İlkokul yöneticilerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki
The releationship between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and the organizational citizenship and the organizational silence behaviors that primary school teachers experience
- Tez No: 450071
- Danışmanlar: PROF. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Bu araştırmanın amacı, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre, okul yöneticilerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma modelinde, biri bağımsız (okul yöneticilerinin liderlik tarzı), ikisi bağımlı (örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel sessizlik davranışı) olmak üzere üç değişken bulunmaktadır. Ancak örgütsel vatandaşlık davranışı değişkeni, kurulan yapısal modelde aracı değişken olarak da yer almaktadır. Araştırmanın evrenini Ankara ili Yenimahalle ilçesindeki farklı sosyo-ekonomik seviyelerde (düşük, orta ve yüksek) bulunan 54 resmi ilkokulda görev yapan 1756 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem çok aşamalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Örneklem için belirlenen ilçede bulunan 30 okuldan 350 öğretmene 3 farklı ölçek içeren veri toplama aracı elden ulaştırılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak Bass ve Avolio (1995) tarafından geliştirilen Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği-Değerlendirme Formu (5x Kısa), Basım ve Şeşen (2006) tarafından geliştirilen Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği ve Daşcı ve Cemaloğlu (2016) tarafından geliştirilen Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, okul yöneticileri dönüşümcü ve işlemci liderlik tarzlarını orta düzeyde sergilemekte ve dönüşümcü liderlik davranışlarını işlemci liderlik davranışlarından daha fazla gerçekleştirmektedir. Ayrıca, öğretmenler örgütsel vatandaşlık davranışlarını yüksek düzeyde gerçekleştirirken örgütsel sessizliği az düzeyde yaşamaktadırlar. Araştırma sonucu işlemci liderlik tarzı, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel sessizliğin güçlü bir belirleyicisi iken dönüşümcü liderlik tarzının her iki örgütsel davranışla da anlamlı bir ilişkisinin bulunmadığını göstermektedir. Diğer bir deyişle, okul yöneticileri işlemci liderlik tarzı sergiledikçe, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarında bir artış, örgütsel sessizlikte ise bir azalış söz konusu olmaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arttıkça örgütsel sessizlik azalmaktadır. Anahtar Kelimeler : Dönüşümcü liderlik, işlemci liderlik, örgütsel vatandaşlık davranışı,örgütsel sessizlik, okul yöneticisi, öğretmen.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the relationship between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and the organizational citizenship and organizational silence behaviors that primary school teachers experience according to the perception of primary school teachers. This research is conducted with relational screening model. The population of the research includes 1756 teachers who work at 54 state primary schools at three different socio-economics level (low, medium, high) of Yenimahalle district of the city Ankara. 350 teachers who work at 30 different schools of the district of Yenimahalle have been reached. As the data collection tool, Multifactor Leadership Questionnaire, (Form 5X- Short) (MLQ), Organizational Citizenship Behavior Scale and Organizational Silence Scale have been utilized. The findings of the research show that school principals show mid-level of transformational and transactional leadership behaviours, and they are more likely to perform transformational leadership style than transactional leadership style. Principals get higher scores in contingent reward and lower scores in laissez-faire from subdimensions of transactional leadership. Also, primary school teachers show high level of organizational citizenship behaviors while they show low level of organizational silence behaviors. Results show that transactional leadership is a strong predictor on organizational citizenship behavior and organizational silence while transformational leadership has no meaningful relationship with organizational citizenship behavior and organizational silence. As long as primary school principals exhibit more transactional leadership behaviours, teachers' organizational citizenship behaviors increase and organizational silence behaviors decrease. Moreover, as teachers exhibit more organizational citizenship behaviors, they become less silent organizationally. Key Words : Transformational leadership, transactional leadership, organizational citizenship behavior, organizational silence, school principal, teacher.
Benzer Tezler
- İlkokul yöneticilerinin liderlik davranışları ile çatışma yönetim biçimlerinin incelenmesi
Investigating administrators' leadership behaviours and conflict management styles in primary schools
SELMA UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimOkan Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN FERDA BEYTEKİN
- Öğretmen algılarına göre ilkokul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik ve girişimcilik becerileri arasındaki ilişki (Bağcılar ve Bakırköy ilçeleri örneği)
The relationship between primary school principals' transformational leadership and entrepreneurship skills according to teachers' perceptions (the sample of Bağcilar and Bakirköy districts)
MUHAMMED ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN TİTREK
- İlkokul yöneticilerinin liderlik yeterliklerinin değerlendirilmesi(Uşak ili örneği)
Evaluation of sufficiancy of the primary school manager(Uşak city sample)
HASAN DEMİRKESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimUşak Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKİF HELVACI
- Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre ilkokul yöneticilerinin dönüşümcü liderliği ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki
According to the opinions of classroom teachers the relationship between the transformational leadership of primary school administrators and organizational cynicism
MERVE CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RIZA ERDEM
- Okul yöneticilerinin liderlik ve girişimcilik özelliklerinin incelenmesi
Nvestigation of leadership and entrepreneurshipcharacteristics of school administrators
LEYLA ARTIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL TARHAN ALKAN