir seviyenin üzerinde eğitim almış kişilerin iş yaşamı ile ilgili olarak, eğitim aldıkları yıllardan itibaren belirledikleri hedefler bulunmaktadır. Dolayısıyla henüz eğitim hayatlarından mezun olurken motivasyon olarak yüksek seviyede olan bu kişilerin, çalışma hayatı ile karşılaştıklarında motivasyon derecelerinin olumlu veya olumsuz etkilendikleri söylenebilir. Bu olumlu veya olumsuz değişiklikler kişilerin çalıştıkları şirkette veya bulundukları pozisyonda, en basit olarak devam edip etmeme kararlarına etki etmektedir. Bunun yanı sıra gösterecekleri çaba veya duygusal durumları yine motivasyon düzeylerinden etkilenebilmektedir. Ayrıca yine iş yaşamında geçirilen uzun saatler yeni bir sosyal çevrenin oluşması anlamına gelmektedir. Bu sosyal çevre yönetim seviyesi ve farklı seviyede kıdeme sahip çalışma arkadaşlarından oluşmakta ve her seviye için farklı iletişim yolları bulunmaktadır. Yani kişiler hem çalışma arkadaşları ile hem de farklı seviyedeki yöneticileri ile iletişim metotları geliştirmektedir. Bu sosyal çevredeki olumlu veya olumsuz durumlar ve ilişkiler kişilerin motivasyon seviyelerine etki edebilmektedir. En temelde de işin yapısı, niteliği, yapış biçimi, önemi gibi işin tamamen kendisini oluşturan, ancak kişilerin işi ele alıp yapmaya başlamadan önce tam olarak emin olamayacakları işe olan uygunluk seviyeleri, yine motivasyonlarının değişmesine sebep olabilecek faktörlerdendir. Tüm bu çıkarımların yapılabildiği literatür araştırması neticesinde, çalışmanın kapsamı ve ölçümlenecek model yapısı belirlenmiştir. Bahsedildiği gibi temel olarak üç kademede yani motivasyonu etkileyen, motivasyon ve motivasyondan etkilenen faktörler şeklinde bir kurgu uygun görülmüştür. Motivasyon kavramı Özerk Benlik Yönetimi Teorisi baz alınarak irdelenmiştir, dolayısıyla motivasyon otonom ve kontrollü olarak iki grup ve toplamda beş alt faktörden oluşacak şekilde ele alınmıştır. Hem Özerk Benlik Yönetimi Teorisi, hem de motivasyonu anlatan pek çok kuram ilgili bölümde detayları ile bulunmaktadır. Çalışan motivasyonunu etkileyen iki faktöre yer verilmiştir. Bunlardan ilki, literatürde kabul görmüş bir kavram olan iş tasarımının, yani İş Özellikleri Modeli'nin ana yapısı olan iş anlamlılığı faktörüdür. Diğeri ise sosyal destek kavramıdır. Kişilerin motivasyon düzeylerinin sonucunda oluşabilecek ve çalışmada yer alan kavramlar ise çalışma eforu, işten ayrılma niyeti ve duygusal tükenmişlik kavramları olarak belirlenmiştir. Yapılan literatür araştırmalarında motivasyon kavramının pek çok sektörde farklı çalışan grupları üzerinden ölçülmeye çalışıldığı görülmektedir. Sonuçta, temel olarak beyaz yaka çalışanların yaşantılarında yapılan gözlemler, literatür araştırmaları çerçevesinde belirlenen kavramlar ve seçilen motivasyon teorisinin harmanlanması ile bir Yapısal Eşitlik Modeli ortaya konulmuştur. Bu model üzerindeki bağlantıların yani kurulan hipotezlerin hedef kitlesi bazında doğrulanıp doğrulanmadığının test edilmesi amaçlanmıştır. Literatürde, hem motivasyonu hem de ilgili faktörleri ölçecek standart bir ölçüm metodolojisinin bulunmadığı görülmektedir. Seçilen Özerk Benlik Yönetimi Teorisi baz alınarak ve literatürde kabul görmüş yöntemlerden yararlanılarak uygun ölçüm metodu yani anket soruları derlenmiştir. Ayrıca etkileyen ve etkilenen faktörlerin de yine literatür araştırmalarında elde edilen uygun ölçüm metotları bu çalışmanın amacına uygun olarak derlenmiştir. Bunların neticesinde, kapsamlı bir anket formu oluşturulmuş ve pilot uygulamalar sonrasında anket uygulamaya geçilmiştir. Anket sorularının tutarlılığı, uygunluğu başta IBM SPSS programından yararlanılarak çeşitli testler ile analiz edilmiştir. Sonrasında, Yapısal Eşitlik Modeli kurgusunun çözümü için yararlanılan AMOS programında Doğrulayıcı Faktör Analizi ve gerekli uyumluluk testleri yapılmıştır. En son olarak, kurulan hipotezleri temsil eden okları test eden ve yine AMOS programında gerçekleştirilen Yol Analizi yöntemleri uygulanmıştır. Gerekli uyum iyiliği testlerinden geçen model üzerinden hipotezlerin değerlendirilmesi çalışmanın son aşamasını oluşturmaktadır. Kurulan onbir hipotezden biri dışında tümü seçilen örneklem için anlamlı bulunmuş ve reddedilmesine sebep olacak yeterli kanıt bulunamamıştır. Sonuçta, otonom ve kontrollü motivasyonun teoride belirtildiği gibi, belirlenen faktörler üzerinde farklı ve hatta zıt yönlü sonuçlar doğurabileceği ve motivasyonu etkileyen faktörler olarak belirtilen kavramlardan farklı ve bazı durumlarda zıt şekilde etkilenebileceği seçili örneklem üzerinde görülmektedir. Bu farklılıklar altında yatan sebepler ile birlikte yorumlanarak ve gelecek araştırmalar için öneriler yapılarak çalışma tamamlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Motivation has become one of the main concepts in today's business life. In the literature of recent years, it is clear that too many researchers have developed new theories and many others have worked for motivation researches. The researchers still continue working on this subject today. In additon to sole motivation, motivation related concepts have also been investigated in order to analyze their relationships with motivation. These concepts can be seperated in two parts, one of which is the concepts affecting motivation and the other one is the concepts affected by motivation. The main purpose of this research is to evaluate and analyze the relationships between motivation and mentioned motivation related concepts which take place in today's business life. Especially white-collar employees, who are generally well-educated, have some ideas and expectations about their professional lives since their education years. So, when these people, who have high motivation at the time of their graduation from university, face with real business life their motivation levels are affected positively or negatively by the work environment. Positive and negative changes at motivation level can be the reason for these people to continue or quit their position or their organization. These can also affect some other work related decisions and behaviors, for instance, their work effort and emotional situation can also be affected by motivation levels. Today's business life requires people spend most of their time at work. This situation brings them to have a social environment at work place. These social interactions contain relationships with managers and coworkers in different positions and with different experience levels. Thus these people have to build methods of communication both with their co-workers and managers at different hierarchical levels. In their work environment, positive and negative interactions and relationships can easily result in changes at motivation level and as a consequence well-being of people. Another factor that can influence motivation of white-collar employees is how the job requirements and their skill set fit each other. For a new graduate, it is very difficult to understand his/her convenience with the work requirements because sub group of work characteristics like importance, composition, structure of the job and course of implication can be understood only when the job is actually done by him/her. As a result of mentioned implications obtained through literature research, scope of this study and the structure of the model to be investigated were defined. As mentioned before, the model construction was made up on three phases. These phases are simply, motivation itself, the factors affecting motivaton and finally factors influenced by motivation that are known as motivation related attitudes. The motivation concept was investigated through Self Determination Theory of motivation. In additon to this theory, other motivation theories were also explained in detail in the related part of this study. Self-determination theory was chosen because this is one of the most accepted and contemporary theories explaining motivation. Self Determination Theory defines motivation in two groups which are autonomous motivation and controlled motivation. Beyond these two main groups, there are five sub-groups forming these two groups, which are intrinsic, integrated, identified, introjected and external regulation forms of motivation. Intrinsic and external regulation forms of motivation constitute the opposite edges of this motivation theory. Intrinsic motivation is generated by the positive feelings of the people on their job, on the other hand external regulation is completely caused by environmental effects and considerations. These concepts were also explained in detail in the related section. Two concepts which have influence on motivation, were included in the scope of this study. Job design concept, which is also studied in the literature widespread, was considered under Job Characteristics Model as the first concept. One and core part of this model was chosen to be analyzed, which is called job meaningfulness containing three sub groups. The second concept is called Social Support factor which includes two important groups which are managers' support and co-workers' support on employees. This factor also takes place in the literature because in general well-being of people in their work environment is expected to be affected by approaches of their managers and attitudes of their co-workers since they spend most of their time with these people. Three other concepts, which are influenced by the motivation of people, were taken place in this study. First one is named as intention to quit job, the second is work effort of people and finally the third one is the emotional exhaustion which is the core part of burnout concept. These three factors are commonly analyzed with motivation concept and in this study these were taken together to be analyzed in the same structural model. When the recent literature examined, it is observed that motivation concept is tried to be measured or analyzed in many different occupational groups in different sectors. As a result of the observations on white-collar employees' work lives, the motivation theory and the factors decided to be analyzed, as the consequence of the literature research, were combined in order to create research model. Structural equation modelling method was chosen to analyze the research model, since this method is one of the accepted methods to explain the relationships between conceptual factors which cannot be directly measured. So, it can be supposed that the aim of this study is to understand and test the relationships between mentioned factors and motivation on chosen target sample. In the literature research, it is obvious that there is no unique common solution to test and measure the motivation concept. On the base of Self Determination Theory and commonly mentioned methods, a measurement model, namely survey questions were compiled for all sub groups of proposed theory. In addition to motivation, a similar way was followed to measure other factors that affect or are affected form motivation. So, from mentioned methods coming from the literature review, survey questions for each sub groups were generated. As a consequence, the questions of all subgroups were combined and an extensive questionnaire was built. After pilot applications and improvements phases, questionnaire was published on the internet. Totally 241 white-collar employees responded the survey completely and the necessary analysis started with demographics results. With the purpose of the analysis of questionnaire in terms of reliability and normality, IBM SPSS program was used. Cronbach alpha values for each measurement model, which means all sub groups of main factors, were analyzed. At this stage, for only one variable modification was required before the next sections, namely structural modelling steps. The details of the conducted modification are explained in the related section. At the next section, each first order measurement models were tested on AMOS program and according to the results, some modifications including adding covariances between survey questions of each construct were done. In addition to these, the second order measurement models, which are autonomous motivation, controlled motivation, social support and job meaningfulness, were also tested in the same way by using their own first order measurement models in higher level. All results and the methods are explained in detail in the relevant part. At the next stage on AMOS program, by combining the modified measurement models, structural equation model was built. In this step, at first without putting arrows between variables, confirmatory factor analysis was executed after having done the necessary modifications in the previous stages. The results of goodness of fit tests for confirmatory factor analysis were found in the accepted intervals. Secondly, convergent validity, discriminant validity and reliability tests were executed by using the results of confirmatory factor analysis on Microsoft Excel. These test results were also accepted according to the proposed test methods. Having passed all necessary tests until this step, path analysis tool of AMOS program was executed by putting the proposed arrows for each hypothesis. The extracted results of path analysis goodness of fit tests were found in accepted intervals. This means the proposed hyphothesis is suitable to be analyzed through the results of the program. As a result, the evaluation of the hypothesis of the proposed model that successfully passed through necessary goodness of fit test constitutes the final stage of this study. Among the proposed 11 hypothesis, all of them except one were supported by analysis results. Only one hypothesis was rejected because of its p value exceeding the limits. To sum up, it is observed that, as it is mentioned at literature review sections, effects of autonomous motivation and controlled motivation on model factors were different, moreover results showed opposite direction at some cases for two main types of motivation. In addition, the motivation variables were influenced differently, even in different direction, from affecting factors of the model. These differences with the underlying reasons are interpreted and suggestions for the further researches are stated at the end of the study.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    906036

