Planktonic foraminiferal diversity and abundance changes across cretaceous-paleogene boundary beds in the haymana basin and new observations on the extinction horizon
Haymana havzasında kretase-paleojen sınır tabakalarındaki planktonik foraminiferlerin bolluk ve çeşitlilik değişimleri ve kitlesel yokoluş düzeyi üzerine yeni gözlemler
- Tez No: 474896
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİNÇ ALTINER, PROF. DR. DEMİR ALTINER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Haymana Havzası, Kretase-Paleojen sınırı, Planktonik foraminifera, Sayısal Analiz, Guembelitria cretacea artışı, Thoracosphaera artışı, Ekinoid pellet artışı, Haymana Basin, Cretaceous-Paleogene boundary, Planktonic foraminifera, Quantitative analysis, Guembelitria cretacea bloom, Thoracosphaera bloom, Echinoid fecal pellet increase
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Jeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
Son büyük kitlesel yok oluş olan Kretase-Paleojen (K-Pg) geçişi öncesi planktonik foraminifer türlerindeki bolluk ve çeşitlilik paleoortamsal ve paleoiklimsel yorumlamalarda son derece önemlidir. Bunun için Haymana Havzası'nın kuzey kesiminde yer alan istifteki Haymana Formasyonu'ndan Yeşilyurt Formasyonu'na geçen 14,53 metrelik kesit ölçülmüş, Paleosen sınırına kadar olan son 3,75 metrelik kısımda ise 63 ve 150 mikronluk eleklerin üzerinde kalan planktonik foraminiferler toplanmış, bunların sayısal bolluk ve çeşitlilik analizleri yapılmıştır. Stratigrafik kesit boyunca belirlenen biyo-olaylara dayanarak Maastrihtiyen'in en üst düzeyi için Pseudoguembelina hariaensis zonu; Daniyen'in en altı için ise P0 ve Parvularugoglobigerina eugubina zonları belirlenmiştir. Ayrıca planktonik-bentik foraminifer birey oranından yola çıkılarak yapılan paleobatimetrik çözümleme çökelme ortamının yaklaşık 400 metrelik bir derinlikte olduğunu ortaya koymuştur. Su kolonunun derin kısmında yaşadığı bilinen Planoglobulina multicamerata ve Gublerina cuvillieri formlarının bulunması da bu hesaplamayı destekler niteliktedir. Bu analizler sonucunda Maastrihtiyen sonuna gelindiğinde sıcaklık, besin, oksijen ve tuzluluk değişimlerine dirençli olduğu bilinen Heterohelix türlerinin ortamda çok bol bulunduğu (~%40), bu değişimlere uyum gösteremeyen Globotruncana türlerinin bolluk oranlarının çok düşük kaldığı gözlenmiştir (~%10). Bunun yanında, su kolonunun üst kısmında yaşayan ve çevresel kriz koşullarında hızla artış gösteren fırsatçı Guembelitria cretacea'nın ise bu kitlesel yok oluş sınırını geçtiği teyit edilmiştir. Yapılan bu çalışma Türkiye'de ilk defa Guembelitria cretacea türünün Maastrihtiyen sonunda ve K-Pg sınırından hemen sonra Haymana Havzası'ndaki aşırı bolluğunu ortaya koymaktadır. K-Pg sınırından hemen sonrasındaki Daniyen P0 zonuna tekabül eden ilk örneklerde çapları 10 ila 20 mikron arasında değişen Thoracosphaera formlarının çok büyük orandaki artışı dikkat çekmektedir. Bunun yanında Haymana Havzası'nın güney tarafında yapılan daha önceki çalışmada da tespit edildiği gibi, sınırın 2 cm üzerinde ekinid pelletlerinde ani bir artış kaydedilmiştir. Bu ani artışın dünyadaki Kretase-Paleojen sınırlarının belirlenmesinde yardımcı veri olarak kullanılabileceği görüşü bu çalışmayla beraber daha da önem kazanmıştır. Kretase sonunda çamurtaşı birimlerinden Paleosen'deki kireçtaşı ve çamurtaşı ardalanmasına ani olarak geçiş Mudurnu-Göynük Havzası'nda da gözlemlenmiştir. Bu stratigrafik benzerlik Haymana Havzası ve Sakarya Havzası'nın Kretase sonundan Paleosen başına kadar olan sürede birbirine bağlı olabileceği olasılığını da akla getirmektedir.
