Altay destan kahramanlarının mitik serüveni (Erginlenme-olgunlaşma)
Mythi̇c adventure of Altai̇c epi̇c heroes (Maturi̇ng)
- Tez No: 441172
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN KORKMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
Destanlar, oluşum aşamaları bakımından mitsel düzlemin ilk görüntü düzeylerindendir. Dikey boyutta barındırdığı derin anlam dizgeleri bakımından mitleri ve mitsel düşünceyi aktaran metinlerdir. İnsanoğlu, tarih sahnesine çıktığı ilk andan günümüze kadar yaşam karşısındaki kökensel tepkilerini, kolektif bilinç altının dışa vurumu olarak kabul edebileceğimiz; mitler, efsaneler, destanlar, masallar ve halk anlatıları aracılığıyla ifade etmiştir. Bu bakımdan bu ürünler, yaratılış sonrası süreçte insanoğlunun evreni, doğayı ve yaşamı yorumlama/anlamlandırma sürecinin ürünüdür. Şüphesiz bu ürünler, yaratılıştan günümüze uzanan yaşamsal çizgide tarihi, siyasi, coğrafi, din... insanoğlunu kültürel anlamda değiştiren unsurların etkisiyle kaybolmadan günümüze kadar gelmiştir. Hemen hemen bütün dünya destanlarında benliğin başlıca simgesi olan kahraman, sınavlar yolunda bir dizi sınavdan geçirilerek mitsel düzlemde erginlenme/olgunlaşma aşamasına tabi tutulur. Söz konusu erginlenme/olgunlaşma süreci aslında metnin arka plan kültüründe metni yaratan toplumun akıp giden yaşam yaşam karşısındaki olgunlaşma sürecidir. Bu bakımdan Altay Türkleri'ne ait destanların dikey boyutunda, Türk insanının tarihsel süreç içerisindeki değişim/dönüşüm öyküsü bulunmaktadır. Altay destanları göz önünde bulundurulduğunda destan kahramanlarının mitsel anlamda girmiş olduğu erginlenme/olgunlaşma süreci, ünlü mit çözümleyicilerinin belirttiği gibi yola çıkış aşaması ile başlamaz. Kahramanlar, geçmişiyle birlikte ele alınarak, henüz doğmadan toplum tarafından yaratılır. Bu bağlamda, Altay destanlarında destan kahramanlarının mitsel serüveni anne karnına düşmeden önce başlar. Doğum öncesi süreç ve olağanüstü doğum göz önünde bulundurulduğunda kahramanın bireyselleşme süreci, geçmişin dinamiklerinden hareketle kendisini günceller. Dolayısıyla kahramanın sonsuz yolculuğu, sonlu yolculuğundan yani doğum anından önceki süreç ile başlar. Bu bakımdan Türk toplumu, kahramanı daha doğmadan mitsel anlatı güçleriyle kuşatır. Kahraman, içinde doğup büyüdüğü Türk toplumunu yaşatmak adına bir erginlenme/olgunlaşma aşamasından geçer. Kahramanın doğum öncesinden itibaren geçtiği bir dizi sınav, bir anlamda içinde doğup büyüdüğü toplumun kat etmiş olduğu aşamaları göstermektedir. Bu çalışmada Altay destan kahramanlarının doğum öncesi süreçten itibaren başlayan erginlenme/olgunlaşma aşamaları sistematik bir düzlemde ele alınıp incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The epics are amongst the first focal phases of mythic world in point of their phase of appearance. From the viewpoint of profound conceptional aspects they keep in vertical dimension, they narrate myths and mythic thoughts. Since first appearance in from historical period to the present, human beings expressed their internal reactions through the medium of myths, legends, tales and folk tales, which can be presumed as outpouring of the collective unconscious. In this respect, this kind of outputs is the result of interpretation or sense-making process of the humankind the world, nature and life after creation. Beyond any doubt, they survived invariably from creation until today under the influence of factors that made historical, political, geographical and religious changes in the humankind. Almost in all world epics, heroes typifying the self fundamentally are subjected to going through the phase of pubescence and maturing by means of a series of exams. This process is primarily the process of maturing of the population creating the text against elapsing life in the background. When viewed from this aspect, in vertical dimension of epics incident to Altai Turks, change and transformation story of Turkish people in the historical period is kept. Considering Altai epics, the mythic pubescence and maturing process of epic heroes starts with the stage of wending, as stated by the famous myth analyst Joseph Campbell. The heroes are paired with their case history and are updated by the community before birth. In this context, mythic adventure of heroes in Altai epics starts prior to pregnancy. Considering prenatal process and fabulous birth, individualization process of the heroes updates himself based on the past experiences. Thus, eternal journey of the hero begins with the prenatal period, i.e the finite journey. In respect to this, the Turkish community titivates the hero with mythic narrative forces before his time. The hero goes through the phase of pubescence and maturing to keep the Turkish community alive that he was born and raised in. A series of exams he had as of the birth show in one sense progress that his community made. In this study, the pubescence and maturing stages of Altai epic heroes as from prenatal period are dealt with systematically.
Benzer Tezler
- İslamiyet öncesi Türk destanlarında motif ve tip incelemesi
Motives and types review in pre-İslamic Turkish epics
FATİH KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAKİZE PERVİN AYTAÇ
- Güney Sibirya Türk destanlarında gökyüzü ve yer altı ile ilgili mitolojik unsurlar
South Siberia is at the Turkish epics mythologic items about sky and underground
VEYSEL GÜRTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Süleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL ALTAY GÖDE
- Güney Sibirya Türk destanlarında mekân ve zaman sembolizmi
Symbolism of space and time in epics of South Siberian Turks
BERNA ÖZPINAR
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Eine vergleic hende untersuchung über die Deutschen und Türkischen volksmarchen
Başlık çevirisi yok
ŞERİF ORUÇ
Doktora
Almanca
1997
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALTAN ALPEREN
- Altay destanı Oçi Bala üzerine bir inceleme
Research of the Altai epic Ochi Bala
ILMIRA RAGIBOVA
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Pamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SURUR ÇELEPİ