Abdullah bin Abbas'ın hadis ilmine katkıları
Abdullah bin Abbas hadith contributions
- Tez No: 445716
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN ÖZMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Abdullah bin Abbas, mürsel hadis, sahabe mürseli, tenkid
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Nebevî gidiĢatı sonraki kuĢaklara sahih bir metot üzerinden aktarmak muhaddislerin temel arzularından olmuĢtur. Tarihi akıĢ içerisinde benzerinin nadir görüldüğü bir üslup ile süregelen bu çabalar, sünneti ilk halindeki duruluğa ulaĢtırma ekseninde yoğunlaĢmıĢtır. Ümmetin bilginlerinden sayılan Abdullah bin Abbas, bu gayretlerin en önemli simalarından sayılmaktadır. Zira hadisin naklinde, izahında, hükmünün tespitinde onun büyük emekleri olmuĢtur. Onun merviyatındaki“irsal”ve“Ģebehat”problemini tartıĢmaya açmak ve çağdaĢ fikirler muvacehesinde sunduğu rivayetler ile ilgili tartıĢılmalara değinmek hadis çalıĢmaları açısından kayda değer bir uğraĢtır. Dinde fakih olması hususunda Hz. Peygamber'in (s) hayır duasına mazhar olan, ilim ve hadis kesp etme yolunda harcadığı bedenî ve fikrî çabalarının yoğunluğu ile kendisinden söz ettiren ve verdiği fetvalar sebebiyle gündem oluĢturan meĢhur sahabe Abdullah Ġbn Abbas'ı tanıtarak ilmî Ģahsiyetine ıĢık tutmak, onun hadis ilmine olan katkılarına temas etmek ve hadisçiliği etrafında eleĢtirel olarak cereyan eden tenkidlere değinmek çalıĢmamızın ana konuĢlarını teĢkil etmektedir. Mezhepler arasında ihtilaf konusu olan mürsel rivayetleri izah etmek, sahabilerden küçük yaĢta mürsel hadis rivayet edenleri zikretmek ve mürsel hadis hakkında Ġbn Abbas'ın görüĢlerini açıklayıp isabetli olanları sınıflandırmayı konu edinen araĢtırmamız, literatür taramasıyla dokümantasyon metodu üzerine inĢa edilmiĢtir. ÇalıĢmamız üç ana tema üzerine inĢa edilmiĢtir. Birinci temada Ġbn Abbas'ın yaĢadığı dönemdeki sosyal, siyasi ve dinî yaĢama temas ederek doğumu, hocaları, öğrencileri, siyasi düĢünceleri ve bazı fıkhî meselelere dair görüĢleri iĢlenmiĢtir. Ġkinci temada Ġbn Abbas'ın hadisi nebeviye yaptığı hizmetleri, hadis rivayetindeki metodu, rivayet ettiği hadis sayısı, sened ve metine dair ilgi ve araĢtırmaları, hadis tenkid usulleri ve hadisçiliğine dair çeĢitli Ģüphe, münakaĢa ve reddiyelere değinilmiĢtir. TartıĢmalar ilgili örneklerle birlikte izah edilmeye çalıĢılmıĢtır. Üçüncü temada ise, mürsel hadisin tanımı, hükmü, hadis rivayetinde yaĢ standartının önemi, küçük yaĢta hadis tahammülünün cerh sebebi sayılıp sayılmayacağı, Ġbn Abbas'ın mürselleri hakkındaki çeĢitli görüĢler, kaynaklarda kendisine nispet edilen rivayetler ve bazı rivayetleriyle ilgili Ģüphe ve cevaplara yer verilmiĢtir. İBN ABBAS VE İLMÎ KARİYERİ Lakabı Hibru'l-Ümme (ümmetin bilgini) veya Tercümanu'l-Kur'an olan Ġbn Abbas, hicretten üç sene önce Mekke'de Beni HaĢim kabilesinde dünyaya gelmiĢtir. Üstün bir edep ve zekâya sahip olan, ilmi kaynağından öğrenen, soru sormayı seven 7 ve Peygamberin (s) ilim ve hikmet hususundaki duasına nail olan Ġbn Abbas; Hz Ömer, Hz. Ali, Ubey b. Ka'b ve Zeyd b. Sabit gibi büyük sahabilerden ders almıĢtır. Ġlim için insanların kendisine akın ettiği Ġbn Abbas'ın meĢhur öğrencileri arasında Said b. Cübeyr, Mücahid b. Cebr, Ebu Abdullah Ġkrime el-Berberî, Tavus b. Keysan ve Ata b. Ebi Rebah gibi dönemin önemli Ģahsiyetleri de yer almaktadır. Ġbn Abbas, Resulullah'a yaklaĢık otuz ay arkadaĢlık etmiĢ, ondan hadis rivayetinde bulunmuĢtur. Teyzesi Hz. Meymûne, Hz. Peygamberin eĢi olduğundan Peygamberi yakından izleme fırsatı bulmuĢ bu vesileyle özel yaĢam, ezkar ve ibadet ile ilgili birçok hadis rivayet etmiĢtir. Onun yaĢadığı dönemde büyük sahabiler henüz hayatta olduklarından Medin'de canlı bir ilmî hareketlilik söz konusu idi. Ġlim noktasında yıldızı parlayan Ġbn Abbas, kendi evinde ilim halkası oluĢturarak ehli beytine ilimi öğretiyordu. Kimi sahabiler, ilmin değeri ve Ģerefinden dolayı kendilerinden yaĢça küçük olmasına rağmen Ġbn Abbas'tan ilim öğrenmekten çekinmemiĢlerdir. Örneğin Hz Ömer ve Abdurrahman bin Avf gibi büyük sahabiler dahi Ġbn Abbas'tan Kur'an kıraatini soruyorlardı. Hz. Osman'ın hilafeti, Ġbn Abbas'ın kabiliyet ve zekâsının zuhur ettiği dönemdir. Halife onun bu kabiliyetini fark etmiĢ bu sebeple kendisine önem vermiĢtir. Öyle ki Ģura meclisinde yer almıĢ ve görüĢleri onaylanmıĢtır. Bu dönemde Ġbn Abbas siyasi olgunluğunu tamamlamıĢ, siyasi hayata müdahil olma seviyesine ulaĢmıĢtır. Hz Ömer'in, Humus'a kendisini vali olarak tayin etmesi bunun en açık göstergesi olmuĢtur. Hz Ali döneminde istikrarsızlık ve önemli sorunlar baĢ göstermiĢ idi. Halife bu sorunları halletmek üzere öncelikle yönetimde yeni düzenlemeler yapılması gerektiğine inanıyordu. Ġbn Abbas mevcut durumu iyi bildiği için yapılması gereken değiĢiklikler hakkında halifeye fikir beyanında bulunuyordu. Bu süreçte Hz. Ali,“Hüküm ancak Allah'ındır.”diyerek muhakemeyi kabul etmeyip itirazda bulunan haricileri ikna etmesi için Ġbn Abbas'ı vekil tayin etmiĢtir. Ġbn Abbas, Allah'ın kendisine lütfettiği münazara ve mücadele gücüyle onların kimi Ģüphelerine cevaplar vermiĢ ve bazılarını ikna ederek halifenin safına katmıĢtır. Ġbn Abbas'a soru sorulduğunda takip ettiği yöntem Ģu Ģekilde idi: Sorunun cevabı Kur'ân'da varsa oradan haber verirdi. Hadiste varsa, hadisten haber verirdi. Hadiste de bulamayıp, bu hususta Hz. Ebû Bekir ve Ömer'den bir fetva varsa onu bildirirdi. Burada da olmaması durumunda ancak içtihat edip kendi görüĢünü ifade ederdi. Tefsir, hadis ve fıkıh gibi Ġslamî ilimlerin temelleri de Ġbn Abbas'ın yaĢadığı dönemde atılmıĢtır. Vaktini talim, terbiye ve insan yetiĢtirmeye adayan Abdullah Ġbn Abbas, yetmiĢ yaĢlarında iken Tâif'te hicri 68 senesinde vefat ettiği ifade edilmektedir. İBN ABBAS'IN HADİSÇİLİĞİ Tefsir ve fıkıh gibi hadis alanında söz sahibi olan ve birçok sahabiden hadis rivayet ederek hadis ilmine olan bağlılığını ortaya koyan Ġbn Abbas, sürekli hadisleri sahabiden alma çabası ve gayreti içerisinde olmuĢtur. Hz. Peygamber ile sadece otuz ay geçiren Ġbn Abbas, ilgili boĢluğu kapatmak için çağının büyük sahabilerinden hadis dinlemiĢ ve hadis rivayet etmiĢtir. Dolayısıyla Ġbn Abbas, hadis öğrenme arzusunu sadece Peygamber'le geçirdiği otuz aya münhasır kılmamıĢ Hz. Peygamber'in vefatında sonra da hadis öğrenmeye ve 8 rivayetleri tedvin etmeye büyük önem vermiĢtir. Onun“Muhâcir ve Ensâr'ın büyüklerinden ayrılmazdım. Onlara; Hz. Peygamber'in yaşamını ve inen ayetleri sorardım. Onlardan her kime gittiysem, Rasûlullah'a yakınlığımdan ötürü hoşnut olurlardı.”ifadesi bu durumun açık göstergesidir. Ġbn Abbas'ın; Ubey b. Kâ'b, Usame b. Zeyd, Abdurrahman b. Â'vf, Osman b. Affan, Ali b. Ebi Talip, Ebu Said el-Hûdri ve Hz. AyĢe gibi kırka yakın hocadan hadis rivayet ettiği nakledilir. Ġbn Abbas'ın bizzat Hz. Peygamber'den rivayet ettiği hadislerin sayısının yirmiyi geçmediği kabul edilse de ondan bize intikal eden haber sayısının ortalama kabule göre 1660 olduğu ifade edilmektedir. Hadis öğrenim ve öğretiminde son derece titiz davranan Ġbn Abbas, kendisinden hadis duyduğu kimse ve aldığı hadisler konusunda çok ihtiyatla hareket etmiĢtir. Rivayet ettiği hadislerin Kur'an'a ve aklî kriterlere uygunluğuna çok dikkat etmiĢtir. O, Kur'ân'a muhalif bir hadisin olamayacağı vurgusunu yapanlardandır. Örneğin Ģöyle derdi:“Benim Rasûlullah'tan bir hadis naklettiğimi duyduğunuzda onu Kitap'ta bulamazsanız bilin ki O'na yalan isnâdında bulunmuşumdur.”Ġbn Abbas, ilmin kalıcı olması için de tedbirler alır, talebelerini hadisleri müzakere etmeye teĢvik ederdi. O, bu konuda Ģu tavsiyede bulunurdu:“Şu hadisi müzakere edin ki zihinlerden silinmesin. Çünkü o Kur'ân gibi değildir. Zira Kur'ân cem'edilmiş ve korunmuştur. Şayet hadisi müzakere etmezseniz zihinlerden silinir.”İBN ABBAS VE MÜRSEL HADİS Hz. Peygamber'in (s) vefatı esnasında yaĢın küçüklüğü, Ġslâm'a geç girilmesi, geç hicret edilmesi ve haberin beyanı esnasında Peygamber'in meclisinde hazır bulunamama gibi nedenlerden ötürü bizzat Hz. Peygamber'den iĢitmediği halde, hadisi direk Peygamber'den rivayet etmeye sahâbe mürseli adı verilir. Mürsel hadis ile en fazla iĢtigal eden sahabilerden biri de Ġbn Abbas'tır. Onu mürsel rivayete sevk eden en önemli etkenleri Ģöyle özetlemek mümkün olacaktır: 1. Ġbn Abbas'ı mürsel rivayete iten en önemli sebep Hz. Peygamber'in nübüvveti esnasında yaĢının küçük olmasıdır. O ancak otuz ay kadar Hz. Peygamber ile zaman geçirebilmiĢtir. 2. Hz. Peygamber'in bazı meclis ve toplantılarına iĢtirak edememesi 3. Kendilerinden hadis rivayet ettiği sahabiye tam güven duyması ve onlara dönük güven zedeleyici herhangi düĢüncesinin olmaması 4. Sahife veya cüzlerde yazılı olarak bulduğu hadisleri mürsel olarak zikretmesi Her ne kadar adaletinden ötürü genel kanaate göre sahabe mürseli, normal mürsel kategorisinde değerlendirilmeyip sahihten sayılarak muttasıl sened hükmünde kabul edilmiĢse de Ġbn Abbas etrafında genelde Hz. Peygamberle ile birlikte geçirdiği bu kadar kısa vakte rağmen bu çapta olay veya habere nasıl vakıf olabilmiĢtir? Ģeklinde ifade edilen bir tartıĢma söz konusudur. Abdullah b. Abbas'ın en çok tenkide maruz kaldığı husus, onun Hz. Peygamber'in vefatında yaĢının küçük olduğu, dolayısıyla rivayet ettiği hadisleri Rasûlullah'tan bizzat değil de; O'nun vefatından sonra baĢka sahabilerden aldığıdır. Hemen belirtmek gerekir ki, bu iddia kısmen doğrudur. Yani Ġbn Abbas, rivayetlerinin büyük bir bölümünü Rasûlullah'tan değil, baĢka sahabilerden almıĢ, bazen bunları Hz. Peygamber'den duymuĢ gibi O'na isnâd etmiĢ, bazen de aldığı sahabiye nispet etmiĢtir. ġunu da ifade etmek gerekir ki, bu durum sadece Ġbn Abbas'a özgü değildir. ArkadaĢından duyduğu bir hadisi Hz. Peygamber'e nispet 9 ederek rivayet etmek gerek Hz. Peygamber döneminde gerekse vefatından sonra, baĢka sahabilerin de baĢvurduğu durumlardır. Hadis eserlerinde kendisine nispet edilen rivayet sayılarının yoğunluğu ve ictimai hayattaki ilmî faaliyetleri, nasihatleri ve yardımseverliği ile kendisine gıpta edinilen Ġbn Abbas'ı yakından tanıyarak kendisinden rivayet edilen hadislere temas etmek ve Hz. Peygamber'in (s) vefatı esnasında henüz küçük yaĢta olmasına rağmen rivayet ettiği hadis sayısının fazlalığı ve ravileri henüz hayatta olmalarına ve kendileriyle aynı Ģehirde yaĢamalarına rağmen mürsel hadisi tercih etmesi Ģeklinde özetlenebilen kendisine dönük eleĢtirileri gündeme taĢımak hadis araĢtırmaları için farklı bir önemi haiz olacağı kanısındayız. Ayrıca alanında mürsel hadisleri konu edinen baĢka bir çalıĢmanın olmayıĢı da araĢtırmamızı önemli kılan baĢka bir unsur olacaktır. Son olarak destekleriyle ilmî çabalarımda beni cesaretlendiren, nezaket ve anlayıĢıyla da kendime örnek aldığım, değerli danıĢmanım Yrd. Doç. Dr. Ramazan ÖZMEN'e teĢekkür etmeyi bir borç bilirim.
Özet (Çeviri)
Our subject of research is about the great efforts made by Ibn Abbas until we arrive to the hadith of prophet Mohamed. The search started by a preliminary introduction where I explained the purpose of the search as well as the importance of research and its objectives and its contents as well as the abbreviations which I used in the research project. And then I entered in the subject of my research where it began at the entrance to the review of the era in which he lived Ibn Abbas, citing the case of that era political, economic and scientific communities using the history books and the impact of that era in the composition of those great personal. Then I made a presentation from birth of Ibn Abbas and his parentage of the prophet and the Prophet's care to him and the stages of his request for science and the impact of all this in the composition of his scientific personality. With a presentation for his teachers of The Companions, and the effect of that in his sending the hadith of Prophet. With a presentation of his students and his effects, then his death and the praised of jurists on him, in a manner simplified easy. Then, in the first section I presented for his efforts in the service of the Prophet's Hadith especially, where it spoke of his discourse in the novel with the forms of patterns of his novel. I answered questions concerning the frequent talk about his novel. as well as some effects of Ibn Abbas and offered the discussions around it. Then mentioned the question of lying and the situation of the Ibn Abbas. All of this was supported by the examples and discussions including cures the mind of the reader gives sufficient answer about what is going on in his mind. Then explained Al-hadithi thinking with regard to the Sindh and how interested attribution as well as the interest in the tellers faith in inside an overview of Kharijis as well as Shiites to Ibn Abbas. Then talked about his activity toward his support altitude as well as talked of his approach in to make sure of the news and tellers as well as about his interested to know the names and surnames and setting them carefully. Then moved to clarify the thinking of al-hadith regarding al-matn and how interested adjust the words of Al Matnand talked about how to introducing the narratives on public assets and rules, and how he rejected the unknown hadith. Then I talked about the way in which he understood Hadith in the light of the Koran and through some sort. Then I spoke about the important question that is very much in mind is thereason for the interest in the explanation more than other sciences. Then reported a contemporary view to speak of the interpretative approach, a view from Ahmed Amin Al-masri with examples and discussions on that. Then in the second section, as the Hadiths of Ibn Abbas was very attached to sending (Irsal), I talked about the sender of Al-sahabi and the opinions of scientists about it. Then presented the models of the young companions with examples of their Hadiths, warning that the most of tellers were from the young companions, and they depended on sending (Irsal) in their telling. Then I asked questions that are very attached to my research and give answers to questions in the mind of the researcher on the Morsalat of Ibn Abbas , and those questions for example at any age be endurance to talk about whether it can be wound due to endure in micro-enterprises can appeal in the fairness of the companions of the young children because of the transmitter. Then presented a contemporary view in the fairness of the companions of a view that Gamal Banna 11 with discussions on that, the most important reasons that prompted Ibn Abbas for transmission. Then started in the third section about the Hadith of Ibn Abbas in the adopted books of Sunnis, then mentioned in some Shiite books and discussed in order to clarify the cause of the transmitter and its impact