Özet (Çeviri)
Abundance and diversity patterns in planktonic foraminifera are important for paleoenvironmental and paleoclimatic interpretations before and after the CretaceousPaleogene mass extinction. A 14,53 m-thick section was measured crossing the boundary between the Haymana Formation and the Yeşilyurt Formation in the northern part of the Haymana Basin. In the last 3.75 meters of the Maastrichtian below the K-Pg boundary, a series of quantitative analyses were carried out on planktonic foraminifera found above 63 and 150-micron screen sizes. By using foraminiferal bioevents, biozones were established which are: Plummerita hantkeninoides Zone for the uppermost Maastrichtian; P0 and Parvularugoglobigerina eugubina zones for the base ofthe Danian. Additionally, paleobathymetry of the measured section was studied with the help of planktonic-benthic ratios. Calculations indicate approximately 400 m water depth for the depositional environment. Identification of deep water dweller planktonic foraminifers in the studied section, such as Planoglobulina multicamerata and Gublerina cuvillieri also supports this result. Quantitative analyses resulted that at the end of Maastrichtian, Heterohelix species, which are tolerant to temperature, nutrient, oxygen and salinity fluctuations, dominated (~40%) the environment while those which are not resilient such as Globotruncana species remained low (~10%). On the other hand, Guembelitria cretacea, which show opportunistic blooms during environmental crisis and dwell at the surface of the water column, survived from the K-Pg mass extinction. This study, for the first time in Turkey, shows blooms of Guembelitria cretacea in the Haymana Basin for the latest Maastrichtian and right after the K-Pg boundary in P0 Zone. Right after the K-Pg boundary, the first samples of the Danian P0 Zone are characterized by Thoracosphaera acme whose diameters are ranging between 10 to 20 microns. In addition to that, another sharp increase was also found in echinoid fecal pellets which peak at 2 cm above the boundary. Previously, the same pellet increment was recognized in the southern part of the basin. These discoveries support the idea of ''Echinoid fecal pellet peak as a K-Pg boundary marker''. In the Haymana Basin, Maastrichtian mudstones are overlain by marls and calcareous mudstone alternations in the Danian indicating a major change in the depositional regime after the K-Pg boundary. A similar stratigraphy has also been observed in the Mudurnu-Göynük Basin in the K-Pg boundary beds. This similarity in an interval of high chronostratigraphic resolution brings the possibility whether these two basins were connected to each other during end Cretaceous and the beginning of Paleocene.
Benzer Tezler
- Campanian-maastrichtian planktonic foraminiferal investigation and biostratigraphy (Kokaksu section, Bartın, NW Anatolia): Remarks on the cretaceous paleoceanography based on quantitative data
Kampaniyen-maastrihtiyen sınırında planktonik foraminifera çalışması (Kokaksu kesiti, Bartın, Kuzeybatı Anadolu): Kuantitatif veriye dayalı kretase paleoşinografisi üzerine notlar
ALEV GÜRAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİNÇ ÖZKAN ALTINER
- Çağlayancerit bölgesinde (Kahramanmaraş kuzeydoğusu) yüzeyleyen erken miyosen yaşlı Lice formasyonu'nun planktonik foraminifer biyostratigrafisi
Planktonic foraminiferal biostratigraphy of the early miocene aged lice formation outcropping in the Çağlayancerit region (Northeast of Kahramanmaraş)
AYFER DURMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiYozgat Bozok ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANER KAYA ÖZER
- Erdemli (Mersin)-Karataş (Adana) arasındaki güncel foraminiferlerin sistematik, biyoçeşitlilik ve kavkı incelemeleri ile deniz kirliliğinin foraminiferlere etkisinin araştırılması
Systematics, biodiversity and test analysis of recent foraminifera between Erdemli (Mersin)-Karataş (Adana) and investigation of the effect of marine pollution on foraminifera
MERVE MÜGE CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEYDA PARLAR
- Biostratigraphy of the upper cretaceous sequences in the Korkuteli area (western taurids)
Korkuteli bölgesindeki (batı toroslar) üst kretase istifinin biyostratigrafisi
BİLAL SARI
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SACİT ÖZER
- Batman güneydoğusunda üst kretase-paleojen yaşlı birimlerin mikropaleontolojisi ve paleoekolojisi
Micropaleontology and paleoecology of the upper cretaceous paleogene units in the southeast Batman
DERYA SİNANOĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZİRE ÖZGEN ERDEM