Hadis ilminde Suâlât kitaplarının önemi
The importance of the books of Hadith
- Tez No: 459665
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVZAT TARTI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Arapça
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Bu, Hadis ilmi ile ilgili eserlerin en önemi kategorisi olan Suâlât kitapları hakkında sunulmuş bir araştırmadır. Bu kitaplar Hadis, Usul-u Hadis, illetler ve Hadis ilminin incelikleriyle ilgili bir takım soru ve cevaplardan ibarettir. Söz konusu bu soru ve cevaplar da çok önemli ve uzman âlim ve eleştirmenler arasındaki karşılıklı konuşmalarıdır ki soru sorana tilmiz/talebe, kendisine soru sorulana da şeyh/ustad denir. Suâlât kitaplarının ortaya çıkışı hicretin 186 yıl sonrasına denk gelmektedir ki bu da söz konusu kitapların daha Hadis ilmi ile ilgili kavramları kapsayan kitapların öncesi bir zaman demektir. Zaten daha sonraları Hadis ilmi ile ilgili ilimleri ve kavramları ele alan Hakim (Merife'sinde) ve İbnu's-Salah (Mukaddime'sinde) gibi muhaddisler bu kitaplardan çokça istifade edip alıntılar yapmışlardır. Hicri altıncı yüzyılın başlarında ise Suâlât kitaplarının yazımına son verilmiştir. Bizim amacımız da Suâlât kitaplarındaki gerek Hadis, gerek Hadis usulü gerekse illetler ve ricâl bilgisini derli toplu ve gayet açık bir şekilde bir araştırma neticesinde ulaşıp aktarmaktır. Dolayısıyla araştırmamızda yer alan tüm bilgiler sadece söz konusu kitaplardan alınmıştır. Bu çalışma, suâlât kitabı yazmış seçkin, önde gelen hünerli hadis alimlerinden hıfz ve itkan sahibi, alanında uzman bireylerin gayretlerini ele almaktadır. Araştırmamızda bu kişilerin önemli gayret ve çabalarını tezin bölümleri ve fasılları içerisinde zikretmeye çalıştık. Dolayısıyla birinci bölümde bu eserleri genel bir şekilde değerlendirme konusu yaparak bazı sorular üzerinde tartışmamızı sürdürdük. Bununla beraber soru soranlar (es-sâîl) ile kendilerine soru sorulanlar (el-mes'ûlu anh) hakkında bilgi vererek aralarında cereyan eden konuşmaları aktardık ki bu yöntemimiz söz konusu kişilerin ilmî yönlerinin sağlıklı bir şekilde bilinmesi açısından önem arz eder. Keza bu kısımda elimize kadar ulaşan ve ulaşmayan Suâlât kitaplarını da belirttik ki edindiğimiz bilgilere göre matbu olan ve kaybolduğu için günümüze ulaşmayan bu eserlerin sayısı kırk birdir. Kaybolan ve elimize kadar ulaşamayan kitapların isimlerine ise gerek tarih gerekse cerh ve ta'dil kitaplarından yararlanarak işaret etmeye çalıştık. Suâlât kitabı sahipleri hadis ilminin geliştiren kişiler arasında yer alır. Zira bu alanla ilgili kitaplar ravi tenkidi ve ma'rifetu'r-ricâl ilmi ile doğrudan ilintilidir. Bu tesiri cerh ve ta'dil kitaplarında çok açıkça görebiliriz. Ayrıca bu kitapların Hadis ilmi ile ilgili kavramların tespit edilmesi ve geliştirilmesinde büyük rolü bulunmaktadır. Suâlât kitapları, ravilerin zabt ve adaletlerini, rivayeti kabul edilen veya reddedilenleri, cerh ve ta'dil açısından konumlarını, hangi sebeplerden dolayı rivayetlerin reddedilmesi gerektiği gibi Hadis ilminin incelikleriyle ilgili tüm konulara önem gösterdiği için bizde suâlât kitaplarının Hadis usulü ilmiyle olan irtibatına değinerek bu konuda önemli tespitlerde bulunmaya çalıştık. Gördüğümüz kadarıyla da Suâlât kitaplarının müellifleri Hadis ilmi ile ilgili kavramları tamamen gelişi güzel ve düzensiz bir şekilde ele almışlardır. Tabi daha sonra gelen muhaddisler söz konusu bu kavramları yerli yerinde değerlendirip düzenleyerek adeta bağımsız bir alan haline getirmiş ve adını da İlmu Mustalahi'l-Hadis (Hadis Terimleri İlmi) koymuşlardır. Araştırmamızın bir bölümünü de çok geniş bir şekilde Hadis illetlerine ayırdık. Çünkü Hadis illetleri Suâlât kitaplarının önemli bir kısmını teşkil eder. İllet ise sent ve metinde ortaya çıkmaktadır ki buna dair örnekler söz konusu kitaplarda çokça geçer. Bir de illetli olan bazı hadislere işaret ederek niçin bu şekilde nitelendirildiği hakkındaki nedenlere de açıklık getirerek var olan illetin ortaya çıkmasını sağladık. Aslında illet konusu bu kitapların en önemli kısmını teşkil ettiği için bu kitapları Kutubu'l-İleli ve's-Suâlât şeklinde illet kitaplarıyla beraber zikredenler de olmuştur. Suâlât kitapları sahipleri bu eserlerinde vehm, teferrud, ravi hataları, âdem-u zabt ve muhalefe-i sikâ gibi ilel ilminin kaidelerinden sayılan bazı sebepleri net bir şekilde açıklamışlardır. Aynı şekilde müellifler özellikle de güvenilir addedilen kişilerin rivayet ettikleri hadisler üzerinden ricâl ilmi, münker ve batıl hadislerin bilinmesi gibi ilel ilminin furuâtından olan konuları da ele almaya çalışmışlardır. Araştırmamız Ulum-u Hadis alanlarında ve özellikle suâlât kitaplarında hafız ve eleştirmenlerin titizliklerini ortaya çıkartmasının yanı sıra onların cerh ve ta'dil konusunda kullandıkları sözcükler ile tashih ve taz'iflerdeki üsluplarına da işaret eder. Bu sayede kendilerinin ilgili eserlerdeki görüşleri ve izledikleri