Kuzeybatı Anadolu'da Neolitik Dönem geçim ekonomisinde hayvanların ve hayvansal ürünlerin yeri
The context of animals and animal products in Neolithic Period subsistance economy in Northwestern Anatolia
- Tez No: 518272
- Danışmanlar: PROF. DR. NECMİ KARUL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öncesi Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Kuzeybatı Anadolu'da Neolitik Dönem'e tarihlendirilen yerleşmelerin geçim ekonomisinde, evcil hayvanların yeri ve ikincil ürün kullanımları ile Aktopraklık Höyük'te İlk Kalkolitik Dönem'e tarihlendirilen Dal Örgü Mimari Tabakası'na ait hayvan kalıntılarının incelenmesi, yüksek lisans tez çalışmasının esasını oluşturmaktadır. Arkeozoolojik çalışmalar koyun, keçi, sığır ve domuzun evcilleştirilmesine ilişkin en eski verilerin M.Ö. 9. binyılda Yakındoğu'da olduğunu, olasılıkla bağımsız bir sürecin M.Ö. 8. binyılda Orta Anadolu'da yaşandığını göstermektedir. Akdeniz, Ege ve Kuzeybatı Anadolu'da ise evcil hayvanlara ilişkin en eski kalıntılara M.Ö. 7. binyılın ortalarına tarihlenen dolgularda karşılaşılmaktadır. İnsan ile hayvanın“gelişmiş”bir aşaması olarak kabul edilen evcilleştirme, hayvanların kontrol altında tutulması ile başlayıp, besicilik ve ikincil ürün elde etme ile devam eden bir süreci ifade eder. Tarihöncesi toplulukların geçim ekonomisinde, hayvanların evcilleştirilmesi ve ikincil ürün kullanımı ile ilgili veriler, disiplinler arası çalışmalar sonucunda elde edilmektedir. Hayvanlara ait kalıntıların yerleşmelerde beslenme, korunma, inanç ya da herhangi bir ritüelin, sağlıkla ilgili bir uygulamanın veya insana farklı amaçlarla fayda sağladığı için mi bulunduğu gibi çok geniş bir yelpazede ele alınabilecek sorulara arkeozooloji, arkeometrik yöntemler, etnozooloji gibi alanlardan faydalanarak hayvanların, toplumların sosyal hayatında ve geçim ekonomisindeki yeri anlaşılmaya çalışılır. Kuzeybatı Anadolu'da bulunan ve tez kapsamında incelediğimiz Neolitik ve Kalkolitik Dönem'e tarihlendirilen Fikirtepe, Pendik, Yenikapı, Yarımburgaz, Ilıpınar, Menteşe, Barcın ve Hoca Çeşme yerleşmelerinde yapılan arkeozooloji ve arkeometri çalışmaları, Neolitik Dönem'de bu yerleşmelerde evcil ya da evcilleştirmenin erken aşamalarında hayvanların bulunduğunu, süt ürünlerinin tüketildiğini göstermektedir. Çalışmamızın malzeme grubunu oluşturan ve İlk Kalkolitik Dönem'e tarihlendirilen Dal Örgü Mimari Tabakası hayvan kalıntıları, Arkeozooloji çalışmalarında kullanılan yöntemlerden biri olan NISP hesaplama yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu sonuca göre çalışılan kemiklerin %34'ü sığır, %29'u koyun, %27'si koyun-keçi, %5'i domuz, %3'ü karaca ve ala geyik ile %2'si keçi olarak tanımlanmıştır. Aktopraklık Höyük'te Kalkolitik Dönem'in başlangıcında evcilleştirilme sürecinin önceki, Neolitik Dönem'de tamamlanmış olduğunu, ve geçim ekonomisinde et ihtiyacının büyük bir kısmının evcil hayvanlardan elde edildiğini göstermektedir. Avcılığın da devam ettiği ancak, önceki dönemlere göre azaldığı anlaşılmıştır. Kuzeybatı Anadolu'da disiplinler arası çok sayıda çalışmanın ortak sonuçları arasında bölgede Neolitik Dönem öğelerinin ortaya çıkışından önce, Mezolitik Dönem'de yaşayan toplulukların olduğunu; M.Ö. 7. binyılın ortalarından itibaren benzerlerini Anadolu'nun farklı kültür bölgelerinden bildiğimiz çiftçi topluluklara ait yeni öğelerin görülmeye başladığını kanıtlamaktadır. Bu sonuçlar arasında evcil hayvanların da bu dönemde ortaya çıktığı, başka bir deyişle bölgede ilk kez görülen çiftçi toplulukların geçim ekonomisinde evcil hayvanların önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koydu.