    العوامل السوسيولسانية في روايات سنان أنطون

    Sinan Anton'un romanlarında sosyodilbilimsel faktörler

    HUSSEIN IBRAHIM MOUSA AL-JASIM

    Doktora

    Arapça

    Arapça

    2024

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM ETHEM POLAT

  2. Tez No

    123235

    Bilgisayar ve internet destekli uzaktan eğitim programlarının tasarım, geliştirme ve değerlendirme aşamaları (SUZEP örneği)

    Design, development and evaluating stages of computer and internet supported distance education program (on the model of SUZEP)

    BİROL GÜLNAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Radyo-TelevizyonSelçuk Üniversitesi

    Radyo Televizyon Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. AHMET HALUK YÜKSEL

  3. Tez No

    726529

    The use of gamification to enrich the park experience for the visitors: Istanbul Atatürk urban forest park case study

    Ziyaretçilerin park deneyimini zenginleştirmek için oyunlaştırma kullanımı: İstanbul Atatürk kent ormanı örneği

    SARVIN ESHAGHI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ALİ ÖRNEK

  4. Tez No

    723330

    Software defect prediction with a personalization focus and challenges during deployment

    Kişiselleştirme odaklı yazılım hata tahmini ve entegrasyon zorlukları

    BEYZA EKEN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE TOSUN KÜHN

  5. Tez No

    908260

    Music beyond sound: Critical perspectives in contemporary art music through gender

    Sesin ötesinde müzik: Çağdaş müzikte cinsiyet odaklı eleştirel perspektifler

    ASLI KOBANER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Müzikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMİNE ŞİRİN ÖZGÜN TANIR

Geri Dön