Müziğin kollektif düşünce temsilindeki yeri: Yörükler
The place of music within the collective consciousness representation: Yörük
- Tez No: 489236
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Folklore, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
İ.T.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji ve Müzik Teorisi bölümü yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Genel konsept ve tarihsel çerçevesinin tartışıldığı ilk bölüm yüksek lisans tezinin geri kalanına hazırlık mahiyetindedir. Kolektif düşünce bağlamında alan araştırması verilerinin incelendiği ikinci ana bölümde (üç ve dördüncü bölümler), Yörük müziğinin rolünü Yörük toplumu içinde (üçüncü bölümde), tam tersini (dördüncü) sırası ile açıklamaktadır. Tarihsel bakış açısının sunulduğu ikinci bölüm sadece literatür verileri değil alan araştırmasından toplanan sözlü tarih verilerine dayanarak, tarihsel yöntem aracılığıyla yazılmıştır. Bu bölümde öncelikle, Yörük kökeni hakkında kısa bir açıklama ile başlamaktadır. Ardından, birinci derecede kolektif olan ve Yörüklerin hayatında önemli yer sahibi olan Şamanizm hakkında kısa bilgilere yer verilmektedir. Türkler'in haliyle Yörükler'in de uzun bir süre inandığı Şamanizm'in en eski dinlerden biri olduğu bilinmektedir. Kaynaklara göre Şamanizm'in etkileri hala Yörük müzikal hayatının içerisinde gizlenmiş olarak bulunmaktaydı. Müziğin kolektif düşünce temsilindeki yerinden önce Yörük kolektif düşüncesinin şamanizmden ne şekilde etkilendiğini bu bölümde ortaya koyulmaktadır. Üçüncü bölüm, Yörük müziğinin rolünü Yörük toplumu içinde değerlendirmekle beraber müziğin kolektif düşünce temsilindeki yerine de değinmektedir. