Geri Dön

Eğirdir Gölü çevresi sulak alanlarındaki tıbbi sülük (Hirudo verbana Carena, 1820) popülasyonlarının ekoloji, popülasyon büyüklüğü ve av verimlerinin belirlenmesi

Determination of ecology, population size and catch efficiency of medicinal leech (Hirudo verbana Carena, 1820) populations in wetlands around Lake Eğirdir

PDF İndir

  1. Tez No: 442716
  2. Yazar: MUSTAFA CEYLAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN ÇETİNKAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Biyoloji, Su Ürünleri, Biology, Aquatic Products
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 251

Özet

Bu çalışma ile uluslararası ticareti CITES tarafından düzenlenen, geleneksel ve modern hekimlikte kullanılan tıbbi sülük Hirudo verbana türünün ekolojisi, popülasyon büyüklüğü ve av verimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2013–2016 arasında Eğirdir Gölü çevresi sulak alanlarından Kayaağzı, Aşağı Tırtar, Gelendost, Akbük ve Boyalı bölgelerinde yürütülmüştür. Araştırmada sahada yerinde gözlem, standart örnekleme, ekolojik ölçüm ve analiz yöntemleri uygulanmış; su ve substrat analizleri ile fauna ve flora teşhisleri laboratuvarda gerçekleştirilmiştir. Ayrıca canlı bireyler üzerinde laboratuvarda çeşitli deneyler ve gözlemler yapılarak fotograflanmış ve sonuçlar kaydedilmiştir. Muhtemel yaş grupları“Modal Progresyon Analizi”ile belirlenmiş, popülasyon büyüklüğü tahminleri ortamdan birey azaltmaya dayalı“Regresyon”ve“Maksimum Olasılık”metotları ile yapılmıştır. Sayısal veriler istatistiki yöntemler ile analiz edilmiştir. H. verbana popülasyonlarının, bulundukları habitatlarda dağılım gösteren balık, kurbağa, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, köpek, su kaplumbağaları, kerevit, su yılanı, su böcekleri ve sülükler ile beslendikleri belirlenmiştir. Tıbbi sülüklerde belli oranlarda kanibalistik davranış gözlemlenmiştir. Sülüklerin, Helobdella stagnalis sülük türü ile hiperparazitik ilişkisinin varlığı ile su kaplumbağası, danaburnu ve yengeç saldırılarına maruz kaldıkları (predasyon), kokonların ise danaburnu tarafından tüketildiği saptanmıştır. Tıbbi sülük popülasyonlarının gölün su kotunun düştüğü Temmuz–Eylül arasında kokon bıraktıkları (üredikleri) belirlenmiştir. Kokonların su kütlesi dışında nemli karasal ortama bırakıldığı, bunun yanında atıl dönemlerinde sucul kuş yuvalarının da kokonlama alanı olarak tercih edildiği tespit edilmiştir. En küçük yumurtalı bireyin 1.69 g olduğu ve sülüklerin 9.67 ± 3.68 gün arayla 0.93 ± 0.38 g ağırlık, 21.44 ± 3.81 mm boy ve 13.81 ± 2.26 mm çapa sahip 3.20 ± 1.87 adet kokon bıraktıkları belirlenmiştir. Üreme verimliliğinin anaç büyüklüğü ile bağlantılı olduğu belirlenmiştir. Kokonlarda 29.11 ± 13.62 mg ağırlığa sahip 12.29 ± 5.14 adet yavru bulunduğu, yavruların yaklaşık %1'inde morfolojik anomali tespit edilmiştir. Yumurtalı bireylerde %70 ağırlık kaybına rağmen üremenin devam ettiği, ortam sıcaklığının 21.5 °C'ye düşmesi ile kokonlamanın sonlandığı belirlenmiştir. Gölün su kotundaki değişime bağlı olarak kokondan çıkan yavruların çoğunlunun sudaki popülasyona bahar aylarında katılabildikleri ve karasal ortamdaki bekleyişin 9–10 ay sürebildiği tespit edilmiştir. Popülasyonlarda 0+ ile III+ arasında 4 yaş grubu tespit edilmiş, incelenen tüm bireyler için ortalama ağırlık 1.72 ± 1.91 g, boy 5.7 ± 2.7 cm ve kondisyon faktörü 0.716 ± 0.241 olarak bulunmuştur. Boy (L) ve ağırlık (W) arasında üssel bir ilişki (W=0.011L2.699, R2=0.979) tespit edilmiştir. Von Bertalanffy büyüme denklemi Lt=28.56(1-e-0.123(t+0.851)), büyüme performans indeksi ø'=2.00 olarak belirlenmiştir. Bireylerde beslenme sonrasında ağırlıklarının ortalama 5.72 ± 2.21 katı artış belirlenmiş ve bu sürecin sülüklerde deformasyon (%23) ve ölümlere (%4) neden olduğu tespit edilmiştir. Sülüklerin beslenmeksizin 23 ay yaşayabildikleri belirlenmiştir. Tıbbi sülük av verimine habitatın su sıcaklığı, hava sıcaklığı, su kotu, NO2–N, askıda katı madde, elektriksel iletkenlik, ışık şiddeti, bulanıklık ve organik madde miktarının pozitif, yağmur ve bulut yoğunluğunun ise negatif yönde etki ettiği belirlenmiştir. Tıbbi sülük av verimi ortalama 53 ± 71 sülük/saat/toplayıcı (s/s/t) olarak bulunmuş, en yüksek av verimi 140 ± 101 s/s/t ile Haziran ayında elde edilmiştir. Gelendost, 69 ± 87 s/s/t ile sülük av verimi en yüksek habitat olmuştur. Gün içindeki av verimliliği dikkate alındığında sülük avcılığının ilkbaharda 10:00–17:00 saatleri arasında, yaz döneminde günün serin saatlerinde, sonbaharda öğle saatlerinde yapılması uygun bulunmuş olup, operasyonel zorluklar ve güvenlik riskleri nedeniyle kış aylarında sülük avlanması önerilmemektedir. Eğirdir Gölü çevresi sulak alanlarında avlanabilir tıbbi sülük miktarı 1.988.700 adet (593 kg) olarak tahmin edilmiştir. 1.205.999 adet (260 kg) avlanabilir tıbbi sülük miktarı ile Gelendost mevkiinin en çok sülük avlanabilen bölge olduğu belirlenmiştir. Eğirdir Gölü çevresi sulak alanlarda yürütülen bu çalışmada, tıbbi sülük popülasyonlarının, bulundukları habitatların önemli bir bileşeni olduğu ve ticari amaçlı avcılığı yapılarak ekonomik bir değer oluşturduğu görülmektedir. Popülasyonların sürdürülebilir yönetimi için, sulak alanların habitat yapısı, bütünlüğü ve ekolojik dinamiğin korunması gereklidir. Düzenli aralıklarla yapılacak stok belirleme çalışmalarına dayalı olarak sulak alanların mevzuat doğrultusunda işletilmesiyle Eğirdir Gölü çevresi sulak alanlardaki tıbbi sülük H. verbana popülasyonlarının rasyonel yönetimi ve habitatlardaki ekolojik dengenin sürdürülebilirliği sağlanacaktır.

Özet (Çeviri)

It was aimed to determine the ecology, population size, and catch efficiency of the medicinal leech Hirudo verbana, which its international trade has been controlled by CITES, and been used in traditional and modern medicine, with this study. The study was conducted in Gelendost, Yenice, Aşağı Tırtar, Kayaağzı and Boyalı wetlands where set around Eğirdir Lake within 2013–2016. On–site field observation, sampling, ecological measurement were carried out by common analysis methods. Water and substrat analysis, fauna and flora diagnosis were made in the laboratory. Various experiments and observations made on the individuals in the laboratory conditions, and the cases were noted and photographed. The possible age groups were determined by“Modal Progression Analysis”, and population size was estimated both by“Regression”and“Maximum likelihood”methods which based on reduce the individual from the environment. It was determined that H. verbana populations were fed by fish, frogs, cattle, sheep, dogs, turtles, crayfish, snakes, insects and leeches which found in studied habitats. Cannibalistic behavior was also observed within medicinal leeches. The hyperparasitism was identified with another leech species Helobdella stagnalis. H. verbana specimens were exposed to turtle, mole crickets and crabs attacks (predation), and it was observed that leech cocoons were consumed by mole crickets. Medicinal leech populations deposited cocoons within July–September, when the lake's water level elevation decreases. Cocoons were deposited on the moist substrat, outside the water, and also inactive waterfowl nests. The smallest gravid leech weight was 1.69 g. It was determined that leeches deposited 3.20 ± 1.87 cocoons having a weight 0.93 ± 0.38 g, length 21.44 ± 3.81 mm, and diameter 13.81 ± 2.26 mm within 9.67 ± 3.68 days intervals. Reproduction success is strictly correlated with the mature leech weight. Cocoons have 12.29 ± 5.14 offspring having 29.11 ± 13.62 mg weight, and malformation was identified approximately 1% of them. Leeches continued to reproduce even loosing 70% their initial weights, and ended deposit cocoon when the temperature falls below 21.5 °C. It was determined that most of the offspring maybe participate in the population, found in water, in spring, waiting up to 9–10 months in the terrestrial environment depending the lake's water level elevation. Four age groups were determined within 0+ and III+ in the medicinal leech populations. The average weight, length and condition factor of the medicinal leech populations were determined as 1.72 ± 1.91 g, 5.7 ± 2.7 cm and 0.716 ± 0.241, respectively. There is an exponential relationship between length (L) and weight (W) (W=0.011L2.699, R2=0.979). The von Bertalanffy growth function and growth performance index were determined as Lt=28.56(1-e-0.123(t+0.851)) and ø'=2.00, respectively. The weight gain was determined as 5.72 ± 2.21 times their initial weight, and morphological deformation (23%) and deaths (4%) were occurred after feeding. It was determine that leeches can live up to 23 months without feeding. Catch efficiency was found positively related with water and air temperature, lake's water level elevation, NO2–N, suspended solids, electrical conductivity, daylight intensity, turbidity and organic matter, but negatively with rain and cloud density. The catch efficiency was 53 ± 71 leeches/hour/collector (l/h/c) all the year round, the highest catch efficiency was found in June as 140 ± 101 l/h/c, and in Gelendost wetlands with 69 ± 87 l/h/c. It is recommended that the leech gathering should be done between 10:00–17:00 hours in spring, cool times of the day in summer, noon hours in autumn, according the catch efficiency within day. Due to operational challenges and security risks, leech gathering should not be done in the winter months. The catchable medicinal leech amount in wetlands located around Eğirdir Lake was estimated as 1.988.700 (593 kg). Gelendost is the richest wetlands with 1.205.999 (260 kg) catchable leech amount. It was understood that, the medicinal leech populations are an important part of the wetlands located around Eğirdir Lake, and they generate an economic value by commercial gathering. The structure, integrity and ecological dynamic of the wetlands should be protected in order to sustainable management of the medicinal leech populations. Rational management of the medicinal leech populations and sustainability ecological balance will be provided by operating of the wetlands located around Eğirdir Lake by stock estimation studies at regular intervals.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    876051

    Antik Çağ'da Kuzey Pisidia'nın sosyo-ekonomik yapısının mekânsal analiz verileriyle değerlendirilmesi

    Evaluation of the socio-economic structure of Northern Pisidia in Ancient with spatial analysis data

    İLKAY ATAV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    ArkeolojiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİKRET ÖZCAN

  2. Tez No

    330807

    Isparta Eğirdir Gölü turizm amaçlı su sporları eylem planı

    Water sports action plan of Isparta-Egirdir lake for tourism aims

    HATİCE EDA ULUSAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Peyzaj MimarlığıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ATİLA GÜL

  3. Tez No

    569638

    Morfometrik parametreler ve havza hidrolojisi üzerindeki etkileri: Eğirdir Gölü havzası örneği

    Morphometric parameters and watershed hydrology effects: Eğirdir Lake basın sample

    CANAN KARADENİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiIsparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYTEN EROL GÖRÜR

  4. Tez No

    64134

    Turizmin bölgesel ekonomik kalkınmadaki rolü ve uygulama örneği olarak Eğirdir yöresi

    The Role of tourism in respect of economical development and the region Eğirdir as application model

    MUSTAFA ÖZER ALPAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    EkonomiBalıkesir Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BURHAN AYDEMİR

  5. Tez No

    295132

    Eğirdir gölünü çevreleyen arazilerin corıne yöntemine göre arazi kullanım sınıflaması

    Land use classification of the lands surrounding the egirdir lake by corine method

    MEHMET GENÇER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    ZiraatSüleyman Demirel Üniversitesi

    Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MESUT AKGÜL

Geri Dön