Sağlık sektöründe etik iklim ve örgütsel güvenin ihbarcılık (Whistleblowing) niyeti üzerine etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği
The influence of ethical climate and organizational trust on whistleblowing intentions in healthcare: An example of university hospital
- Tez No: 463207
- Danışmanlar: PROF. DR. SIDIKA KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hastaneler, Sağlık Kurumları Yönetimi, Hospitals, Health Care Management
- Anahtar Kelimeler: whistleblowing, ethical climate, organizational trust, nurse, secretary
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Sağlık sektöründe yanlış uygulama veya etik dışı davranışlar insan hayatını etkileyebilecek önemli sonuçlara neden olabilir. Bu olumsuz sonuçları engellemede ihbarcılık önemli bir araç olabilmektedir. Etik iklim ve örgütsel güvenin ihbarcılığı teşvik etmede önemli etkenler olduğu düşünülmektedir. Çalışmayla, hemşire ve sekreterlerin etik iklim algısı ve örgütsel güven düzeylerinin ihbarcılık niyetleri üzerindeki etkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Çalışmanın evrenini, Ankara'daki bir üniversite hastanesi klinik ve polikliniklerinde çalışan hemşire ve sekreterler (697 kişi) oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem çekilmemiş ve hemşire ve sekreterlerin %53'üne (369 kişi) ulaşılmıştır. Katılımcıların etik iklim algıları“Etik İklim Ölçeği (Ethical Climate Questionnaire)”ile, örgütsel güven düzeyleri“Örgütsel Güven Envanteri Kısa Formu (The Organizational Trust Inventory Short Form)”ile, ihbarcılık niyetleri“Bilgi Uçurma Ölçeği”ile, ihbarcılık nedenleri ise“Bilgi Uçurma Nedenleri Ölçeği”ile değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde, ikili grup karşılaştırmaları Mann Whitney-U testi, ikiden fazla grup arasındaki farklar ise Kruskal Wallis testi ile incelenmiştir. Değişkenler arası ilişkinin değerlendirilmesinde Spearman korelasyon katsayısı kullanılmış; ayrıca çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Son aşamada ise Path analizi ile yapısal eşitlik modelleri incelemesi yapılmıştır. Çalışmaya katılan hemşire ve sekreterlerin etik iklim boyutları arasında ilkelilik iklim algısı 3,64±0,40'lık ortalama ile en yüksek puana sahiptir. Genel örgütsel güven ortalama puanı 3,83±0,66'dır ve hemşire ve sekreterlerin örgütlerine duydukları güven düzeyi ortalama değerden oldukça yüksektir. İhbarcılık niyeti boyutları arasında içsel ihbarcılık (3,50±0,60); ihbarcılık nedenleri boyutları arasında ise ahlaki ve mesleki değerler (3,64±0,68) en yüksek puana sahiptir. Regresyon modeline göre, etik iklim boyutları, görev, cinsiyet ve görev yerinin ihbarcılık niyeti üzerine anlamlı bir etkisi vardır. Path analizine göre; örgütsel güvenin etik iklim puanına %39'luk ve etik iklimin ihbarcılık niyetine %69'luk doğrudan etkisi vardır. Örgütsel güvenin ihbarcılık puanına dolaylı olarak %27'lik bir etkisi görülmüştür. Örgütlerde ihbarcılığı teşvik etmek için çalışanların etik iklim algısının ve örgütsel güven düzeyinin yüksek tutulması önemlidir. Anahtar Sözcükler ihbarcılık, etik iklim, örgütsel güven, hemşire, sekreter
Özet (Çeviri)
In the health sector, malpractices or unethical behaviors could give rise to important outcomes having impact on human lives. In avoiding this kind of negative outcomes, whistleblowing can be an important tool. It is thought that ethical climate and organizational trust are important factors in promoting whistleblowing. With this study it was aimed to reveal the impact of perception of ethical climate by nurses and secretaries and their level of organizational trust on their whistleblowing intention. Population of the study was composed of 697 nurses and secretaries working at clinics and polyclinics of a university hospital in Ankara. No sampling was made in the study and 53% of nurses and secretaries (369) could be reached. Ethical climate perceptions of participants were evaluated with“Ethical Climate Questionnaire”, their organizational trust levels were evaluated with“Organizational Trust Inventory Short Form”, their whistleblowing intention were evaluated with“Whistleblowing Questionnaire”and the reasons for whistleblowing were evaluated with“Questionnaire for the Reasons of Whistleblowing”. In the analysis of data, comparisons for two groups were investigated with Mann Whitney-U test and the differences between groups that were more than two, were investigated with Kruskal Wallis test. In the evaluation of relation between the variables, Spearman correlation coefficient was used and multi-regression analysis was also applied. In the final stage, by using Path analysis, investigation of structural equation models was realized. Among the ethical climate dimensions of nurses and secretaries participating in the study, principle climate perception dimension had the highest score with 3.64±0.40 average score. Average score of general organizational trust of nurses and secretaries was 3.83±0.66 and their level of trust in their organizations was significantly higher than the average value. Among the whistleblowing intention dimensions, internal whistleblowing (3.50±0.60) had the highest score, whereas among the whistleblowing reasons dimensions, ethical and occupational values (3.64±0.68) had the highest score. According to the regression model, ethical climate dimensions, profession, gender, and work place had significant impact on the whistleblowing intention. According to Path analysis, organizational trust had a direct impact of 39% on the ethical climate score. Ethical climate had direct impact of 69% on whistleblowing intention. It was seen that organizational trust had an indirect impact of 27% on the whistleblowing score. In order to promote whistleblowing in organizations, it is important to keep the ethical climate perception of employees and the level of their organizational trust at high levels.
Benzer Tezler
- Sağlık çalışanlarının etik iklim algısının örgütsel güven ve bireysel performansa etkisi
Impact of ethical climate perception of health workers on organizational trust and individual performance
AGİT FERHAT ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sağlık Kurumları YönetimiTrakya ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL KAPTANOĞLU
- Kamu kurumlarında örgütsel sessizlik, etik iklim ve yönetim tarzları alt boyutları ilişkilerinin incelenmesi: Erzurum sağlık sektöründe örnek bir uygulama
Review of subscale of the organizational silence ethical climate and management style in public institutions : An example in Erzurum health sector
ÖMER SIDDIK BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiAtatürk ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİH BÖRTEÇİNE AVCI
- Sağlık sektöründe örgütsel etik iklim ve whistleblowing ilişkisinin incelenmesi
The examination of the relation between whistleblowing and organizational ethical climate in health sector
MERVE ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sağlık YönetimiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiDisiplinlerarası Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTEN DİNÇ
- Özel hastane çalışanlarının mesleki etik kuralları uygulama eğilimlerinde örgüt kültürünün etkisi: 50 yataklı özel bir hastanede araştırma
The effect of organizational culture on the tendency of private hospital employees to apply professional ethics rules: Research in a 50-bed private hospital
İBRAHİM SAVURAN
- Tarım işkolunda, nitel yaklaşımlarla, güvenlik kültürünü belirleyen değişkenlerin tanımlanması
Variables that define safety culture in agriculture with qualitative approaches
NESİBE EFRUZ ŞEN GÜNDOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Halk SağlığıManisa Celal Bayar ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERHAN ESER