Doğu Türkçesi ilk Kur'an çevirilerinde fiiller
Verbs in early Quran translations from Eastern Turkish
- Tez No: 440625
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SUAT ÜNLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İlk Kur'an Çevirileri, TİEM 73, Rylands Nüshası, Anonim Tefsir, Hekimoğlu Nüshası, Özbekistan Nüshası, Karşılaştırmalı Fiil Grameri, Early Quran Translations, TIEM 73 Quran Translation, Manchester Rylands Quran Translation, Central Asia Quran Translation and Commentary, Hekimoglu Quran Translation, Uzbekstan Quran Translation, Comparative Grammar of Verbs
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Dinsel inançlar beraberinde kendi kültürel birikimlerini de getirirler. Her bir dinin kültürel dünyası, o dini benimseyenlerin inanç tarihinin dışında dil, kültür ve edebiyat tarihlerini de etkiler ve zenginleştirir. Türkler, İslamiyet'i benimsedikten sonra, İslam kültür dairesine eklemlenebilmek için Kur'an'ı Türkçeye çevirirler. Doğu Türkçesine ait bu ilk çevirilerden elimizde TİEM 73, Rylands, Anonim Tefsir, Hekimoğlu ve Özbekistan nüshaları bulunmaktadır. TİEM 73, Rylands, Hekimoğlu ve Özbekistan nüshaları Kur'an'ın Farsçaya ilk çevirisinde olduğu gibi satırarası çevirilerdir. Arapçasını bire bir karşılayan bu çeviriler çoğunlukla Türk dilinin söz dizimine aykırıdır. Bununla birlikte, ilk çevirilerin din terminolojisinin Türk diline aktarımının üstesinden gelerek Türk dilinde daha önce tanıklanmayan sözcükleri de içeren, zengin bir söz varlığıyla, dili geliştirdikleri görülmektedir. Doğu Türkçesi ile ilk Kur'an çevirilerinde fiillerin yapım ve çekim morfolojisi bakımından incelendiği bu çalışmada, bu eserlerin, yalnızca söz varlığı ve sözlük çalışmaları için değerli olmadığı, aynı zamanda tarihî Türk dili grameri bakımından da önemli olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle çekim morfolojisine ilişkin elde edilen bilgiler, Karahanlı ve Harezm Türkçesi dönemlerine ait birçok bilginin yeniden değerlendirilmesinin yolunu açmaktadır.
Özet (Çeviri)
Religion brings about its own culture. Religion not only influences the spiritual world but also influences and enriches the language, culture and literature of its believers. After Turks adopted Islam, in order merge into the Islamic culture circles, they translated Quran into Turkish. From the early translations in Eastern Turkish, TIEM 73, Manchester Rylands, Hekimoglu and Uzbekstan copies are available. TIEM 73, Rylands, Hekimoglu and Uzbekstan, as in the early translations of Quran to Persian, are translations between the lines. As one to one translations from Arabic, these translations are generally in disagreement with Turkish syntax. Notwithstanding, while coping with the challenge of passing on the religious terminology into Turkish, the early translations enriched the language by introducing an array of unwitnessed new vocabulary into Turkish language. This study, scrutinizing the morphology of formation and conjugation of verbs, endeavors to prove that the aforementioned works are not only valuable from a vocabulary and lexicography perspective but also precious for Turkish grammatical studies. Specifically, information revealed with regards to the morphology of conjugation, paves the way to reassessment of the various information sources for Karakhanid and Khwarazm Turkish time period.
Benzer Tezler
- Harezm Türkçesi satır arası Kur'ân tercümesi grameri
A grammar of an interlinear translation of the Qur'an into Khawarazm Turkish
BÜŞRA AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ÜNLÜ
- Doğu Türkçesi Kur'ân Tefsiri (Zâriyât, Tûr, Necm, Kamer, Rahman, Vakıa ve Hadîd Sureleri) (İnceleme-tenkitli metin-dizin-tıpkıbasım)
Eastern Turkic commentary of Koran (Zariyat, Tur, Necm, Kamer, Rahman, Vakıa ve Hadid Suras)(Examination-the text of critique-concordance-facsimile)
HİLAL ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Doğu Türkçesi Kur'an Tefsiri (Duhân, Câsiye, Ahkaf, Muhammed, Fetih, Hucurât ve Kaf Sureleri)(İnceleme- Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım)
Eastern Turkic commentary of Koran (Sorahs of ad-Dukhan, al-Jathiya, al-Ahqaf, Muhammad, al-Fath, al-Hujurat and Qaf)(Examination-The Text of Critique- Concordance-Facsimile)
SONER ATALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Doğu Türkçesi Kur'an tefsiri (Lukmān, Secde ve Ahzāb sureleri) (İnceleme- tenkitli metin-dizin-tıpkıbasım)
Tafsir of Quran in Eastern Turkish (Luqman-Sajdah and Ahzab suras) (Research, criticizing text, index, fascimile)
KÜBRANUR KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Eski Oğuz Türkçesi dönemine ait Ebû'l-Leys es-Semerkandî Kur'an tefsiri (Zonguldak nüshası) giriş-inceleme-metin-dizin
Ebû'l-Leys es-Semerkandî Quran commentary of old Oghuz Turkish period (Copy of Zonguldak) introduction-examination-text-index
YALÇIN KULAÇ
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN