Dârü'l-Hilâfeti'l-Aliyye Medresesi'nde eğitim ve öğretim
Education and training in the Daru'l-Hilafeti'l-Aliyye Madrasah
- Tez No: 465722
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMİT ER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Türk Eğitim Tarihi, II. MeĢrutiyet, Medreseler, Reform, Din Eğitimi, Darü‟l-hilafeti‟l-aliyye Medresesi, Eğitim-Öğretim, Ders Programları ve Müfredât, History of Turkish Education, Constitutional Monarcy-II, Madrasahs, Reform, Religious Education, Daru‟l-Hilafeti‟l-Aliyye Madrasah, Education and Training, Syllabus and Curriculum
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 438
Özet
Tarihsel süreç içerisinde İslam medeniyetinin oluşmasında, gelişmesinde ve yayılmasında önemli görevler ifa etmiş olan medreselerin Osmanlı İmparatorluğundaki ilk örneğini, Hicri 731 (M.1330) yılında Orhan Gazi tarafından İznik'te tesis edilen medrese oluşturmaktadır. Orhaniye Medresesi ile başlayan ve altı asır süren bir hayat serüveni sonucunda; 3 Mart 1924'te tarih sahnesinden ayrılmak zorunda kalan Osmanlı medreselerinin, zengin bir miras ve çok önemli tecrübeler bıraktığı müşahede edilmektedir. Bu bağlamda, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e intikal eden eğitim sisteminin kilometre taşlarından biri olan medresenin son halkası; Darü'l-hilafeti'l-aliyye Medresesi, tezimizin konusunu oluşturmaktadır. 1914-1924 yılları arasında faaliyet yürüten mezkûr medreseye ait evrakın, İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi'nde muhafaza edilmiş olması nedeniyle, adı geçen arşivin Ders Vekaleti ve Meclis-i Mesalih-i Talebe Defterleri fonundaki defterlerden 125 adeti taranmış, bu defterlerden yaklaşık 12.000 (on iki bin) varak miktarına ulaşan toplam 60 adet defter üzerinde detaylı tarama ve okuma faaliyeti gerçekleştirilerek; gerekli görülen belgeler değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmamızda, sırasıyla Osmanlı medreselerine ilişkin genel değerlendirmenin ardından, Darü'l-hilafeti'l-aliyye Medresesi'nin kuruluşu ile idârî ve ilmî yapısı detaylı bir şekilde irdelenmiş; medresenin idârî yapısında ve eğitim-öğretim sisteminde gözlenen değişim, dönemsel olarak ele alınmıştır. Özellikle medresenin eğitim-öğretim yönü ön plana çıkartılarak; ders programı, eğitim programı(müfredat), ders kitapları, ders içerikleri ve uygulanan eğitim yöntemleri tüm teferruatıyla incelenmiştir. Ayrıca, medresenin öğrenci işleri konusunun ele alındığı son bölümde: merkez ve taşra teşkilatı bünyesinde faaliyet yürüten medreselerde kayıt-kabul, devam-devamsızlık, kılık-kıyafet, disiplin, imtihanlar ve ölçme-değerlendirme, sınıf geçme, mezuniyet ve iş alanları gibi konu başlıklarına yer verilmiştir.“Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje numarası: 51413”
Özet (Çeviri)
The first example of madrasahs in the Ottoman Empire, which served an important role in the formation, development and spreading of the Islamic civilization during the historical process, is the madrasa founded in İznik by Orhan Gazi in 1330 (Hijri 731). It is apparent that the Ottoman madrasahs – which started with the Orhaniye Madrasah and had to leave the historical scene on March 3, 1924 after six centuries full of adventures – left a rich heritage and important experiences. In this context, the Daru'l-Hilafeti'l-Aliyye Madrasah – the last of the madrasahs, which formed one of the milestones of the education system passed from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey – is the subject of this thesis. Since the documents belonging to the aforementioned madrasah, which carried out its activities between the years 1914 and 1924, were kept in the Istanbul Mufti Meshihat Archive, 125 records from the“Ders Vekaleti ve Meclis-i Mesalih-i Talebe Defterleri”fund of the aforementioned archive were scanned and from these records a detailed screening and reading activity reaching approximately 12,000 (twelve thousand) sheets of paper was carried out on a total of 60 records, and documents viewed as necessary were taken into consideration. In this study, following the general evaluation of the Ottoman madrasahs, the establishment, and the administrative and scientific structure of the Daru'l-Hilafeti'l-Aliyye Madrasah was examined in detail and the changes observed in the administrative structure and the education system were discussed periodically. Placing the educational aspect of the madrasah to the foreground, the syllabus, curriculum, textbooks, course content, and the applied training methods were examined in detail. Furthermore, in the last chapter – which deals with the issue of student affairs of the madrasah – topics such as registration-acceptance, attendance-absenteeism, school attire, discipline, examinations, assessment and evaluation, passing of a grade, graduation, and job areas of madrasahs operating within the central and provincial organization are also discussed.“This work was supported by Scientific Research Project Coordination Unit of Istanbul University. Project number: 51413”
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet dönemi İslamcılık akımının medrese algısı (1908-1918)
The perception of the Islamic movement in the II. Constitutional era on the madrasah (1908-1918)
NESRİN AKTARAN
Doktora
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ZİŞAN FURAT
- Osmanlı Devri Dâru'l-hadisleri ve hadis eğitimi
Dar al-hadiths in Period of The Ottoman Empire and hadith education
EKREM YÜCEL
- Hz. Ömer Döneminde bayındırlık faaliyetleri
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA NECATİ BARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN AYCAN
- İslâm'da savaş ve dinsel retorik: Bir iç direniş ideolojisi olarak cihâd (632-750)
War and religious rhetoric in Islam: Jihad as an ideology of internal opposition (632-750)
REYHAN YAĞMUR ÖZTÜRK
- Tefsir geleneğinde modern dönemle yüzleşme: Menâr tefsiri örneği
Encountering with modernity: Manar in the tafseer tradition
ZEYNEP KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK