Orta Anadolu erken neolitik topluluklarında insan ve bitki ilişkisi: Aşıklı Höyük'te bitki tüketimi ve tarım
People and plant interaction in central anatolian early neolithic communities: Plant consumption and agriculture at Aşikli Höyük
- Tez No: 483992
- Danışmanlar: PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Botanik, Archeology, Botany
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öncesi Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 715
Özet
İnsan ve bitki ilişkisi, insanların çoğunlukla avcı-toplayıcı ve göçer bir düzende yaşadığı tarih öncesi dönem süresince, çeşitli ve uzun yıllara yayılan değişimlerden geçer. Tarım ise, kökleri çok eskiye giden bu ilişkide belirgin aşamalardan birisi, belki de en önemlisidir. İnsanlar tarafından farklı bitki türlerinin yaşam döngüsüne tümüyle müdahale edildiği bu yeni davranış biçiminde, insanlar da yeni düzen kurmak ve buna uyum sağlamak durumunda kalmıştır. Her iki topluluğu da derinden etkileyen bu ilişkinin temelleri dünyanın çeşitli yerlerinde, Holosen dönem başında ve ortasında, birbirinden bağımsız olarak atılır. En erken veriler ise yaklaşık 12.000 yıl öncesinde, Güneybatı Asya'nın değişik kesimlerinden gelmektedir. Neolitik yaşam biçiminin çeşitli unsurları ile oluşmaya başladığı bu süreçte Orta Anadolu, Güneybatı Asya Neolitik dönemi içinde kendine has özellikleri ile değişimler gösteren, farklı bir bölge niteliğindedir. Epipaleolitik ve Neolitik döneme dair bitki tüketimi ve tarımsal faaliyetlerin kısıtlı olarak bilindiği bu bölgede, Erken Neolitik döneme tarihli Aşıklı Höyük (MÖ kal. 9. bin yıl- 8. bin yıl), insan ve bitki ilişkisindeki değişimi ve tarımsal düzeni tecrübe eden en erken yerleşmelerden birisidir. Aşıklı topluluğu, yerleşimin en erken iskanından itibaren tarım bilgisine ve pratiğine sahiptir. Yabani ve ehli ekin bitkilerinin karışık olarak bulunduğu; toplanan yabani bitkilerin önemli olmaya devam ettiği bu düzende topluluk, iskan süresince tarımsal faaliyetlere daha da yoğunlaşmış; yiyecek üretimini yaşamının önemli bir parçası haline getirmiştir. Kendi içerisinde hayatın başka alanlarında da dönüşüm geçiren 1000 yıllık iskanı ile Aşıklı topluluğu, bu nedenle, tarımsal yaşamı benimseme sürecini hem yerel hem de bölgesel bağlamda anlamak açısından ayrıcalıklı bir yerleşmedir.
Özet (Çeviri)
The interaction between people and plants experiences various and long-term changes throughout prehistory, in which people mostly lived a hunter-gatherer and nomadic way of life. In this rooted relationship,agriculture represents one of the phases, maybe the most important one. With this new behavioural pattern including different plant species and the complete people intervention to the life-cycle of the plants, people too had to establish new arrangements in their life and harmonize with them. The foundation of this relationship effecting deeply both populations, was laid out independently in different parts of the world during Early and Middle Holocene. The earliest finds, though, come approximately 12.000 years ago from South-west Asia. In this period, the Neolithic way of life emerges with its various aspects, and Central Anatolia represents a distinct region within South-west Asian Neolithic with its local characters and developments. In this area where our knowledge on Epipaleolithic and Neolithic plant consumption and agricultural practices is limited, Aşıklı Höyük (9th-8th mill. cal. BC) is one of the earliest sites experiencing the changes on people and plant interaction, and the agricultural way of life. The inhabitants of Aşıklı had the knowledge and practice of agriculture since the earliest occupation phases, and in this lifestyle including cultivation of a mixture of wild and domestic crops and also the importance of gathered wild plants,they focused more and more on the agricultural practices throughout the occupation and made the food production an important part of their life. Aşıklı community also experienced transformations in different life aspects during its 1.000 years of occupation; therefore, it is a privileged site to understand the process of agricultural adoption both in the local and regional context.
Benzer Tezler
- Orta Anadolu Bölgesi'nde Epi-Paleolitik dönem ve Neolitik Çağ mimarisi
Epi-Paleolitic period and Neolitic Age architecture in the Central Anatolia Region
FAHRETTİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEVZİ VOLKAN GÜNGÖRDÜ
- Kuzeybatı Anadolu'da Neolitik Dönem geçim ekonomisinde hayvanların ve hayvansal ürünlerin yeri
The context of animals and animal products in Neolithic Period subsistance economy in Northwestern Anatolia
BAHAR İZDAL ÇAYDAN
- Geomorphometric analysis of Elmali Plain and its archaeological settlements
Elmalı Ovası ve arkeolojik yerleşmelerinin jeomorfometrik analizi
HİLAL SEREN ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiEkoloji ve Evrim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ARIKAN
PROF. DR. PEDAR WILLIAM FOSS
- Orta Anadolu Erken Neolitik'inde evcilleştirme öncesinde yabani sığır: Musular verileri
Wild cattle in Early Neolithic Central Anatolia: Musular data
IRMAK ASLI TEZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN
- MÖ 9. - 8. bin yıl kerpiç mimarisine mikroarkeolojik bir yaklaşım: Aşıklı Höyük'te kerpiç ve harç tarifleri
A microarchaeological approach to mud-brick architecture during the 9th - 8th millennium BC: Mud-brick and mortar recipes at Aşıklı Höyük
MELİS UZDURUM