Geri Dön

Bazı Salvia (adaçayı) türlerinin biyolojik ve kimyasal yönden incelenmesi

Biological and chemical analyse of some Salvia (sage) species

  1. Tez No: 470088
  2. Yazar: HAVA BATIBAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BERRİN ZİYADANOĞULLARI, YRD. DOÇ. DR. ELİF VARHAN ORAL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Kimya, Chemistry
  6. Anahtar Kelimeler: Salvia, Antioksidan, Antikolinesteraz, LC-MS/MS, Kemometri
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 183

Özet

Salvia türleri dünya üzerinde 220' ye yakın cins ve 4000' e yakın tür ile temsil edilen Lamiaceae familyasının üyeleridirler. Dünyada en çok Türkiye ve Akdeniz bölgesinde doğal yayılış göstermesine rağmen, hemen hemen tüm habitat türlerinde ve yüksekliklerde yetişebilen Lamiaceae familyasının dünyada yayılış göstermediği çok az bölge bulunmaktadır. Türkiye'de 46 cins ve bunlara ait 586 tür ile temsil edilmekte ve bu türlerin de yaklaşık 239 tanesi endemiktir. Salvia cinsi Türkiye'de 45'i endemik olmak üzere 89 tür ile temsil edilmektedir. Eski zamanlardan beri şifalı bitki olarak dünyanın birçok yerinde kullanılmaktadır. Salvia türleri, ağrıdan epilepsiye kadar özellikle soğuk algınlığı, bronşit, tüberküloz, kanama, menstrual bozukluklar karın ağrısı, baş ağrısı, hazımsızlık ve kalp rahatsızlıkları gibi atmıştan fazla hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca Salvia türlerinin kozmetik, gıda, boya ve ilaç sanayisinde de geniş kullanım alanı bulunmaktadır. Bu çalışmada 8 farklı Salvia türünün (Salvia staminea, Salvia macrochlamys, Salvia kronenburgii, Salvia pachystachys, Salvia spinosa, Salvia blepharochlaena, Salvia suffruticosa, Salvia sclarea) çiçek, yaprak, dal ve kök kısımları ve bu kısımlardan karışımları oluşturulmuş ve daha sonra bu 8 türün 5 kısmının etanol ekstreleri hazırlanmıştır. Bu ekstrelerin toplam fenolik-flavonoit miktarlarının tespiti, β-karoten renk açılımı, DPPH serbest radikali giderimi, ABTS katyon radikali giderimi ve Cuprac yöntemleri ile antioksidan aktiviteleri ve Ellman yöntemi ile antikolinesteraz aktivitelerinin tayini yapılmıştır. Ayrıca hazırlanan ekstrelerin, LC-MS/MS ile bazı fenolik ve flavonoid bileşiklerin miktarsal tayinleri ve sonuçların kemometrik değerlendirilmesi yapılmıştır. Antioksidan yöntemlerde en aktif ekstrelere baktığımızda DPPH yönteminde SP-F ekstresi (IC50: 22.52±0.11), ABTS yönteminde SB-R (IC50: 5.40±0.67), β-karoten-linoleik asit yönteminde SSt-R (IC50: 20.49±0.37) ve CUPRAC yönteminde ise SB-M ekstresi (3.291±0.31) olduğu belirlenmiştir. Çalışılan türler arasında toplam fenolik içerik bakımından SSp-R ekstresinin (283.43±18.83µg pirokatekole eşdeğer/mg ekstre) en zengin olduğu, flavonoid içerik bakımından ise SSf-M ekstresinin (53.81±0.39µg kersetine eşdeğer/mg ekstre) en zengin olduğu tespit edilmiştir. Türlerin antikolinesteraz aktivite sonuçlarına baktığımızda BChE' ye karşı en iyi aktiviteyi SSp-L ekstresinin (81.22± 1.67) gösterdiği belirlenmiştir. Ekstrelerin LC-MS/MS sonuçlarına baktığımızda ise tüm ekstrelerin fenolik bileşiklerce zengin olduğu belirlenmiş ve özellikle yüksek miktarda rozmarinik asit içerdikleri belirlenmiştir. Çalışılan türlerin zengin fenolik içeriğine ve yüksek antioksidan potansiyellerine bakıldığında tüm türlerin gıda koruyucu katkı maddesi olma potansiyellerinin olduğu söylenebilir.

Özet (Çeviri)

Salvia L. genus is member of Lamiaceae family which exists approximately 220 genus and 4000 species on the World. Althought it shows mpst natural distribution in Turkey and mediterranean region on the world, almost it can be grown in all habitat types and heights. Lamiaceae family is represented 46 genus and 586 species in Turkey and about 239 species of them are endemic. Salvia L. genus is represented about 89 species in Turkey and 45 species of them are endemic. Since ancient times, Salvia species have been used in folk medicine in many parts of world. Salvia species are used for treatment of more than sixty diseases such as, colds, bronchitis, tuberculosis, bleedingi menstrual disorders, stomachache, headache, indigestion and heart disorders. Salvia species are also widely used in the cosmetics, food, dye and pharmaceutical industries. İn this study different part of (flowers, leaves, branches, root ant mix of these parts) 8 different Salvia species (Salvia staminea, Salvia macrochlamys, Salvia kronenburgii, Salvia pachystachys, Salvia spinosa, Salvia blepharochlaena, Salvia suffruticosa, Salvia sclarea) were prepared and then ethanol extracts of these 5 parts of each species were prepared. The phenolic and flavonoid contents (determined as pyrocatechol and quercetin equivalents, respectively), antioxidant activity (DPPH free radical scavenging, β-carotene bleaching assay, CUPRAC methods, ABTS cation radical scavenging) and anticholinesterase activities by Ellman method of these extracts were determined. İn addition quantitative determination of some phenolic and flavonoid compounds by LC-MS/MS and chemometric evaluation of the result were performed. When we look at the most active extracts in antioxidant methods, for DPPH SP-F (IC50:22.52±0.11), for ABTS methods SB-R (IC50: 5.40±0.67), for β-carotene method SSt-R (IC50: 20.49±0.37) and CUPRAC method SB-M (3.291±0.31) extracts were the most active ectracts in the studied methods. İt was found that in total phenolic content SSp-R (283.43±18.83 µg pyrocatechol eqivalent/mg extract) and in total flavonoid content SSf-M extract (53.81±0.39 µg quercetin eqivalent /mg extract) was richest extracts in studied species. When we looked at the anticholinesterase activity results of the species, it was determined that SSp-L extract (81.22±1.67) showed the best activity against BChE. When we look at the LC-MS/MS results of the extracts, it was determined that all the extracts were rich in phenolic compounds and it was determined that they contain especially high amount of rosmarinic acid. When we look at the rich phenolic contents and high antioxidant potantials of the species have the potantial to be food additives. Keywords : Salvia, Antioxidan, Anticholinesterase, LC-MS/MS, Chemometri

Benzer Tezler

  1. Bazı Salvia türlerinin sekonder metabolitlerinin analizi, genomik karakterizasyonu ve biyolojik aktivitelerinin incelenmesi

    Analysis, genomic characteristics and biological activities of secondary metabolites of some Salvia species

    SEDA DAMLA HATIPOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Botanikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN ÖZTÜRK

    PROF. DR. GÜLAÇTI TOPÇU

  2. Fenolik bileşiklerin prooksidan aktivitelerini algılamak için yöntem geliştirilmesi

    Method development for sensing prooxidant activities of phenolic compounds

    ESİN AKYÜZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Kimyaİstanbul Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEVSER SÖZGEN BAŞKAN

    PROF. DR. ESMA TÜTEM

  3. Konya'da yetişen bazı Salvia L. (adaçayı) türlerinin biyokimyasal ve biyoaktif özellikleri

    Biyochemical and bioactive features of some Salvia L. (adaçayi) species growing in Konya

    MELEK ER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    BiyolojiSelçuk Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN TUGAY

    PROF. DR. MUSA ÖZCAN

  4. İzmir çevresinde yayılış gösteren bazı salvia L. (adaçayı) türlerinin biyosistematiği üzerine araştırmalar

    Başlık çevirisi yok

    MAHMURE NAKİPOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    BotanikEge Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜNNEHİR OĞUZ

  5. Denizli ve çevresinde doğal yayılış gösteren bazı adaçayı bitki türlerinin (Salvia fruticosa Miller., S. cedronella BOISS. ve S. chrysophylla Stapf.) antistafilokokkal etkilerinin araştırılması

    Determination of the anti-staphylococcal activity of several sage plants (Salvia fruticosa Miller., S.cedronella Boiss. ve S.crysophylla Stapf.), naturally distributed in denizli province and its vicinity

    İDRİS ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    BiyolojiPamukkale Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. ALİ ÇELİK