Geri Dön

İbn Sînâ mantığında şartlı kıyaslar

Hypothetical syllogism in the logic of avicenna

  1. Tez No: 453280
  2. Yazar: AYŞE ŞAVKLIYILDIZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA ALTUNYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Antik dönem, Aristoteles, İbn Sînâ, Kıyas, Şartlı kıyas, Bilgi, Geçerlilik, Antique period, Aristoteles, Avicenna, Syllogism, Hypothetical syllogism, Knowledge, Validity
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 121

Özet

Tüm bilimlerin merkezinde olan düşünme eylemi, akli çıkarımlarla yeni bilgiler elde edilmesini sağlamaktadır. Geçerli ve tutarlı akli çıkarımlar yapmanın sistematik bir şekilde formunu belirleme gayesindeki klasik mantık (Aristoteles Mantığı), bu akli çıkarımlarda tümdengelimi kendine temel metot olarak seçmiştir. Bir çeşit tümdengelim olan kıyas da, klasik mantığın akıl yürütme biçimidir. Öncül adı verilen birden çok önermeyle, sonuç adı verilen bir önerme arasında mantıkça geçerli bir ilişki kurma işlemi olan kıyas, öncüllerin yapısına göre çeşitlere ayrılır ki, bu çeşitlerden biri de şartlı kıyastır. Herhangi bir yeni bilgiye ulaştırmadığı ve basitçe öncüllerden birinin sonuç olarak belirlenip tekrar edildiği gerekçesiyle eleştirilen şartlı kıyas, kayıtlama ya da varsayım üzerine kuruludur. Sosyal ve fen bilimlerin tamamında yapılan akli çıkarımlarda ve gündelik dilde sıklıkla kullanılan şartlı kıyasları, İslam mantık geleneği içerisinde en ayrıntılı şekliyle sistemli hale getiren ilk mantıkçı İbn Sînâ'dır. Dolayısıyla İslam mantığında şartlı kıyasların formları ya da içerikleriyle ilgili yapılacak tüm çalışmalarda, İbn Sînâ'nın eserlerinden önemli ölçüde yararlanmak gerekmektedir. Şartlı kıyaslara, Aristoteles öncesi Antik dönemde, şartlı düşünme biçimi olarak hangi oranda başvurulduğu, form ve içerik olarak şartlı kıyasların bilgi değerlerinin var olan eleştiri ve tartışmalar ekseninde tespit edilmesi ve İbn Sînâ'nın konu üzerine katkılarının neler olduğu, araştırma alanımızı oluşturmaktadır.

Özet (Çeviri)

The act of thinking which is in the center of all sciences provides obtaining new knowledge by inference. Classical Logic (Aristotelian Logic) the aim of which is the determining of systematic forms for valid and consistent inferences, accepts deduction as its basic method. Syllogism, a kind of deduction, is the form of reasoning of classical logic too. Syllogism, being a logical valid relating process between many sentences named as premises and a premise named as conclusion, is classified according to the kinds of premises that one of these kinds is hypothetical syllogism. Hypothetical syllogism which is criticized on the grouds that it does not provide any new knowledge and the premises are repeated as conclusion by determining one of them simply, is based on qualification and assumption. Within the tradition of Islamic logic, Avicenna is the first logician who systemized hypothetical syllogism, which is frequently used in the inferences of social and naturel sciences, and ordinary language, in detail. Thereby; it is necessary to utilize from Avicenna works considerably in the whole studies, related with the forms and contents of Islamic logic that will be carried out. To what extent conditional syllogism is used as a way of hypothetical thinking in Antique period before Aristoteles; determining the knowledge value of hypothetical syllogism as form and contents within the context of present criticisms and discussions and the contributions of Avicenna on the issue will be the aim of this study.

Benzer Tezler

  1. İbn Sina mantığında kıyasın öncülleri

    Syllogism premises in logic of avicenna

    NURSEMA KOCAKAPLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    FelsefeUludağ Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HİDAYET PEKER

  2. Fahreddin er-Râzî'nin önerme anlayışı

    Fakhr al-Dīn al-Rāzī's conception of proposition

    FATMA KARAİSMAİL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET CÜNEYT KAYA

  3. Kâdî Mîr Meybudî'nin mantık görüşleri

    Qadi Mir Al-Maybudi on logic

    ADEM EVMEŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinErciyes Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN

  4. İbn Sînâ'nın birleşmeli kıyas teorisi ve sembolik yorumu

    Theory of Avicenna?s combined syllogism and its symbolic interpretation

    AYTEKİN ÖZEL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe Bölümü

    PROF. TAHİR YAREN

  5. İbn Rüşd'ün mantığında önermeler

    The propositions of Averroes's logic

    MUHAMMET NASİH ECE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    FelsefeSakarya Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATİLLA ARKAN