Atamdan Qalgan dalalar (atalarımdan kalan topraklar) metni esasında Özbek Türkçesi'nde isim
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 92867
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 489
Özet
ÖZET Bu incelemede, Özbek yazar Togay Murat'ın“Atamdan Qalgan Dâlâlâr”adlı romanı, Özbek Türkçesi'ndeki isim ve isim soylu kelimeler açısından incelenmiştir.“Atamdan Qalgan Dâlâlâr”(Atalarımdan Kalan Topraklar) Metni Esasında Özbek Türkçesi'nde İsim adını verdiğimiz bu incelemede, önce“Atamdan Qalgan Dâlâlâr”romanı, 34 harfli“Ortak Türk Alfabesi”esas alınarak transkribe edilmiştir. Roman, transkribe edildikden sonra, Türkiye Türkçesi'ne aktarılmıştır. Gramer incelemesi, bu aktarmadan faydalanılarak yapılmıştır. Tezimiz, esas itibarıyla inceleme ve metin olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümü de kendi içinde“Yapım”,“Çekim”ve“İsmin Sınıflandırılması”olmak üzere üçe ayrılır. İncelemenin birinci kısmı,“Yapım”kısmıdır. Yapım bölümü,“İsimlerin Yapılarına Göre Sınıflandırılması”ve“Eklerle İsim Yapımı”olarak iki kısma ayrılmıştır. İsimlerin yapılarına göre sınıflandırılması kısmında basit, türemiş ve birleşik isimler incelenmiştir. Eklerle isim yapımı kısmında ise, isimden isim yapma ekleri, kelime başına ve kelime sonuna eklenen yabancı asıllı isimden isim yapma ekleri ve fiilden isim yapma ekleri incelenmiştir. Bu bölümde, kelime kökleri ve gövdeleri incelenmiş, bu köklerin ve gövdelerin geçtiği kaynaklar belirtilmiştir. İkinci kısım,“Çekim”kısmıdır. Bu bölüm,“Çokluk Kategorisi ve Çokluk Eki”,“iyelik Kategorisi ve iyelik Ekleri”,“Hâl Kategorisi ve Hâl Ekleri”,“Soru Kategorisi ve Soru Eki”ve“İsimlerde Bildirme”den oluşmaktadır. Çekim bölümünde, eklerin fonksiyonları ve kullanım özellikleri incelenmiştir.473 Üçüncü kısım,“İsmin Sınıflandırılması”kısmıdır. Bu bölüm,“isim”,“Sıfatlar”,“Zamirler”ve“Zarflardan oluşmaktadır, isim kısmında, özel isimler ve cins isimleri ele alınmıştır. Sıfatlar, vazife ve anlam bakımından sıfatlar ve yapı bakımından sıfatlar olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Vazife ve anlam bakımından sıfatlar, önce niteleme ve belirtme sıfatları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Belirtme sıfatları da kendi içinde işaret sıfatları, sayı sıfatları, soru sıfatları ve belirsizlik sıfatları olmak üzere dört kısımda incelenmiştir. Sayı sıfatları da asıl sayı, sıra sayı, kesir sayı, üleştirme sayı ve topluluk sayı sıfatları olmak üzere beş kısma ayrılmıştır. Yapı bakımından sıfatlar basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üç kısımda incelenmiştir. ”Sıfatlarda Pekiştirme“ konusu da bu kısımda yer almaktadır. Zamirler kısmında şahıs zamirleri, işaret zamirleri, soru zamirleri, belirsizlik zamirleri ve dönüşlülük zamirleri incelenmiştir. Zarflar ise, hâl zarfları, zaman zarfları, yer zarfları, soru zarflan ve azlık-çokluk zarflan olmak üzere beş maddede toplanmıştır. Metin bölümünde, ”Atamdan Qâlgân Dalâlâr" romanının transkripsiyonu yer almaktadır. Sonuç olarak, isimlerin yapımları ve çekimleri bakımından Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasında çok az fark vardır. Bunlardan en önemlisi, iki lehçe arasındaki kelime farklılıkları, yani kelime hazineleridir. Özbek Türkçesi, Eski Türkçe'nin dil özelliklerini de büyük ölçüde muhafaza etmektedir. Bazı dilcilerin savunduğu gibi, Özbek Türkçesi ayrı bir dil değildir. Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi, kökü mazide olan Türk dili ağacının birer dalıdır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY In this work, the novel titled“Atamdan Qalgan Dâlâlâr”by Togay Murat, an Uzbek writer, has been studied from the point of view of nouns and other parts of speech used as nouns. In this work called, 'The Noun in Uzbek Turkish in Atamdan Kalgan Dalalar“, the novel was first transcribed based on the 34-character ”Common Turkish Alphabet“. The novel, after transcription, has been put into Turkish spoken in Turkey. The study of grammar has been carried out in the light of this process. This paper, mainly consists of fwo sections, which are called, ”grammar and transcription.“ The grammar section itself has been categorized into three; namely, ”Formation“, ”Case Study“, and ”Classification of the Noun.“ The first section is the ”Formation“ one. This section is classified into two parts ”Classification of Nouns According to the Form“ and 'The Forming of Nouns with Suffixes”. In the first part simple, derived and compound forms are studied. In the other part, suffixes used in deriving nouns from nouns and prefixes and suffixes of foreign origin which are added to nouns to form other nouns as well as suffixes added to verbs to form nouns are investigated. In this section, the roots and stems are studied, and the references where these are found are given. The second section is the“Case Study”. This includes 'The Plural Category and its suffix“, 'The Possessive Category and its suffixes”,“The Case Category and its suffixes”,“The Question Category and its suffix”as well as“Nouns Functioning as a linking verb”. In this section, the functions of the suffixes and the way are used are examined.475 The third section is the classification of the noun. The noun, the adjectives, the pronouns and the adverb constitute this section. In the noun part, proper and common nouns are studied. Adjectives are studied under two headings as adjectives from the viewpoint of function and meaning and adjectives from the viewpoint of structure. Under the first heading, qualificative adjectives are determinative adjectives. The defining ones are demonstrative, numeral, interrogative and indefinite adjectives. Under the second heading, adjectives are examined in three parts as simple, derived and compound adjectives are studied here. In the pronoun part, personal, demonstrative, interrogative, indefinite and reflexisive pronouns are examined. As for the adverbs, they are grouped as case, time, place, interrogative and quantity adverbs. In the transcription section there has been included the transcription of the Novel“Atamdan Qalgan Dalalar.”In conclusion, as for as the formation and cases of nouns are concerned, there are a few differences between the Uzbek and Turkish dialects. One of these differences is the vocabulary variety. The Uzbek Turkish still holds to a large extent, the language features of old Turkish. In contrast to arguments by some linguists the Uzbek Turkish is not different language. The two dialects are the branches of the Turkish language tree whose roots go back to history.
Benzer Tezler
- ISO 9000 kalite güvence sistemlerinde eğitimin yeri ve önemi (Teorik ve uygulamalı)
Başlık çevirisi yok
ATAMAN ERİK
- Economic growth in Sub-Saharan Africa: A view from the unified growth theory
Sahra-altı Afrika'da iktisadi büyüme: Birleştirilmiş büyüme kuramı'ndan bir bakış
ATAMAN İÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA AYKUT ATTAR
- Karasu çayı (Van) kum alım faaliyetlerinin su kalitesi ve inci kefali (Alburnus tarichi, Guldenstaedt 1814) populasyonu üzerine etkileri
Effects of sand extraction from the Karasu river (Van) on water quality and tarek (Alburnus tarichi, Guldenstaedt 1814) population
ATAMAN ALTUĞ ATICI
Doktora
Türkçe
2017
Su ÜrünleriYüzüncü Yıl ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT ELP
PROF. DR. FAZIL ŞEN
- Kosova'nın Geleceği
Kosovo's Future
ATAMAN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Uluslararası İlişkilerBeykent ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİT YILMAZ
- Metastatik meme kanserlerinde kanda dolaşan tümör hücresi ile ca 15-3 düzeylerinin korelasyonu ve prognostik faktörlerle ilişkisi
The correlati̇on between circulating tumor cell, ca 15-3 levels and prognosti̇c factors in metastatic breast cancer
ATAMAN GÖNEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
BiyokimyaSağlık BakanlığıTıbbi Biyokimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HİCRİ KÖSEOĞLU