Music beyond sound: Critical perspectives in contemporary art music through gender
Sesin ötesinde müzik: Çağdaş müzikte cinsiyet odaklı eleştirel perspektifler
- Tez No: 908260
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE ŞİRİN ÖZGÜN TANIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sanat Tarihi, Music, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Bu araştırma, yaratıcılık kavramı üzerinden çağdaş müzik sahnesinde eleştirel bir müzik dili olasılığını incelemeyi amaçlamaktadır. Seçilmiş örnekler, analizler, ilgili teorik çerçeve, yazın tarama ve bizzat yürütülen alan araştırması ışığında, çeşitli kadın ve diğer cinsiyet dezavantajına sahip bestecilerin farklı deneyimlerine odaklanılacaktır. Bu tezi yazma motivasyonum, çağdaş müzikteki yaygın anakım bakış açısının normatif standartlara uymayan zengin bir besteci yelpazesini göz ardı ettiği varsayımından hareketle, çağdaş müzik besteciliği bağlamında eleştirel bir duruşa ulaşmak veya böyle bir duruşu araştırmak için ikili karşıtlıkların ötesinde işleyen bedensel ve ilişkisel bir bakış açısının gerekliliğidir. Cinsiyet ve bedenin belirleyici olduğu böyle bir bağlamda feminizm yelpazesindeki okumalara ağırlık verilecektir. Bunlardan yola çıkarak, kendi pratiğim ve gelecekteki diğer besteciler adına, yaratıcı bir bakma, düşünme, araştırma ve deneyimleme epistemolojisi ve metodolojisi önererek kompozisyonu pedagojik bir araç olarak tahsis etmeyi amaçlıyorum. Çağdaş müzik günümüzde küresel seviyede karmaşık bir ilişki ağı içinde örgütlenmiştir: geniş bir tür, disiplin ve medya yelpazesindeki sayısız bestecilik örneği, disiplinler arası ve transdisipliner işbirliklerinin sınırlarını zorlamaktadır. Bu çeşitlilik içinde, öne çıkan ancak genellikle görünmez kalan taze yaklaşımlar, yeni kombinasyonlar ve radikal çözümler bulunmaktadır, özellikle cinsiyet açısından dezavantajlı bestecilerin pratikleri kanımca önemli potansiyel arz etmektedir. Bu çalışmada kendine merkezi bir yer edinen alan araştırması, beş besteci üzerinden bağlamsal bir bakış açısıyla özdüşünümsel bir araştırma modeli amaçlamakta, ilgili alandaki ihtiyaca yanıt vermektedir. Müzikolojide cinsiyet odaklı eleştirel çalışmaların artışına karşılık, çağdaş müzik alanında belirgin bir boşluk bulunmaktadır. İlgili tez bağlamında bu alan, araştırma tasarımından teorik analiz modellerine, etnografik yazımdan akademik günlük hayata kadar geniş bir konu yelpazesini kapsamaktadır. Ayrıca, müzikte cinsiyet odaklı eleştirel kavramlar üzerine mevcut çalışmaların çoğunluğu, özellikle ABD merkezli“popüler kültür”fenomenlerine veya Benjamin Britten, Aaron Copland ve Harry Partch gibi erken 20. y.y. da yaşamış, beyaz ve anglofon erkek bestecilere odaklanmaktadır. Bu çalışma, farklı disiplinlerin yöntemlerinden faydalanarak müzikte anormatif, eleştirel bir bakış açısının potansiyelini keşfetmek için bir köprü kurmayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla, cinsiyet dezavantajlı bestecilerin pratikleri küresel bağlamda çağdaş müziğin daha kapsamlı bir anlayışına katkıda bulunacaktır. Çağdaş müziğin güncel ve kapsayıcı alanında, akademik-popüler, batılı-batılı olmayan gibi hiyerarşik ve Avrupa-merkezci ikiliklerin ötesinde, müzik deneyimleri kendi gerçekçi bağlamlarında incelenecektir. Tezin çerçevesi, çağdaş müziğin tanımı hakkında verimli bir tartışmayla başlayacak ve kural ihlali, bedenleşme ve cinsiyet performativitesi kavramlarının da bulunduğu post-yapısalcı feminist bir havuzdan faydanılacaktır. Tezin kuramsal çerçevesini oluşturan yaratıcılık olgusunun tanımları ve tarihsel kökenleri hakkında bir tartışma yürütüldükten sonra, kavramın tarihsel gelişimi incelenecektir. Politik sanat tarihinin küresel batı ve Türkiye nesnelliğindeki örnekleriyle yazın taraması en geniş noktasına ulaşacak, burada araştırmanın temel varsayımlarıyla da örtüşen seçilmiş bestecilik örnekleri incelenecektir. Bunlar aynı zamanda alan çalışmasının temel yapısını da oluşturacaktır: Bestecilerle mülakatlar yapılacak ve bu mülakatlarda bu kavramlarla ilgili meselelerin yanı sıra, bestecilerin cinsiyet, cinsellik ve hegemonik iktidar söylemleriyle ilişkileri de incelenecektir. Bu toplantılar temelde eğitim geçmişi, performans, cinsiyet, yaratıcı süreçler, estetik eğilimler, üretim aşamaları, organizasyonel tercihler, kurumsal/akademik bağlantılar vb. konularla ilgili deneyim çeşitliliğini açığa çıkarmayı amaçlayacaktır. Bestecilerin yaratıcı süreçleri özellikle mercek altına alınacak, başarısızlık/hata (failure) meselesini gündelik hayatlarında ve müzik pratiklerinde nasıl deneyimledikleri temel bir bahis konusu olacaktır. İkili karşıtlıkları aşmayı hedefleyen alan çalışmasının özdüşünümsel yaklaşımı, tüm katılımcılar için bağlamsal nüansları göz önünde bulunduran 'konumlandırılmış' bir mercekten faydalanacaktır. Bu durum, araştırmacının kendi konumlandırılmış perspektifini alan araştırmasına katma ve yazım dahil araştırmanın tüm süreçlerinde hiyerarşik ilişkileri alt üst etme motivasyonuyla sürdürdüğü bir öz farkındalık konumunu yansıtmaktadır. Araştırma boyunca, araştırmacının kendi konumunu sürekli olarak yeniden değerlendirmesi söz konusudur. Bu bağlamda, alan araştırmasında cinsiyet, etnik köken, yaş, meslek, eğitim ve sınıf gibi çeşitli sosyal nitelikler birbirine bağlı olarak incelenmektedir. Bu kesişimsel faktörler, katılımcıların sanat pratiklerini ve pratiklerinin günlük yaşamlarındaki çeşitli tezahürlerini çok- katmanlı bir şekilde gözler önüne serecektir. Amaç, fark edilmeyen önemli özellikleri açığa çıkaran ve görünür kılan ayrıntılı bir cinsiyet haritası oluşturmaktır. Bu yaklaşım, incelenen kişilerin deneyimlerinde tezahür eden karmaşık içerikleri ayrıntılı bir şekilde incelemeyi sağlarken, araştırmacı da aynı zamanda bu incelemenin bir parçası haline gelir. Mülakatlarla ilgili araştırma yöntemi, mülakat yapılan kişilerin kendine özgü karakteristiklerini haritalamaya adanmış kapsamlı ve çok adımlı bir prosedürdür. Bu detaylı analiz, yarı yapılandırılmış görüşmeleri, hem manuel hem de yazılım destekli transkripsiyonu, içerik ve söylem analizini, kısmen biyografik anlatıları, katılımcı gözlemi ve kayıtlı materyalin incelenmesini içerir. Genel amaç, müzisyenlerin eylem ve söylemlerinin arkasındaki motivasyonları ortaya çıkarmak ve özdüşünümsel bir yaklaşımı vurgulamaktır. Bilgisayar destekli analiz, temaları belirlemek için yapay zeka destekli kodlama kullanır ve araştırma konusunun kapsamlı bir anlayışını oluşturur. Ayrıca, görüşmecilerin günlük yaşamlarını ve uygulamalarını detaylı bir şekilde incelemek, onların performans tercihlerini, teknik arka planlarını, sosyo-politik