metot ve yöntem de netlik kazanmış oluyor. Yine bu çalışmada okuyucu suâlât kitaplarının hadis usulü kitaplarından önce yazıldığını ve onları etkilediğini görecektir. Dördüncü kısımda ise sâil ve mes'ûl anh'ın konumlarının yüksekliğini dikkate alarak, Târih İbn Mu'in bi Rivayeti'd-Deûrî, Suâlât İbn Ebî Şeybe li İbni'l-Medeni ve Suâlâtu Ebî Davud li'l-İmam Ahmed olmak üzere Suâlât kitaplarından üç tanesi seçip inceleme konusu yaptım. Bu inceleme esnasında soru soranın sorma yöntemini ve sırasıyla dayandığı maddeler ile kendisine soru sorulanın verdiği cevaplar ve dayandığı maddeler üzerinde de durmaya çalıştım. Çünkü gerek soru soranlar gerekse kendilerinden soru sorulanlar olsun her iki kesimin de kendileri özgü metot, yöntem ve üslupları söz konusudur ve bu hususlar özellikle muhaddisler tarafından tespit edilerek kayda geçirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This research concerns itself with a specific type of books in the science of Hadith which is called the Books of Sualat (Questions). These books are formed through questions and answers about Hadith, their basics, details of Hadith Science and Ellal of Hadith (the ills of Hadith). The questions and answers are arguments between experts and scientists of Hadith Science, assessing the teller of the Hadiths and separating accurate and valid ones from the inaccurate ones. The querist is considered a student and the answerer is called a teacher (Sheikh). It is now obvious that this dissertation is preoccupied with the basics of Hadith, Ellal of Hadith (ills of Hadith) and well detailed of how Hadith tellers are. The aim of the study is to demonstrate the crucial knowledge within the Books (Books of Sualat) which is related to the Science of Hadith and its categories, however they are all illustrated and the most vital information in the Books of Sualat is pinpointed. The examples and materials are all taken from the Books of Sualat provided with more detail and explanation to serve the main idea of the research. The study is also an attempt to shed light on efforts made by a group of thinkers and experts in the Science of Hadith. The first chapter draws attention to the science of recognizing Hadith tellers concerning their names, books, nicknames, birth and their death, additionally, the importance of their books in the Science of Jarh and Taadil to classify the standing of the tellers and reasons to make criticism of their doing so, and of their words in Jarh and Taadil. With this aspect going, another aspect is clarified which is the Ellal (Ills), sampling some Hadith as Ellal (Ill) and supplying proof as to why they are. Some approaches are also presented to determine Ellal (Ill). This chapter totally expresses the importance of the Books of Sualat (Questions) in the field of Ellal of Hadiths. Undoubtedly, this study manifests the Hadith Critiques in the Science of Hadith with their ideas being shed light upon as well. In this study the methodology of followers of the Books of Sualat is shown as well as the words, morphology of words they use in Jarh and Taadil, in addition to showing their approach to validate a Hadith accurately. The conclusion of this study manifests the terms in the Science of Hadith and bases their meaning well fixed because the Books of Sualat has been there before the emergence of Hadith Terminology books, thus readers of this research will certainly observe the importance of those books to help determine Ellals (Ills) in Hadiths. Many of the Books of Sualat have been enlisted in this research. Some of these books are printed and available, however, some other are lost with the passage of history but their names are fixed with the help of historical and Jarh and Taadil books. Forty-One Books of Sualat are enlisted in this research.
Benzer Tezler
- Habbâb B. Eret'in hayatı ve rivâyetlerinin değerlendirilmesi
The life Habbab B. Eret and evaluation of his narrations
NURİ TAPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA IŞIK
- Zeyd B. Sâbit'in hadis rivâyetindeki yeri
Zayd B. Sâbit's place in hadith transfucion
ABDULLAH AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyografiSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDİNÇ AHATLI
- الضوابط الفقهية في العبادات من خلال كتاب شرح الهداية للإمام عبد الحي اللكنوي
Ibadetlerde fıkhî kural (Şerhu'l-hidâye bağlamında)
MURAD KHALEEL QADER MUHİTTİN
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN REŞİT DEMİREL
- Gazzâlî ve öncesi ilk dönem sûfîlerin namaz algısı
The perception of salat in al-Ghazali and the early sufis
MESUDE SÖZBİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN KÂMİL YILMAZ
- Faziletli vakitlere dâir rivâyetlerin değeri: İbn Receb el-Hanbelî'nin kitapları özelinde
Value of narrations on virtuous times :In the particularity of İbn Receb el-Hanbelî's works
MUSTAFA KARABACAK
Doktora
Türkçe
2012
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EREN