Farklı kümeleme teknikleri ile ülkelerin insani gelişmişlik endeksi verilerinin karşılaştırılmalı analizi
A comperative analysis of human development index with different cluster analysis techniques
- Tez No: 464424
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK ALTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, İstatistik, Economics, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İstatistik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Ülkelerin gelişmişliklerinin yalnızca ekonomik gelişme ile olmayacağını savunan Amartya Sen tarafından geliştirilen İnsani Gelişmişlik Endeksi, eğitim, sağlık ve gelir göstergeleri ile hesaplanmaktadır. Ülkeler, hesaplanan İGE değerlerine göre Birleşmiş Milletler' in yaptığı bir sınıflandırmaya göre 'Çok Gelişmiş', 'Gelişmiş', 'Gelişmekte Olan' ve 'Gelişmemiş' ülkeler olarak 4 sınıfta toplanır. Bu çalışmada, 188 ülkenin 2015 yılı İGE verileri, yani; eğitim, sağlık ve gelir endeksleri kullanılmıştır. Ülkeler, Kümeleme Analizinin farklı yöntemlerine göre sınıflandırılmıştır. Hiyerarşik Kümeleme Analizinde Ward tekniği kullanılırken Hiyerarşik Olmayan Kümeleme Analizinde k – ortalamalar yöntemi kullanılmıştır. Hiyerarşik Olmayan Kümeleme uygulanırken uygun küme sayısı Birleşmiş Milletler' in oluşturduğu İGE sıralaması baz alınarak 4 olarak belirlenmiştir. Geleneksel yöntemlere ek olarak, bir de İki Aşamalı Kümeleme Analizi uygulanmıştır. Hiyerarşik Kümeleme sonuçlarına göre, Birleşmiş Milletler'in önerdiğinden farklı olarak 3 kümenin yeterli olacağı saptanmıştır. Hiyerarşik Kümeleme Analizi sonucunda oluşan kümelerde gelirin çok etkili olduğu belirlenince, İki Aşamalı Kümelemede gelirin etkisini azaltmak amacı ile Kişi Başı GSMH değerleri yerine Dünya Bankası'nın oluşturduğu ülke gelir sınıfları kullanılmıştır. Sonuç olarak Birleşmiş Milletlere en yakın sonucu veren yöntem İki Aşamalı Kümeleme Analizi olmuştur. Hatta İki Aşamalı Kümelemenin, BM sıralamasından daha başarılı sonuç verdiğini söylemek mümkündür. Türkiye ise İki Aşamalı Kümeleme yöntemine göre BM'e benzer şekilde Gelişmiş Ülkeler kümesinde yer alırken k – ortalamalar yöntemine göre Gelişmekte Olan Ülkeler sınıfındadır. Elde edilen sonuçlara göre ülkeler kaynaklarını daha çok eğitim ve sağlığa yönlendirmelidir.
Özet (Çeviri)
Amartya Sen, who defends that economic development is not a good indicator for countries' development level, introduced Human Development Index. HDI composes from education, health and income indices. United Nations classify countries into 4 groups according to their HDI value. Those classes named; 'High Developed', 'Developed', 'Developing' and 'Under Developed'. In this study, 2015 values of HDI, in other words, health, education and income indices of 188 countries are used. Countries are classified with different methods of Cluster Analysis. Ward technique is used for Hierarchical Clustering while k – means is used for Non – Hierarchical Clustering. Non – Hierarchical Clustering is applied for 4 clusters since United Nations also uses 4 groups for development classification. In addition to traditional clustering techniques, Two Step Clustering is also applied to data. The result of Hierarchical Cluster is different than UN, since this technique classify countries under 3 groups. Moreover, the results of Non – Hierarchical Clustering is dramatically affected by income index. That's why, Two Step Clustering is applied with income classes of World Bank instead of GNI per capita. In the end, the most similar results with UN is obtained from Two Step Clustering. Even, it is possible to say that this technique ends better that UN classification. The position of Turkey differs when the technique is changed. According to Two Step Clustering, Turkey is in the Developed Countries cluster as it is in UN classification. However, in Non – Hierarchical Clustering, country takes place in Developing Countries cluster. To increase the development level, countries should invest more on education and health.
Benzer Tezler
- Avrupa ve Asya ülkelerinin insani gelişmişlik düzeylerinin çok değişkenli istatistiksel tekniklerle incelenmesi
Examination of human development levels of Europe and Asia countries with multivariable statistical techniques
MERVE AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonometriKütahya Dumlupınar ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN BAŞ
- Derin öğrenme ve büyük veri analitiği yöntemleriKullanarak Covid-19 yayılımının ileriye dönük tahmini
Forecasting the spread of covid-19 using deep learning and big data analytics methods
CYLAS KIGANDA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET ALİ AKCAYOL
- EDAS yönetimi ve kümeleme analizi ile G-10 ülkelerinin ekonomik özgürlük kriterleri ile değerlendirilmesi 2007-2017
Evaluating economic freedom' criterias of G-10 countries with EDAS method and cluster analysis for: 2007-2017
MEHMET LEVENT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Aydın Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM ÖZARI
- Portfolio optimization with wavelet analysis and neural fuzzy networks
Dalgacık analizi ve bulanık sinir ağları modeli ile portföy optimizasyonu
ÖMER ZEKİ GÜRSOY
- Comprehensive risk mapping and fire station optimization for forest fire management: An application in Antalya
Orman yangını yönetimi için kapsamlı risk haritalama ve yangın istasyonu optimizasyonu: Antalya uygulaması
ZÜHAL ÖZCAN YAVUZ
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KABAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ İNCİ ÇAĞLAYAN