bağlantılarını ve yaratıcı stratejilerini ortaya çıkararak analiz için temel birincil veri sağlar. Bu çalışmadaki katılımcılar, cinsiyet dezavantajlı topluluk içindeki yaratıcı olasılıkların küçük ancak çeşitli bir grubunu temsil etmektedir. Görüşmeler, bireylere günlük yaşam sorunlarını ifade etme ve memnuniyetsizliklerini sosyal cinsiyet rollerine uygunluk veya yaşamın çeşitli yönlerindeki sistemik ayrımcılık gibi deneyimleri paylaşma fırsatı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu kapsamlı yaklaşım, araştırmanın katılımcıların yaşamlarının karmaşıklıklarını yakaladığından ve daha geniş akademik tartışmalara aktif olarak katkıda bulunmasını amaçlar. Mülakatların yanı sıra, çevrimiçi etkinliklerde boy gösteren çeşitli kadın ve cinsiyet açısından dezavantajlı bestecilerin pratiklerine yer verilecektir. Küresel ölçekteki sunum, performans, konferans, konser ve seminerlerden katılımcı gözlem yoluyla edinilen bilgiler analiz edilecektir. İlgili etkinliklerden seçilen besteciler, tıpkı mülakatlardaki gibi kesişimsel bir yaklaşımla incelenecek, sadece bu etkinliklerden edinilen verilere dayanılacaktır. Bu etkinliklerde de, tıpkı mülakatlarda olduğu gibi, yaratıcı süreçleri değerlendirilecek, bunun için eğitim süreci, cinsiyet eşitliği, performans pratikleri, medya ve araçların kullanımı, estetik tercihler ve felsefi bakış açıları irdelenerek bestecilerin ortaklıkları, benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konacaktır. Pedagojik bir anlam içeren kompozisyon bölümü, ve kapsamlı alan çalışmalarından elde edilen içgörülerin besteleme sürecine entegrasyonunu içerir. Müzik yaratımında eşitlikçilik, sesin terapötik kullanımı, icracı dostu yaratım anlayışları ve dijital ile geleneksel medyanın entegrasyonu gibi teknikler ve temalar aracılığıyla kapsayıcı, ölçeklendirilebilir, esnek bir vizyon sunar. Bu besteler sadece müzik olarak işlev görmekle kalmaz, aynı zamanda sosyal ve müziksel normlar üzerine eleştirel bir yorum da sunar. Deneysel kompozisyonlar aracılığıyla, çağdaş müziğin eleştirel sorgulama ve konvansiyonel olmayan bir yaratıcılık edimi için dinamik bir alan olarak hizmet edebileceğini gösterir. Bu yaklaşım, bestelerin sanatsal değerini zenginleştirmenin yanı sıra, müzik etrafındaki kuramsal tartışmaları yazın tarama, yaratıcılık çerçevesi derinleştirir ve alanda daha fazla keşif ve yenilik yapılması için davetiye çıkarır. Mülakat yapılan kişilerin uygulamaları ve analizler, performans sanatı, müzik tiyatrosu ve diğer disiplinlerarası medya kesişimi aracılığıyla, çağdaş sanat müziğinin, katılımcı sanat ve yeni medya yönünde genişleyebilecek bir ifade alanı haline geldiğini gösterecektir. Çağdaş sanat müziğinde eleştirel bir uygulama nasıl mümkün hale gelir? Ve bu, bir besteci/araştırmacının perspektifinde nasıl yansıtılabilir? Seçilmiş bestecilerle bizzat yürütülen alan çalışması, öne çıkan çağdaş sanatçılar/bestecilerden örnekler ve cinsiyet çalışmaları, ses çalışmaları, müzikoloji ve yeni medyadan eleştirel okumalar, bu konuları aydınlatmak için teorik ve pratik bir başlangıç/referans noktası oluşturacak ve böylece kesişimsel ve disiplinlerarası uygulamaların çoğulluğunu ve akıcılığını kavramak için bir cinsiyet odaklı bakış açısının gerekliliğini pekiştirecektir, ya da diğer bir deyişle, 'gerçek' CAM'ı.
