Hamzavi'nin Hamzanamesi (26. cilt) giriş-inceleme-metin-sözlük
Hamzavi's Hamzaname (26. tome) introduction-analysi̇s-text-dictionary
- Tez No: 461971
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Noble Hamza, Hamzaname, legend, sagas
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 397
Özet
Konusu tarih olmamakla beraber tarihi eserlerden faydalanan ve tarihe ışık tutan Hamzanâme'nin, bilhassa halk edebiyatı ürünlerimizin içinde önemli bir yeri vardır. Bu ürünlerin başında, ilkçağın en uzak dönemlerinden günümüze kadar gelip varlığını koruyan destanlarımız yer almaktadır. Destanlar tarihi aydınlatır, fikir ve sanat hayatına kaynak olurlar. Bu bakımdan destanlar milletlerin efsanevi tarihi sayılırlar. Türklere dair çeşitli bilgileri ihtiva eden Türk destanları da“İslâmiyet'ten Önceki Destanlar”ve“İslâmiyet'ten Sonraki Destanlar”olmak üzere ikiye ayrılırlar. Hazret-i Hamza'nın hayatı etrafında teşekkül ettirilen, onun maceralarını ve din uğruna yaptığı savaşları konu edinen hikâyelerden oluşan Hamzanâmelerin de İslâmiyet'ten sonraki destanlarımız, halk hikâyelerimiz arasında yer aldığı bilinmektedir. Eserin biçim özellikleri, yazılış amacı ile eserdeki motifler ve kahramanların özellikleri irdelendiğinde, Hamzanâmelerin destandan menkıbeye geçiş dönemi ürünleri olduğu fikri ağırlık kazanmaktadır. Bu güne kadar yapılan araştırmalar sonucunda farklı kütüphanelerde olmak üzere çok sayıda Hamzanâme nüshasına ulaşılmıştır. Yüzün üzerinde Hamzanâme cildi bulunmasına rağmen, hakkında yapılan çalışmaların sayısının azlığı dikkat çekici bir durumdadır. Gerçekleştirdiğimiz bu çalışma ile 72 ciltlik Hamzanâme külliyatının bir cildi daha araştırmacıların dikkatine sunulmuş olmaktadır. Bu çalışmadaki amacımız; Eski Anadolu Türkçesinin kapsamlı ve önemli eserlerinden biri olan, fakat bu özelliğine rağmen araştırıcıların dikkatini çekip rağbet görmemiş bulunan Hamzanâme'nin bir cildini daha günümüz Türkçesine kazandırmak ve zengin söz varlığını gözler önüne sermektir. Bu çalışma giriş, inceleme ve iki bölümden meydana gelmektedir. Girişte Hazret-i Hamza, Hamzavî ve Hamzanâme hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. İnceleme kısmında Hazret-i Hamzanın Hayatı, Hamzavî'nin hayatı ve eserleri hakkında geniş bilgi verilmiştir. Ayrıca tezimizin konusu olan 26. cildin olaylarının özeti yapılmıştır. Bunun yanında eserin biçim incelemesi yapılarak her sayfada kaç satır bulunduğu tespit edilmiştir. Daha sonra Hamzanâme'nin 26. cildinde geçen kelimeler kökenleri bakımından sınıflandırılıp bir grafik çıkarılmıştır. Birinci bölümde eski harfli metin, dönemin yani Eski Anadolu Türkçesinin dil hususiyetlerine uyularak transkripsiyonlu şekilde yeni harflere aktarılmıştır. Harekesiz bir metin olmasına rağmen eserin yazıldığı ve ait olduğu dönem göz önünde tutularak metnin okunması esnasında Eski Anadolu Türkçesinin dil hususiyetleri hakim kılınmıştır. Eserimiz halk diliyle yazılmış ve standart bir imla hususiyeti taşımadığı için metni oluşturan kelimelerin imlaları kimi zaman aynı sayfa kimi zaman da değişik sayfalarda farklı olarak yazılmıştır. Böyle durumlarda Arapça, Farsça kelimeler doğru şekilleri ile metnimizde yer aldı. Türkçe kelimeler ise orijinal metinde geçtiği şekliyle çeviri metnimizde gösterildi. İkinci bölümde söz varlığı bakımından oldukça zengin ve hacimli bir metin olan Hamzanâme'nin, kelime kadrosunu bütünüyle yansıtan bir sözlük hazırlanmıştır. Sözlükte madde başı yapılan kelimelerin metindeki anlamları verilmiş ve geçtikleri sayfa ve satırlar tek tek gösterilmiştir. Devamında ise Sonuç, Kaynaklar ve Hamzanâme'nin 26. cildinin yazma nüshası yer almaktadır. Anahtar Kelimeler : Hz. Hamza, Hamzanâme, destan, halk hikâyeleri
Özet (Çeviri)
