نظرية التوفيق بين العقل والنقل عند ابن رشد وابن تيمية: دراسة مقارنة
İbn Rüşd ve İbn Teymiyye'ye göre akıl ve vahiy arasındaki uzlaşma teorisi
- Tez No: 918224
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞENOL KORKUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Bu çalışma, İslam düşüncesinde akıl ile şer'î metin arasındaki ilişkiye dair tartışmaları ele almakta olup, Müslüman düşünürlerden iki önemli ismin, İbn Rüşd ve İbn Teymiyye'nin yöntemlerini karşılaştırmalı olarak incelemektedir. İbn Rüşd, Kurtuba filozofu olarak Müslümanların inanç sistemindeki düşünsel yöntemleri tashih etmeye çağrıda bulunurken, İbn Teymiyye ise İslam'ın temel ilkelerinin akıl ile nakil arasında tam bir uyum içerisinde olduğunu savunmuştur. Çalışmanın doğası gereği, her iki düşünürün yöntemlerini ele alırken betimleyici ve karşılaştırmalı bir yöntem benimsenmiş, aralarındaki benzerlikler ve farklılıklar incelenmiştir. Çalışmada ulaşılan temel sonuçlardan biri, İslam'da aklın konumunun vurgulanmasıdır; zira akıl, hem yükümlülüğün (teklif) temelini oluşturan hem de bilgi edinme kaynağı olan bir unsurdur. İslam, inanç ve hükümlerin belirlenmesinde akıl ile nakil arasında bir denge kurmaktadır. Araştırma, vahyin esas alınması gerektiğini ancak aklın rolünün göz ardı edilmemesi gerektiğini ortaya koymuştur. Sağlam akıl ile sahih nakil arasında tam bir uyum söz konusudur. İbn Rüşd ve İbn Teymiyye'nin akıl ile nakil arasındaki uzlaştırma yaklaşımları farklılık arz etmektedir. İbn Rüşd'ün yöntemi, aklı ön planda tutarak, akıl ile nakil arasında görünen bir çelişki olduğunda metni yorumlamayı ve Aristoteles mantığına dayanmayı esas almıştır. Buna karşılık İbn Teymiyye, nasların önceliğini savunmuş, aklı metinleri anlamada bir araç olarak kullanmış ve metnin bağlamı ile delaletini göz önünde bulundurmuştur. Ancak, kesin bir delile dayanmayan felsefi veya kelâmî te'villere karşı çıkmıştır. Çalışma, şer'î metinleri doğru bir şekilde anlamak için Arapçanın iyi bilinmesi gerektiğine ve akıl yürütme sürecinde doğru yöntemin izlenmesi gerektiğine işaret etmektedir. Ayrıca, akıl ile nakil arasında denge kurma konusunda önceki âlimlerin yöntemlerinden istifade edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study deals with the dialectic of the relationship between reason and the legal text in Islamic thought, by comparing the approaches of two Muslim scholars: Ibn Rushd, the philosopher of Córdoba, who called for correcting intellectual approaches in the Muslim faith, and Ibn Taymiyyah, the Sheikh of Islam, who defended the explicit agreement of reason with the correct transmission. The nature of the study required following the descriptive comparative approach when examining the approach of both Ibn Rushd and Ibn Taymiyyah, and shedding light on the points of difference and agreement between them. The study concluded with a set of results, the most important of which are: Emphasizing the status of reason in Islam, as it is the basis of obligation and a source of knowledge, as Islam combines reason and transmission in determining beliefs and rulings. The study also emphasizes the necessity of adhering to revelation without neglecting the role of reason, as there is complete agreement between sound reason and correct transmission. As for Ibn Rushd and Ibn Taymiyyah, their methodologies differed in reconciling reason and transmission; Ibn Rushd's approach is characterized by presenting reason and interpreting the text when there is an apparent conflict between reason and transmission, relying on Aristotelian logic, while Ibn Taymiyyah sees the priority of the text, relying on the innate reason as a tool for understanding texts, taking into account the context and evidence of speech, without philosophical or theological interpretation that is not based on conclusive evidence. The study pointed out the necessity of understanding the Arabic language to contemplate the religious texts, and the necessity of following the correct approach in the process of rational measurement, by benefiting from the methods of previous scholars in achieving a balance between reason and transmission.
Benzer Tezler
- الترجمة الأدبية من التركية إلى العربيةرواية 'الحياة الأبدية تنتظرك' للكاتب عمر سيفنج جول
Türkçeden Arapçaya edebi çeviri Ömer Sevinçgül'ün 'Sonsuz Hayat Seni Bekliyor' adlı roman örneği
SALMA ABDULRAZEK
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER İSHAKOĞLU
- حاشية جمال الدين إسحاق بن محمد القرماني على تفسير البيضاوي ( من أول سورة الفتح إلى نهاية سورة القمر) دراسة وتحقيق
Cemâleddin Ishak b. Muhammed el-Karamânî'nin Beydâvî Haşiyesi ( AL-Fetih Suresini başından Al-Kamer suresinin sonuna kadar): İnceleme ve tahkîk.
AMAR NAFE EIFAN AL-JANABI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURHAN ÇONKOR
- نَظَرِيَّة الدَّلِيْلِ النَّقْلِي عِنْدَ الأُصُوليِّينَ الأَشَاعِرَة وَأَثَرُهَا الكَلامِي وَالأُصُولِي
Eşari usulcülerin nakli delil teorisinin usul ve kelam açısından analizi
MUSTAFA DAKKAK
- نظرية الرخصة عند الأصوليين وأثرها في فقه المعاملات
Usûlcülere göre ruhsat teorisi ve İslâm muâmelât hukukuna etkisi / The theory of rukhṣa (exemption) among Islamic jurists and its impact on commercial fiqh
MOHAMMAD RACHID ALDERSHAWI
- نظرية الجبر في الفقه الإسلامي دراسة تأصيلية تطبيقية
İslam Hukuku'nda cebir teorisi bir inceleme ve kökten kaynaklandırma çalışması
VASFİ ABUZİD
Yüksek Lisans
Arapça
2005
DinCairo University (جامعة القاهرة)İslam Hukuku Ana Bilim Dalı
البروفيسور. AHMED YUSUF SELİMAN