Özet (Çeviri)
This research investigates the possibility of an up-to-date gendered notion of critical music in contemporary art music scenes. Under the light of selected examples/analyses, related literary framework, and self-conducted field research, attention will mainly focus on the diverse experiences of various women and other gender-disadvantaged composers. My motivation for writing this research stems from a few essential premises: that contemporary art music's prevalent standpoint -or the mainstream- misses the rich and diverse spectrum of composers who do not conform to its normative standards. Applying a“certain”feminism is inevitable to reach or search for a critical stance in the context of contemporary art music composition. Guided by these, I aim to acquire and maintain a post-feminist, gendered epistemology to think about things“a certain way,”methodology to look, experience, and know“a certain way,”and a pedagogical tool for the ability to create music“a certain way,”both for myself and for other future composers. Starting with a fruitful discussion about the definition of CAM, the framework of the thesis will be introduced based on the concepts of creativity, transgression, embodiment, and gender performativity. These will also establish the basic structure of the fieldwork: I will conduct interviews with composers, and besides issues relating to those concepts, composers' relations to and with hegemonic discourses of gender, sexuality, and power will also be investigated in these interviews. These meetings will attempt to disclose the diversity of experiences regarding educational background, performance, gender identity, creative processes, aesthetic tendencies, production phases, organizational preferences, institutional/academic linkages, etc. Eventually, the experiences of five gender-disadvantaged composers operating at the intersection of pop and academia will be examined through field research and a comprehensive literary framework. Besides the interviews, several analysis methods will be employed to investigate selected compositional examples that corroborate the initial assumptions of the research. The practices of the interviewees and analyses will reveal that through the intersection of performance art, music theater, and other interdisciplinary media, contemporary art music becomes a sphere of expression that may expand in a spectrum towards participatory art and new media. How does a critical practice become possible in today's contemporary art music? Moreover, how may that be reflected in the perspective of a composer/researcher? Integrating self-conducted fieldwork with five selected composers, analyses of prominent contemporary artists and composers, and critical readings from gender studies, sound studies, musicology, and new media provide a theoretical and practical framework for illuminating the discussed topics. Drawing on gender studies, new musicology, critical studies, and composition, the study delves into critical creativity across literature, various fields, and my compositional work, which spans sound arts, music theater, and interdisciplinary media. By evaluating interview data from a self-reflexive research stance, this investigation underscores the necessity of an intersectional perspective to comprehensively understand the diversity and fluidity inherent in transdisciplinary practices within contemporary art music.
Benzer Tezler
- Paying for premium: A critical look into technical audio quality in streaming services
Müzik akış platformlarındaki teknik ses kalitesine eleştirel bir bakış
MUSTAFA KEMAL ÖZTÜRK
- The resonant subject: Towards an ontology of listening
Öznenin dinleme ontolojisine doğru
JOSEPH CONCHIE
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Felsefeİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN DENEÇ
- Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde anlam sorununa kuramsal yaklaşımlar üzerine bir araştırma
The research on theoretical approaches to the problem of meaning in the republican period of Turkish poetry
GÖKHAN REYHANOĞULLARI
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDOĞAN KUL
- Bir performans aracı olarak kaval ve teknik gelişimi
The kaval and it's tecnical development as a performence instrument
CİHAN YURTÇU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2006
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CİHAT AŞKIN