in the novel and then said suspicions about Ibn Abbas, both with regard to his personality and his biography or questioning his Hadith, such as stating that a large part of his Hadith was false, or the doubt about the large quantity of Hadith of Ibn Abbas, or the prosecution by the Shiites That was using the principle of Al-Takia in his life and his Hadith, or suspicion of theft of money in Basra, or the false information about the mother of Muslims“Aisha”. I reported the appropriate answers to all of those suspicions by the help of Allah with using novels correct about that. Then I presented the views of contemporary tellers (Mohaddithin) in Turkey and the Islamic world about the sender of Ibn Abbas and discussed scoring and weighting methods including the construction of the evidence in a scientific manner far from emotion or intolerance, I presented the view of Ahmad Amin from Egypt. Nihad Yatken, Osman Balkan, Ismail Cakan and Mohammad Ar Oglo from Turkey. Then in the end, I Presented some issues relating to the demonstrating of his thinking Al-hadithi through the review of accounts and their impact in the juristic disagreement with the discussion and weighting methods recalled the question of The Prayer of the Prophet of Allah in the night, the penalty for Arson, and the question of eating the flesh of the donkey. Then I finished by mentioning summarize about his biography and formed it in education principles. Then I finished my research by presenting the result that I arrived and the sources adopted and then a brief summary of the search and a summary of the research in the English language. And adopted in the search on the extrapolation used with regard to the entrance and the conclusion with regard to section II and extrapolation, conclusion together with regard to the remaining sections. And I ask Allah in the conclusion of conciliation acceptance .
Benzer Tezler
- المسائل المختلف فيها بين مجاهد وقتادة في تفسير زاد المسير لابن الجوزي سورة المائدة أُنموذجاً 'دراسة مقارنة'
Olarak Maide suresi İmam Mücahit ile Katâde'nin arasında bulunan ihtilaflı meseleler Karşılaştırmalı okuma usûlü ile İbni Cevzinin 'Zedu'l Mesir' adlı tefsirinden numune olarak Maide Suresinde İmam Mücahit ile Katâde'nin arasında bulunan ihtilaflı meseleler
SALAH MAHDI SALEH SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- ىلأتليف: أبواحلسن علي بن أيب الفرج بن احلسن البصري،وكانسنة956:ه١٦9١/م
Al- Manaaqibil Abbasiyyah and AlMafaakhir, Al-Mustansiriya)) By Abu Al-Hasan Ali Bin Abi Al-Faraj Bin Al-Hassan Al-Basri, While He Was Alive, May God Have Mercy On Him, Until The Year: 956Ah / 1691Ad
ABDULLAH KARATAŞ
Doktora
Arapça
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıIslamic University in Madinahİslam Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. HUSSAIN BIN HADI ALAWAJI
- Abdullah b. Abbâs'ın şahsıyla ilgili uydurma hadislerin tahrîci
The method of tahric of fictitious hadiths about the personality of Abdullah bin Abbas
EMİN HAMİDO
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VELİ ABA
- Abdullah bin Abbas ve fıkhi görüşleri
Abdullah bin Abbas and his wiews on fiqh
MUHAMMED KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN MEMDUHOĞLU
- İkrime b. Abdillah el-Berberî'nin Abdullah b. Abbâs'tan rivâyet etmiş olduğu Sunen-i Erbaa'daki Namaz Oruç Hac ve Zekât ile İlgili rivâyetlerinin değerlendirilmesi
Ikrima b. Abdillah al-Berberî's evaluation of narrations related to Prayer Fasting, Hajj and Alms in Sunan al-Arbaa which he rarrated from Abdullah b. Abbas
EYMEN HIDIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiBartın ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDOĞAN KÖYCÜ