Özet (Çeviri)
Examination of animal remains belonging to the Wattle and Daub Layer dated to the Early Chalcolithic Period at Aktopraklık Höyük and the use of domestic animals and secondary products in the subsistence economies of the settlements dated to the Neolithic Period in Northwest Anatolia constitute the basis of the master thesis work. The archaeozoological data gives the earliest evidence of domestication of sheep, goats, cattle, and pigs in the 9th millennium BC in the Near East. It was probably an independent process, as seen in Central Anatolia in the 8th millennium BC. In the Mediterranean, Aegean and Northwest Anatolia, the oldest remains of domesticated animals are found in ??? BC. They are encountered in strata dated to the mid-7th millennium BC. Domestication, which is regarded as a“developed”stage of human and animal interaction, refers to a process that begins with keeping animals under control and continues with fattening and obtaining secondary products. In the subsistence economies of prehistoric societies, the domestication of animals and the use of secondary products are the subject of interdisciplinary studies. By taking advantage of fields such as archeozoology, archaeometric methods, and ethnozoolology, questions can be addressed in a wide variety of settings, such as nutrition, protection, beliefs, ritual, health-related applications, or benefits to humans for different purposes. We can thus try to understand its place in the economy of subsistence. Archeozoology and archaeometry studies in the settlements of Fikirtepe, Pendik, Yenikapi, Yarımburgaz, Ilıpınar, Menteşe, Barcın and Hoca Çeşme, which are Neolithic and Chalcolithic Period sites in Northwest Anatolia where animals are found and dairy products were consumed, are examined in this thesis. The animals belonging to the group of our study and dated to the Early Chalcolithic Period were evaluated by using NISP calculation method which is one of the methods used in archaeozoology studies. According to the results, 34% of the bones understudy are defined as cattle, 29% as sheep, 27% as sheep-goat, 5% as pig, 3% as roe and fallow deer and 2% as goat. At the beginning of the Chalcolithic period at Aktopraklık Höyük, the process of domestication was completed in the previous Neolithic period, and a large part of the meat needs of the subsistence economy were obtained from domestic animals. It is understood that hunting is continued but it decreases when compared to previous periods. The shared results of a large number of interdisciplinary studies in Northwest Anatolia include examples from the communities that lived in the Mesolithic Period before the emergence of the Neolithic Period. Similarly, from the beginning of the 7th millennium BC, new examples belonging to the farming communities we know from the Anatolian plateau's different culturel zones are beginning to be found. Among these results, it was revealed that domestic animals also appeared in this period. In other words, for the first time in the region, domestic animals have a significant place in the subsistence economies of communities.
Benzer Tezler
- Anadolu'da Erken Neolitik Dönem çanak çömlek kültürleri ve Çatalhöyük örneği
The Early Neolithic Pottery cultures in Anatolia and the example of Çatalhöyük
SERAP ÖZDÖL
- Aktopraklık verileri ışığında Kuzeybatı Anadolu'da Son Neolitik İlk Kalkolitik geçiş sorunu
The transition problem of late neolithic and Early Chalcolithic in Northwestern Anatolia under the Light of Aktopraklik data's
ORKUN HAMZA KAYCİ
- Doğu Anadolu ve Kafkasya'daki son Tunç Çağı Erken Demir Çağı dikilitaşları
Obeliks, tombstone eastern Anatolia and Caucasus Late Bronze Period-Early Iron Period
DENİZ MELTEM DAŞDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN LAFLI
- Tepecik sürtmetaş buluntu topluluğu
Ground stone asemblage of Tepecik
AHMET AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiPrehistorya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL GÜLÇUR
- The Neolithic of Central and Northwestern Anatolia, thrace and its relations with Southeastern Europe
Anadolu'da orta, kuzeybatı ve Türk Trakyası bölgelerinde Neolitik Dönem ve Güneydoğu Avrupa ile ilişkileri
BÜLENT ARIKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2000
Sanat Tarihiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. BARBARA B. HELWİNG