Gazete köşe yazıları söyleminde yazarın toplumsal cinsiyetinin geçişlilik kullanımına etkisi
The effect of writer's gender on the use of transitivity in op-ed article discourse
- Tez No: 486477
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜLSÜM SONGÜL ERCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Gazetecilik, Sosyoloji, Linguistics, Journalism, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Dil, toplumun tutum ve değerlerini, diğer bir ifadeyle ideolojilerini, yansıtan önemli bir araçtır. Dil ait olduğu toplumsal ve kültürel yapıda bir takım kimliklerin, rollerin ve inançların yapılandırılmasına ve sürdürülmesine aracılık etmektedir. Bunlardan biri de toplumsal cinsiyettir. Toplumsal cinsiyet toplumsal pratiklerin ürünü olarak toplumsal bir yapılanmadır ve söz konusu yapılanma söylem aracılığıyla ortaya konmaktadır. Yapılan çalışmalar, bireylerin farklı cinsiyet rollerini farklı dilsel seçimlerle sergilediğini göstermektedir. Söz konusu farklılıklar, belirli bir toplumsal düzende bir takım toplumsal amaçların edinimini sağlayan metin türü kavramıyla ilişkilendirilmektedir. Gazete köşe yazıları da ideolojilerin yapılandırıldığı, devam ettirildiği ve yeniden yapılandırıldığı bir medya metin türüdür. Bu nedenle gazete köşe yazıları söyleminin incelenmesi, düşünce dizilerinin oluşumunda toplumsal cinsiyet ideolojisinin bir etkisinin bulunup bulunmadığını ortaya konması açısından önemlidir. Bu çalışmada kadın ve erkek köşe yazarlarının dilsel seçimlerinde bir farklılık bulunup bulunmadığının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Dizgeci İşlevsel Dilbilgisi Kuramı temel alınarak, dilin üstişlevlerinden düşünsel üstişlevin bir alt ulamı olan yaşantısal üstişlev bağlamında geçişlilik dizgesi çerçevesinde süreç kullanımı irdelenmiştir. Çünkü geçişlilik dizgesi, süreç türleri aracılığıyla gerçekliğe ilişkin zihinsel temsillerin somutlaştırılmasını ve böylece farklı zihinsel temsiller sonucunda tümcenin dilbilgisel yapısında ortaya çıkan ayrılmayı göstermektedir. Çalışmanın sonucunda gazete köşe yazılarının türsel özellik olarak yoğunlukla maddesel ve ilişkisel sürecin kullanıldığı bir metin türü olduğu; kadın ve erkek köşe yazarların gerçekliği farklı zihinsel temsiller aracılığıyla kurguladığı, kadın köşe yazarların zihinsel, ilişkisel ve davranışsal süreç türlerini, erkek köşe yazarların ise maddesel süreç türünü daha çok kullandıkları saptanmıştır. Ayrıca kadın ve erkek köşe yazarların yaptığı süreç seçimlerinde gazetenin politik ideolojisinin etki olduğu, Laik ve Liberal ideolojide kadın yazarların ilişkisel süreci daha çok kullandığı ancak İslami ideolojide ilişkisel sürecin erkek köşe yazarlar tarafından daha çok kullanılan bir süreç türü olduğu ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Language is an important tool which reflects the attitude and values, in other words the ideologies of the society. Language mediates to construct and maintain a set of identities, roles and beliefs within the social and cultural structure. One of them is gender. Gender is a social construct as the product of social practice and this construct reveals via discourse. The studies show that people illusrate different gender roles through different language use. These differences are associated with the concept of genre which provides a tool for the acquisition of some social purposes in the particular social order. Op-ed articles are also a type of media genre in which ideologies are constructed, maintained and reconstructed. For this reason, it is important to analyze the op-ed article discourse to reveal the effect of gender roles in the formation of the lines of thought. This study aims to discover if there is a difference between male and female columnists' linguistic performance. In accordance with this purpose, based on the Systemic Functional Grammar Theory, the use of process tpye has been searched in terms of transitivity system of the experiential metafunction which is the subcategory of ideational metafunction within the language metafunctions. Because transitivity system shows the concretisation of mental representations of reality through process types and thus the distinction occuring in the grammatical structure of the sentence in consequence of different mental representations. As a result of the study, it has been observed that op-ed article is a type of genre mostly used material and relational process types as a genre characteristic; female and male columnists have constructed the reality via different mental representations, female columnists have mostly used mental, relational and behavioural process types while male columnists have frequently used the material process type. Additionally, the ideology of the newspaper has affected the choices of process types made by female and male columnists, relational process type has been mostly used by female columnists within the secular and liberal ideology while male columnists have more frequently used it within the islamic ideology .
Benzer Tezler
- Türkçe'de ikna söylemi: Sözbilimsel soruların söylem-edimbilimsel işlevleri
Persuasion in Turkish oped articles : The discourse-pragmatic functions of rhetorical questions
DEMET OTAN
Doktora
Türkçe
2010
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİRAMİS YAĞCIOĞLU
- 1950-1990 yılları arasında Bursa'daki mimarlık ve planlama faaliyetlerinin yerel basın haberleri üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of architectural and planning practices in Bursa between 1950 and 1990 through the news on local press
İMRAN SATIŞ
- Eleştirel söylem çözümlemesi çerçevesinde siyasi gündeme ilişkin gazete metinlerinin çevirilerinde yeniden ideoloji üretimi
Reproduction of ideology in the translation of newspaper texts related to political agenda within the framework of critical discourse analysis
SEDA DURAL
Doktora
Türkçe
2019
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZİR TEMÜR
- Media and foreign policy in Turkey: The tezkere crisis of 2003
Türkiye?de medya ve dış politika: 2003 tezkere krizi
HAKAN GÜNAYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Uluslararası İlişkilerSabancı ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. SABRİ SAYARI
- Ali Naci Karacan'ın İnkılap Gazetesi'nde Serbest Cumhuriyet Fırkası sunumunun incelenmesi (1930-1931)
Analysis on the presentation of the Free Republican Party in the İnkilap
MERVE SAFA AKINTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTÜL TAMER TORUN