Provenance analysis and petrogenetic features of granitic pebbles observed as dropstones in the late ordovician glacial successions within the tauride-anatolide platform, Turkey
Toros-anatolit platformunda geç ordovisiyen buzul istiflerinde çökmetaşı olarak izlenen granitik çakılların kaynak kayaları ve petrojenetik özellikleri
- Tez No: 477794
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİH GÜRSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Toros-Anatolit Platformunda (TAP), Geç Ordovisiyen (Hirnantiyen) buzul istiflerde çökmetaşı olarak gözlenen granitik bileşimli çakıllar, kumtaşı/çamurtaşı ardalanmalı diyamiktitlerin matriksinde izlenir. Önceki jeokronolojik çalışmalara bağlı olarak granitik bileşimli çakıllarin kristallenme yaşları; 576.5±3.3 Ma (monzogranit-DPK44), 576.7±5.7 Ma (protomilonit-DPK27), 598.4±7.5 Ma (altere granit-DPK72), 717.5±8.0 Ma (meta-granit-DPK30), 789.5±3.7 Ma (meta-granit DPK17A) ve 964.6±4.6 Ma (meta-granit-DPK46) olarak belirlenmiştir (Gürsu, 2015). Bu tez çalışmasıyla; öncel çalışmalarda U-Pb yöntemiyle jeokronolojik yaşları belirlenen Silifke-Ovacık (Orta Toroslarda), Kozan Baraj-Gözle, Feke-Saimbeyli-Gökmenler, Feke-Saimbeyli-Ceralan ve Tufanbeyli-Kayapinarı-Adana'da (Doğu Toroslarda) yüzeylenen granitik çakılların, petrojenetik ve izotopik özelliklerinin belirlenmesi ve jeokimyasal/izotopik olarak Gondvana'nın kuzey sınırındaki kaynak kayaları ile ilişkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Jeokimyasal olarak, granitik çakıltaşları alkali/kalkalkali özellik gösterir. Granitik çakılların ana ve eser element bileşimlerindeki değişim, kaynaksal açıdan heterojenlik, ve kabuksal asimilasyon süreçleri ile bağlantılı olabileceği göstermektedir. Granitik çakıllar petrojenetik özellikleriyle Grup A (DPK17A, DPK30, DPK46) ve Grup B (DPK27, DPK44, DPK72) olarak iki gruba ayrılmıştır. N-MORB'a göre normalize edilmiş çoklu element değişimleri, Grup A'daki (DPK30, DPK46) ve Grup B'nin DPK27'deki iki numunenin, yüksek alan değerlikli elementlerine (YADE) kıyasla büyük iyon yarıçaplı litofil elementlerde (BIYLE) zenginleşme sergilediğini göstermektedir. DPK30 ve DPK46 örneklerinde Ağır Nadir Toprak Elementlere (ANTE) nazaran Hafif Nadir Toprak Elementlerce (HNTE) kısmen zenginleşmeye izlenir. Ancak, DPK27 örneği Orta Nadir Toprak Elementler (ONTE) ve ANTE'e nazaran BIYLE'ce belirgin bir fakirleşme gösterir. DPK17A, DPK44 ve DPK72 örnekleri, BIYLE'e nazaran YADE'ce zenginleşme ve Rb, Sr, Nb, Ti ve Eu elementlerce ise negatif yönelimler gösterirler. Nadir Toprak Elementlerce (NTE) ise ONTE ve ANTE'e nazaran HNTE'ce zenginleşmişlerdir. DPK46 dışındaki Grup A örneklerinin pozitif ƐNd(T) değerleri yay ile ilişkili kaynağı, Grup B örneklerinin negatif ƐNd(T) verileri ise A-tipi kaynağa işaret etmektedir. Bununla birlikte, DPK46 örneği jeokimyasal olarak mafik bir kaynak gösterirken, ƐNd(T) verileri belirgin kıtasal kabuk kaynağını göstermektedir. Örneklerin, kristallenme yaşları (576.5 ila 965 Ma), TDM yaşlarına göre daha gençtir ve eski kabuksal malzemelerin mafik magmalarla oluşumu sırasında karışması ile oluştuğu gösterir. Granitik çakılların petrojenetik özellikleri, A Grubu numunelerinin ada yay kaynaklı olabileceğini, B Grubu örneklerin ise A-tipi kaynaklardan türetildiğini göstermektedir. Granitik çakılların petrografik, petrojenetik, izotopik ve jeokronolojik verilerine göre, Sina Yarımadası (Sa'al Metamorfik Kompleksi ve Feiran-Solaf Metamorfik Kompleksi) ile Mısır'ın Doğu Çölünden Geç Ordovisiyen dönemde buzullaşma süreçleri ile Toros-Anatolit Platformu'na taşımış olduğu gösterir.
Özet (Çeviri)
The granitic pebbles observed in the Late Ordovician (Hirnantian) glacial deposits in the Tauride-Anatolide Platform (TAP) are bounded by a matrix of sandstone/mudstone alternations of diamictites. Previous geochronological studies (Gürsu, 2015) revealed that the individual granitic pebbles were dated as 576.5±3.3 Ma (monzogranite-DPK44), 576.7±5.7 Ma (protomylonite-DPK27), 598.4±7.5 Ma (altered granite-DPK72), 717.5±8.0 Ma (meta-granite-DPK30), 789.5±3.7 Ma (meta-granite- DPK17A) and 964.6±4.6 Ma (meta-granite-DPK46). This thesis study, examines the petrology and mineralogy of the granitic pebbles from Silifke-Ovacik area (Central Taurides) and Kozan Dam-Gözle, Feke-Saimbeyli-Gökmenler, Feke-Saimbeyli-Ceralan, Tufanbeyli-Kayapinarı-Adana areas (Eastern Taurides) that were previously geochronologically dated by U-Pb method to reveal their geochemical/isotopic relationship with source rocks in the northern margin of Gondwana. Geochemically, all the granitic pebbles belong to the sub-alkaline series and display alkaline/calc-alkaline affinities. The variation in the major and trace element compositions of the individual granitic pebbles may be associated with source compositional heterogeneity and/or crustal assimilation processes. The petrogenetic features of the granitic pebbles show two groups of relations; Group A (DPK17A, DPK30, DPK46) and Group B (DPK27, DPK44, DPK72). The N-MORB-normalized multi-element patterns show that two samples in Group A (DPK30, DPK46) and DPK27 of Group B display enrichment in large ion lithophile elements (LILE) compared to high field strength elements (HFSE). Slight LREE enrichment against HREE are observed in DPK30 and DPK46. However, DPK27 distinctly displays clear depletion in LREE against MREE and HREE. One Group A sample (DPK17A) and two other Group B samples (DPK44 and DPK72) display slightly enriched patterns for HFSE than LILE and pronounced negative anomalies in Rb, Sr, Nb, Ti and Eu elements. The REE patterns of these samples show considerable enrichment in LREE against MREE and HREE. Positive ƐNd(T) values of Group A samples except DPK46 indicate island arc-related source, whereas negative ƐNd(T) values of Group B samples indicate A-type source. However, whilst the sample DPK46 shows a geochemically mafic source, its ƐNd(T) shows a distinct continental crustal source. The crsytallization ages of the dated individual granitic pebbles (ranging from 576.5 to 965 Ma) are younger than TDM ages and are consistent with mixing of older crustal materials to the mafic magmas during their genesis. The petrogenetic features of the individual granitic pebbles suggest that Group A samples might have been derived from island arc sources, whereas Group B samples were probably derived from A-type sources. Therefore considering their petrographic, petrogenetic, isotopic and geochronological features, the individual granitic pebbles might have been transported to Tauride-Anatolide Platform (TAP) from the Sinai Peninsula (Sa'al Metamorphic Complex and Feiran-Solaf Metamorphic Complex) and Eastern Desert of Egypt during the Hirnantian glacial event.
Benzer Tezler
- Archaeometrical and geoarchaeological studies in prehistoric settlement of Domuztepe ( Kahramanmaraş-Turkey )
Domuztepe ( Kahramanmaraş-Türkiye ) tarihöncesi yerleşmesinde arkeometrik ve jeoarkeolojik çalışmalar.
MURAT DİRİCAN
Doktora
İngilizce
2018
AntropolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASUMAN GÜNAL TÜRKMENOĞLU
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ATAKUMAN
- Nevşehir Ovaören kazılarında bulunan seramiklerin tarihlenmesi, köken tayinleri ve üretim teknolojilerinin incelenmesi
Dating of ceramics found in Nevsehir Ovaoren excavation, investigation of origin and production technology
MEHMET KAPLAN
Doktora
Türkçe
2015
Fizik ve Fizik MühendisliğiGazi ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN ARIKAN
- Sedimentological, cyclostratigraphic analysis and reservoir characterization of Balakhany x formation within the productive series Azeri field on C01 well (Offshore Azerbaijan)
Balakhany x formasyonu?nun sedimantolojisi, devirsel stratigrafi analizi ve hazne kaya özelliklerinin nitelendirilmesi (C01 kuyusu, üretim serisi, ACG (Azeri, Chirag, Güneşli) sahası, Güney Hazar havzası, Azerbeycan açıkları)
ELNUR BİNYATOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASUMAN GÜNAL TÜRKMENOĞLU
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL ÖMER YILMAZ
- Geoarchaeometrical study of the Burgaz area, Datça peninsula, Turkey
Burgaz bölgesinde jeoarkeometrik bir çalışma, Datça yarımadası, Türkiye
MURAT DİRİCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASUMAN GÜNAL TÜRKMENOĞLU
DOÇ. DR. KADİR DİRİK
- Orta pontidlerdeki kırıntılı kretase istiflerinin kaynak alanları
Provenance analysis of the cretaceous clastic sequences of the central pontides
REMZİYE AKDOĞAN
Doktora
Türkçe
2017
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. ARAL OKAY