İbn Rüşd'ün mantığında önermeler
The propositions of Averroes's logic
- Tez No: 475705
- Danışmanlar: PROF. DR. ATİLLA ARKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mantık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
Klasik İslam felsefesinin önemli filozoflarından biri olan İbn Rüşd'ün mantık sisteminin anlaşılması, Aristoteles merkezli bir okumayla mümkündür. Bütün bir mantık sisteminde olduğu gibi, onun önermeler mantığına ilişkin görüşleri de Aristoteles'in mantık anlayışı çerçevesinde gelişmiştir. İbn Rüşd'ün konumlandığı yer itibariyle durumun bu şeklide değerlendirilmesi onun özgün görüşlere sahip olmadığını göstermez. Nitekim çalışmamıza konu olan önermeler mantığında, önermenin terimleri, şartlı önermeler, modalite ve döndürme gibi birçok konuda Aristoteles'in değinmediği, İbn Rüşd'e has düşünceler görmekteyiz. Bu çerçevede“İbn Rüşd'ün Mantığında Önermeler”konulu çalışmamız, bir yandan İbn Rüşd'e özgü görüşler öte yandan onun Aristoteles bağlamında geliştirdiği yorumlar, ayrıca onun yorumcularla girmiş olduğu tartışmalar etrafında şekillenmiştir. Tezimiz üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümünde, önermenin terimleri, konu ve yüklemin birden fazla olması durumunda önermenin alacağı yapısal değişme ile birlikte epistemik değerleri ve şartlı önermelere ilişkin İbn Rüşd'ün eleştirileri ele alınmıştır. Bu çerçevede onun yaklaşımı, Aristoteles savunusundan hareketle, İskender Afrodisî, Fârâbî ve İbn Sînâ'nın görüşlerini hedef almak suretiyle gelişmektedir. Bu bölümün en dikkat çeken konusu şartlı önermelerdir. Aristoteles'ten hareketle şartlı önermelerin dönüştürülmesi ve bilimsellik değeri hususunda İbn Rüşd'ün ileri sürdüğü görüşler, Fârâbî ve İbn Sînâ ile karşılaştırılarak bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İkinci bölümde, önermelerin nitelik, nicelik ve modaliteleri ele alınmıştır. Bu bölümde üzerinde en çok durduğumuz konu önermelerin modalitesi olmuştur. Mantığın en çok tartışılan konularından biri olan modalite kısmı, iki hususiyetle şekillenmiştir. Birincisi, mutlak, zorunlu ve mümkün önermelerin çeşitlerine dair İbn Rüşd'ün modalite tarihinde konumlandığı yerin belirlenmesi olmuştur. İkincisi ise özellikle mutlak önermeler konusunda, onun Antik yorumcular başta olmak üzere, Fârâbî ve İbn Sînâ'nın görüşlerine yönelik yoğun eleştirilenin bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Üçüncü ve son bölüm ise önermelerin karşı-olum ilişkisi ve döndürmesine ayrılmıştır. Karşı-olum ilişkisinde niceliği belirsiz önermelerin konumu, altıklık ilişkisi ve gelecek zamanlı önermelerin çelişik durumları gibi problemli noktalarda İbn Rüşd'ün yaklaşımı, Aristoteles başta olmak üzere diğer filozoflarla karşılaştırılarak tartışılmıştır. Döndürme konusunda ise İbn Sînâ'nın Aristoteles sistemine yönelik açık örneklerle karşı itirazları belirlendikten sonra, İbn Sînâ'nın karşıt eleştirilerine yönelik İbn Rüşd'ün bilkuvve-bilfiil kategorik ayrımlar aracılığıyla, Aristoteles sisteminin haklılığının temellendirilmesine yoğunlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
An understanding of the logic of Averroes, one of the most important philosophers of classical Islamic philosophy, is possible with Aristotle-centered reading. Averroes's views not only on the logic of propositions but also on all the logical system develop within the framework of Aristotle's perception of logic. However, it does not indicate that Averroes's has failed to develop the original and genuine thoughts. As a matter of fact, it will be seen in this study that Averroes's views on the terms of preposition, contingent propositions, modality and conversion are peculiar to him, which they are never sufficiently touched upon by Aristotle. For this reason, it is important to point out that this study carrying the title“The prepositions in Averroes's logic”is formed in the framework of both Averroes's original approaches and his commentaries that developed in Aristotle's context, as well as in the framework of his discussions with the other commentators of Aristotle. Our thesis is composed of three parts. In the first chapter of this thesis, I examined the terms of preposition, the structural and epistemological value of the proposition when it has more than one term, and Averroes's discussions on contingent propositions. It is understood that Averroes's develops his approach in order to defend Aristotle's views and criticize Alexander of Aphrodisias, al-Fārābī and Ibn Sīnā's thoughts. The remarkable point of this parts is contingent propositions. The opinions about conversion of propositions and their scientific values that put forward by Averroes from the point of views of Aristotle is assessed and compared with al-Fārābī and Ibn Sīnā. In the second chapter, the quality, quantity and modalities of the proposals are discussed. The topic we have been dwelling on most in this section is modalities. Because modality is one of the most discussed topics, the modality part, which contains quite original opinions, has been shaped in two qualities. The first was the determination of Averroes's position in the history of modality on the types of absolute, compulsory and possible propositions. The second is an evaluation of Averroes's intense criticism of the views of Ancient commentator being in the first place, al-Fārābī and Ibn Sīnā, especially on the absolute proposals. The third and final section has been devoted to the opposition relationship and its convert. Averroes's approach to problematic points such as the position of uncertain qualify propositions in relation to the opposition, the relation of subordination and contradictory situations of future timely proposals has been discussed in comparison with other philosophers, especially Aristotle. At the subject of convert, Ibn Sīnā's objections to the Aristotelian system were determined first, and then Averroes's reliance on the right of the Aristotelian system was emphasized.
Benzer Tezler
- İbn Rüşd'ün Bidâyetü'l-Müctehid adlı eserinin oruç kitabında yer alan hadislerin muhtelifü'l-hadîs açısından değerlendirilmesi
The evaluation of the hadiths in the book of Fasting in the work Bidayatu'l-Mujtahid by Ibn Rushd in terms of muhtalifu'l-hadis
ALİ RIZA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinGümüşhane ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KUZUDİŞLİ
- İbn Rüşd'ün teistik delillere yaklaşımı
Ibn Rushd's aprroach to proofs for the existence of god
ADEM AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN ERDEM
- Molla Sadrâ'da nefs felsefesi
Molla Sadra's soul of philosopy
DİLEK ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİnönü ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ ONAY
- İbn Rüşd'ün Bidâyetü'l-müctehid'inde Ebû Hanife'ye ait görüşlerin tahkiki
The investigate Ibn Rüsd's attiribtions to Madhab of Hanefi in his book Bidayetü'l-Müctehid
HAVVA USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyografiSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. ORHAN ÇEKER
- İbn rüşd'ün 'Bidayetü'l-Müctehid' adlı eserinde Zâhirî mezhebine ait görüşlerin tahkiki
The investigate Ibn rüsd's attiribtions to Madhab of Zâhirî in his book Bidayetü'l-Müctehid
ZÜBEYDE SAYMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyografiSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. ORHAN ÇEKER