Eğitim örgütlerinde cinsiyete dayalı ayırımcılık: Bolu Merkez ortaöğretim düzeyi örneği
Sex discrimination in the secondary educational institution: The case of Bolu province
- Tez No: 459080
- Danışmanlar: PROF. DR. PROF DR.KEMAL GÜÇLÜOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Cinsiyete dayalı ayrımcılık, cinsiyet- farklılıkları, kadın-erkek öğretmen eşitsizliği, meslek seçimi, eğitim örgütleri-ortaöğretim düzeyi, Sex-discrimination, secondary – schools, gender – segregation, equal- opprtunities, jobisex-differences, male-female-teacher, sex-stereotypes
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Denetimi ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 407
Özet
Bu araştırmada, ortaöğretim düzeyindeki eğitim örgütlerinde, kadın öğretmenlerin meslek seçimi ve çalışma yaşamının değişik alanlarında cinsiyete dayalı ayrımcılık uygulamalarıyla karşılaşıp karşılaşmadıkları ve cinsiyete dayalı ayrımcılığın ortaya çıkış biçimi, konusu incelenmiştir. Cinsiyete dayalı ayrımcılığın ekonomik, toplumsal ve hukuksal durumlarına ilişikin literatür gözden geçirilerek, bu alandaki temel kavramlar, teori ve yaklaşımlar irdelenmiş ve kuramsal çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır. Veri toplama aracı olarak, anket (soru kağıdı) ve okul müdürlerine yönelik görüşme formu geliştirilmiştir.Bolu-Merkez ortaöğretim düzeyi eğitim örgütleri araştırmanın evrenini oluşturmaktadır.Evrenin tümüne ulaşılmıştır.Araştırmada,okul yöneticileri de dahil,214 kadın ve 199 erkek öğretmen tarafından yanıtlanmış olan 413 anket ve 13 okul yöneticisi görüşme formu değerlendirme kapsamına alınmıştır. Yapılan değerlendirme sonucu araştırmanın temel bulguları, aşağıda özetlenmiştir. Toplumda, kadınların cinsiyet rollerine ilişkin olarak genel kabul gören değer yargıları ve beklentilerin, daha çok erkek olmak üzere, öğretmenlerce de kabul gördüğü anlaşılmaktadır.Bu durumun,öğretmenlerin cinsiyete dayalı ayrımcılığı algılamalarını güçleştirdiği söylenebilir. Cinsiyete göre mesleklerin yatay ayrışımı, okul türlerinde kurumsallaşmış bir görünüm arz etmektedir.Öğretmenler,öğrencilerin meslek seçimlerinde etkili olmakta ve onları, daha çok cinsiyet rollerine uygun geleneksel mesleklere yöneltme eğilimindedirler. Öğretmenlerin cinsiyet rolleri uzantısında meslek seçimleri,branş alanlarına, haftalık ders yüklerine ve gelirlerinede yansıdığı gözlenmiştir. Kadın öğretmenler, eğitim örgütlerinde, hiyerarşik yapının alt kademelerinde görev yapmakta ve kız teknik liseleri dışında, statü ve prestij sağlayan görevlerde erkekler kadar etkinlik gösterememektedir. Bu yönden kadın öğretmenlerin meslek yaşamlarında, rekabet edemeyen grubu oluşturduğu ortaya çıkmaktadır. Toplumda, kadınların cinsiyet rollerine ilişkin olarak kabul gören anlayış ve beklentilerin eğitim örgütlerine yansıması,yöneticilerin erkek cinsini tercih etmelerinde, erkek öğretmenlerin isteklerini dikkate almalarında ve kadınlara karşı koruyucu tutumlar olarak ortaya çıkmaktadır.Bu nedenle kadın öğretmenlerin tutumsal ayrımcılıkla yüz yüze olduğu anlaşılmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, cinsel istismar ve taciz daha çok erkek yöneticilerden kadın öğretmenlere yöneliktir. Tacize uğrayan öğretmenlerin ilk tepkileri, kimseye bir şey söylememe, önemsememe, bu tür davranışta bulunan kimseyi uyarma şeklindedir.Bu davranışlardan,özel yaşamlarının, sinirlenme, utanma, korkma, aşağılandığında hissetme; mesleki yaşamlarının ise, meslekten soğuma şeklinde etkilendiği anlaşılmaktadır. Araştırmada yer alan öğretmenlere göre, öğretmenlik, statüsü düşük,geliri az, yarı zamanlı bir meslek durumundadır.Erkek öğretmenler için çekiciliğini çok yitirmiş görünmektedir.Bu nedenle, daha çok erkek öğretmen, ücreti daha yüksek ve yükselme olanağı olan bir iş önerisi aldıkları takdirde öğretmenlikten ayrılmaya hazır gözükmektedir. Kadın öğretmenlerin cinsiyete dayalı ayrımcılıkla karşılaşmalarının ortadan kalkması, onların toplumdaki rol modellerinin değişimiyle ilgili gözükmektedir.Bu konu, bir bakıma, toplumsal ve yapısal değişim ve bu değişimde, demokrasinin yaşam biçimi olarak uygulamaya yansıması konusudur.Bu da demokratik bir ortamda, birey olabilmenin karşılığında gerekli sorumlulukların üstlenilmesi ve demokratik ilkelerin birer davranış haline getirilmesi ile ilgili gözükmektedir.Ayrıca, eğitim örgütlerinin gerçek demokratik kurumlar olarak reorganize edilmesine,programların gözden geçirilip geliştirilmesine, nitelikli öğretmen yetiştirilmesine,cinsiyet ayrımını önce ders kitaplarından, eğitim araç ve gereçlerinden, sonrada mesleki uygulamalardan çıkarılmasına gereksinim vardır.
Özet (Çeviri)
The main objective of this study is to investigate if the female teachers are faced with any discrimination based upon their sex, in choosing and practicing their occupation, at the secondary educational institutions of Bolu Province. Data is collectedfrom 413 teachers and principals by using a written questionnaire and an interview form at the center of Bolu Province. The values are favored by the society at this matter are generally shared by teachers and principals.The evidence illustrates that the teacher's sex is effecting his or job selection,weekly teaching load and income.The teachers are also effecting the student's decisions on occupational choices, but mostly towards traditional occupations. The female teachers are mostly placed on the lower levels of hierarchy ,n their work and they are not as active and inflential as the male teachers, in terms of competing for advancement.They are faced some sexual , misbehaviors, which affect their personal and vocational lives, negatively. The understanding and expectations related to female roles by the society seem to be reflected at the educational institutions.Even sometimes, some preventive measures for female teachers are being established which seems opening a way towards a behavioral discrimination. Teachers have found their job as a lower – status, less – incomed and somewhat a part-time like ocuupation.Male teachers seemed more ready for leaving their jobs if they are given a chance. It seems clear that eliminating the discriminative ideas and practices for female teachers seems related to changes in their expected female roles as well as understanding and parcticing democracy. It also seems vital to reorganize the educational institutions, by clearing out the discriminative items from their practices and improve their currricula, as much as preparing beter teachers.
Benzer Tezler
- Muhasebe meslek mensubu kadınların cinsiyete dayalı ayrımcılık nedeni ile yaşadığı mesleki sorunlar ve İstanbul ili saha araştırması
Accountant women's professional problems because of discrimination against women and a field work in İstanbul
NERİMAN ÇETİN YALÇIN
- Türkiye'de kadına yönelik şiddet ve şiddeti önlemede kamu politikalarının rolü
Violence against women in Turkey and the role of public policies in preventing violence
AYŞEGÜL BÜYÜKGEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerÇankırı Karatekin ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HEDİYE ŞİRİN AK
- Impact of workplace gender values on organizational attractiveness: An applied analysis using job advertisements
İş yeri cinsiyet eşitliği değerlerinin organizasyonel çekicilik üzerindeki etkisi: İş ilanları kullanılarak yapılan uygulamalı bir analiz
İREM YÖRÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK İLKKARACAN AJAS
- Örgütlerde işgücü çeşitliliği ve insan kaynaklarına yönelik ayırımcılık uygulamaları: Ankara'da faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma
Workforce diversity and discriminatory practices in organizations: A research on 4 and 5 stars hotels in Ankara
EZGİ ULUSOY
- The influence of Ghana's social welfare system on the vulnerabilities
Gana'daki sosyal refah sisteminin kırılganlıklar üzerine etkileri
JAMAL APPIAH-KUBI
Doktora
İngilizce
2022
Sosyal HizmetAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