Türkiye'de 1980 sonrası siyasal iktidar, medya ve demokrasi
Political power, media and democracy in Turkey after 1980
- Tez No: 468511
- Danışmanlar: PROF. DR. FETHİ AÇIKEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Medya, Demokrasi, Siyasal İktidar, Neoliberalizm, Medyanın Dönüşümü, Medya Özgürlüğü, Sansür, Otosansür, Rant, Siyasal Krizler ve Medya, Media, Democracy, Political Power, Neoliberalism, Media Conversion, Freedom of the Media, Censorship, Self-censorship, Profiteering, Political Crisis and The Media
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 461
Özet
Siyaset bilimi ve siyaset sosyolojisinin en temel konularından biri de demokrasidir. Demokrasi rejimini kitlelere vaat eden ve yürüten kurumsal yapılar ise iktidarlar tarafından yönetilmektedir. İktidarlar ile etkileşim içinde ve onlar üzerinde etkili olan en önemli yapı ise hiç kuşkusuz medyadır. 1980 askeri darbesinin siyasal ve toplumsal alanda çok önemli değişim ve dönüşümlere yol açan tarihsel bir kırılma noktası olması ile eş zamanlı olarak dünyada yaşanan neoliberal politikaların etkileri Türkiye'de de görülmüştür. Her iki olgu siyasal, ekonomik, sosyo-kültürel alanda olduğu gibi medya-demokrasi ve medya-siyasal iktidar ilişkilerinde de önemli yapısal değişimlere yol açmıştır. Neoliberal politikalar, küreselleşme, özelleştirmeler ve rant paylaşım mekanizmaları medya ve iktidar arasında dinamik bir ilişki biçimi ortaya çıkarmıştır. Medyanın dördüncü erk niteliğinden uzaklaşarak siyasal iktidara yönelik toplumsal rıza ya da rızasızlık üretme aracı haline dönüşmesi, demokratik rejimi doğrudan etkilemiş ve demokrasi-medya ilişkisi daha fazla önem kazanmıştır. Tezde, medya ve demokrasi temelinde yaşanan değişim ve dönüşümün etkilediği alanları ve boyutlarını araştırmak ve nesnel bir yaklaşımla çözümlemek suretiyle; Türkiye'de medya ve demokrasi ilişkilerine farklı ve yeni bir bakış açısı getirmek ve bu ilişkinin demokrasi temelinde yeniden inşasına katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Türkiye ve esasen gelişmekte olan demokrasilerin genel bir karakteristiği olarak; medya ve siyasal iktidarlar arasında ekonomi-politik temelli bir ilişki bulunmaktadır. Ana akım medyanın kâr maksimizasyonu ve sermaye birikiminin hızlandırılması, siyasal iktidarların ise toplumu yönetme egemenliğinin yeniden üretilmesi yönünde karşılıklı bağımlılık taşıyan bu ilişki biçimi; medyanın demokrasinin bir bileşeni olmaktan uzaklaşarak, kapitalist sistemin bir bileşeni haline gelmesine ve demokrasinin niteliklerinde aşınmaların ortaya çıkardığı hibrit rejime evrilme pratiklerine yol açmaktadır. Tezin birinci bölümü genel bir kuramsal çerçeve sunmaktadır. Liberal medya kuramı, eleştirileri ve alternatifleri ile Antik Yunan'dan günümüze demokrasi ve eleştirileri incelenmiştir. Bu bölümde, ideoloji konusu ve medyanın ideolojik açıdan araçsallaştırılması ele alınmıştır. Demokratik devletin en önemli bileşenlerinden birisi olarak sivil toplum konusu incelenmiş, kamusal alan ile kamuoyunun medya ilişkisi bağlamında yaşanan sorunlara ilişkin gücü biçimlendiren en önemli aracın medya olduğu yönünde çözümlemelerde bulunulmuştur. Ayrıca, tarihsel süreçte Türkiye'de neoliberal politika pratikleri ile küreselleşmenin medyada dönüştürücü etkisi çözümlenmiştir. Tezin ikinci bölümünde, ifade ve medya özgürlüğü, sansür ve otosansür konuları çok yönlü olarak ele alınmıştır. Bu bölümde, demokratik gelişimin sağlanması, demokratik yozlaşma ve iktidarın otoriterleşmesinin önlenmesi açısından siyasal iktidarın sınırlandırılmasında medyanın işlevi ve önemi ortaya konulmuştur. Medyanın, siyasal iktidarı demokratik temelli sınırlandırması idealinin, medyanın ekonomik çıkar ilişkilerine ya da parlamento gücüne dayalı olarak iktidarın medyayı sınırlandırma ve biçimlendirmesine dönüşmesi çözümlenmiştir. Önemli bir çözümleme alanı olarak, Türkiye'de 1980 sonrası yaşanan önemli siyasal krizler tarihsel olarak ele alınmıştır. Demokratikleşme ve otoriterleşme yönünde iki ana eksende ivmelenen bu krizlerin doğurduğu sonuçlar ile bu sonuçlar üzerinde belirleyici olan nedenler özgün bir çözümlemeye tabi tutulmuştur. Ayrıca, bu kriz dönemlerinde medyanın rolü ve medya politikaları incelenmiştir. Üçüncü bölümde, medya ve siyasal iktidar ilişki süreçlerinde görülen çatışma, gerilim veya uzlaşmaya dayalı süreklilik ve kopuş olgularının, ekonomik ve politik çıkar temelinde gerçekleşmesi ele alınmıştır. 2002 sonrasında medya-iktidar ilişkilerinde yaşanan salınım ve gerilimler sonucunda, ana akım medyanın bir kısmının mülkiyet yapısında yaşanan değişimler ele alınmış, bu değişimlerin iktidar yanlısı yayın politikası izleyen bir ana akım medya grubu oluşumu ile sonuçlandığı ortaya konulmuştur. Türkiye ve gelişmekte olan ülkelerde iktidar-medya ilişkileri dinamiğinin ve siyasal iktidarı elde etme ve medya faaliyeti örtülü amacının tarihsel arka planında; ekonomik-politik hegemonik güç olduğu ortaya konulmuş, bu ilişkilerde hegemonik öznenin“güç”tarafından belirlendiği yönünde saptama ve çözümlemeler yapılmıştır. Türkiye'de neoliberal politika pratikleriyle birlikte tarihsel olarak günümüze kadar gelen seyri içinde, başat amacı kâr ve sermaye birikimi maksimizasyonu olarak biçimlenen ana akım medyanın; salt meta üreten bir altyapı kurumu olarak mesleki kodları, demokrasinin bir bileşeni olma özelliğini/idealini yadsıması ve ekonomik güdülenmelerin egemenliğinde sermayenin etkin bir bileşenine dönüşmesi olgusu ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda; kimi olay ve olgulara ilişkin haber ve köşe yazıları nitelik olarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Medyanın, büyük altyapı yatırımları, özelleştirmeler ve kamu rant oluşumlarından pay almak adına, iktidara toplumsal rıza üretme ya da iktidar karşıtlığı temelinde araçsallaştığı çözümlenmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the most basic issues of political science and political sociology is democracy. The institutional structures that promise and implement democracy regime to the masses of public are administered by ruling Governments. The structure which has extreme transactions with and the most effects over the governments is undoubtedly media. The military coup in 1980 that formed a historical break point leading to a very important change and transformation in the political and social environment had effects of the neo-liberal policies over Turkey as simultaneously lived in other developing countries on earth. Both of these cases led to significant structural changes in relations between media-democracy and media-political government as lived in the political, economic and socio-cultural areas. Neo-liberal policies, globalisation, privatisations and profit-sharing mechanisms have all exposed a kind of dynamic relationship between media and government. Transformation of media by removing from its quality of being a fourth force into a tool that produces social consent or disconsent towards the government directly affected democratic regime and the relationship between democracy and media gained more importance. In the thesis, examining the areas that were affected by those changes and transformations lived on the basis of democracy and media with all its dimensions and bringing up a different and new point of view over the relations between democracy and media and contributing to the reconstruction of these relations on the basis of democracy has been aimed. As a characteristics of Turkey and essentially all of developing democracies, there is an economy-politic based relationship between media and governments. Profit maximisation of mainstream media and acceleration of the capital accumulations and as for the Governments' need to reproduce its sovereignty of governing the public through this kind of relationship that; causes reciprocal addiction, led to media leave from being a component of democracy, but become a component of the capitalist system and evolve into the practices of a hybrid regime that came into being as a result of the corrosions in the qualities of democracy. The first part of the thesis presents a general theoretical framework. Liberal media theory, criticism and alternatives, with the daily democracy and criticism through ancient Greece have been examined. In this part, also the issue of ideology and the instrumentalization of the media in ideological terms are discussed. Civil society has been examined as one of the most important components of the democratic state and analyzes have been made that the media is the most important means of shaping the power of the public sphere and the problems experienced by the public in relation to media relations. In addition, the neoliberal policy practices in Turkey and the transformative effect of globalization in the media with its historical process, have been resolved. In the second part of the thesis, expression and media freedom, censorship and self-censorship issues are handled in a multidirectional discussed. In this chapter, the function and the importance of the media are put forward in limiting the political power in terms of ensuring democratic development, democratic corruption and preventing the authoritarianization of power. It has been resolved that the media's ideal of democratic-based delimitation of political power has been transformed oppositely to political powers limiting and shaping the media by the power relations of economic interests or the parlement power. As an important area of analysis, major political crises in Turkey since the 1980s have been handled historically. The consequences of these crises and the determinants of these outcomes which accelerated by two main axes for democratization and authoritarianization, have been subjected to an original analysis. In the third chapter, it is discussed that the phenomena of continuity and breakdown based on conflict, tension or compromise in media and political power relations processes take place on the basis of economic and political interests. As a result of the fluctuations and tensions in media-power relations after 2002, changes in the ownership structure of some of the mainstream media were discussed and it was revealed that these changes resulted in the formation of a mainstream media group following the policy of pro-government broadcasting. In the historical background of the dynamism of ruler politics-media relations implicit aim of obtaining political power and media activity as in Turkey and as in the developing countries; has been put forth as an economic-political hegemonic power, The determinations and analyzes were made in the direction that the hegemonic subject was determined by“power”. With the neo-liberal policy practices in Turkey, the mainstream media, which is shaped as maximization of profits and accumulation of capital; It emerged that professional codes as an infrastructure that produces purely commodities turned democracy into an effective component of capitalism under the dominance of economic motivations and the ability to become a component/ideal of democracy. In this scope; some news and corner articles related to certain events were subject to a content analysis. In order to media's claim of profiteering to get shares from large infrastructure investments, privatizations and public profit formations, media has become a tool of political power either to produce social consent or to instrumentize it on the basis of opposition to power.
Benzer Tezler
- 1980 sonrası Türkiyesi'nde medya-siyasi iktidar ilişkisi
Relationships between media and government in Turkey after 1980's
AHMET MERT UTMA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Kamu YönetimiDokuz Eylül ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. FARUK MUTLUSU
- Siyasal iktidar ve medya: AKP ve Doğan Medya Grubu üzerine bir çözümleme
Political power and media: A analyse on AKP and Dogan Media Group
ZUHAL KIRMIZIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
GazetecilikAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSEREN ADAKLI
- 1970-1972 yılları arası dönemde Cumhuriyet Gazetesi'nin yayın politikası
Başlık çevirisi yok
CANSEL YARAR
- 2000 sonrası muhafazakâr medyanın yapısal dönüşümü: Yeni Şafak ve Milli Gazete örnekleri
The structural transformation of conservative media after 2000: Yeni Şafak and Milli Gazete case studies
ŞENOL ÇARIK
- Türkiye'de basın işletmeciliğinin finansal yapısı: Sorunlar ve yol açtığı sonuçlar
Financial structure of press business enterprising in Turkey: The problems and results
ELİF PINAR KILINÇ