Even though its subject is not history, Hamzaname occupies an imminent place, especially in folk literature, it benefits a lot from historical resources and sheds light onto them. At the top of these products, coming from the farthest periods of ancient history and keeping their existence until now, our legends shed light onto history. Legends shed light to history and constitutes as a source to idea and artistic life. In this sense sagas could be considered as legendary history. Turkish legends which include various information concerning Turks, fall into two groups as“Legends before Islam”and“Legends after Islam”. It is also known that Hamzanames that constitutes of stories that subject Noble Hamza's life, his adventures and the wars he made, also take place amongst the folk stories. When Stylistic features of the works, its objective of writing and patterns in the work and specialities of the heroes is analysed, the idea that hamzanames are transitional products from legend to epics gains weight. In the light of all the studies carried out until up to date, many copies of Hamzaname is reached. Despite there are over hundred tomes of Hamzaname, scarcity of the number of studies carried on the topic draws attention. With the study we realized, one tome of the Hamzaname oeuvre that consists of 72 tomes, is presented to the attention of the researchers. Our objective in this study is to bring one of many tomes of the Hamzaname to modern Turkish and reveal the rich vocabulary in it, which despite being one of the most extensive and imminent works of Old Anatolian Turkish, did not call the attention of the researchers and was not much sought after. This study consists of three sections of introduction, analysis and conclusion. In the introduction part, general information on Noble Hamza, Hamzavi and Hamzaname is given. In the analysis section, life of Noble Hamza, Hamzavi's life and works are portrayed to the great extent. Also, a summary of the events that takes place in the tome 26 which subject this thesis. Besides that, stylistic analysis is realized and the number of lines on each page is examined. After that, vocabulary that takes place in the 26th tome of Hamzaname is classified according to its etymological roots and shown on the graphics. In the first section, the text in old script, is conveyed in new script applying the linguistic specialities of the Old Anatolian Turkish of the era. Even though it is a script without vowel points, considering the place and the period where the work is written, during the reading of the text linguistic specialities of the Old Anatolian Turkish was made dominant. Since our work was written in folk speech and lacking a standard orthographic quality, vocabulary of the text was written differently sometimes on the same page, sometimes on different pages. In this case, Arabic and Persian vocabulary took place correctly on our text. Turkish vocabulary is shown in the translated text, the way it existed in the original text. In the second section, a dictionary is prepared to portray the vocabulary framework thoroughly, in respect to vocabulary Hamzaname presents as a quite rich and voluminous text. In the dictionary contextual meaning is provided for each lexical entry and all the pages and lines that the word is shown one by one. Continue in the conclusion, resources and Hamzaname's 26 th tome's manuscript copy take place.
Benzer Tezler
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (24. Cilt), İnceleme-metin-sözlük
Hamzavi's Hamza-name (Vol. 24), Analysis-text-dictionary
SHAHEEN ABBAS MUSTAFA CHALABEE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (12. cilt) inceleme, metin, sözlük
Hamzavî's Hamza-nâme (12. binding) research, text, dictionary
CEREN OĞUZ YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (19.cilt) (İnceleme-metin-sözlük)
Başlık çevirisi yok
BEDRİYE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (44. cilt) (İnceleme-metin-sözlük)
Hamzanama (volume 44) (Review-text-glossary)
SERPİL KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (32.cilt) inceleme-metin-sözlük
Başlık çevirisi yok
ESRA AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN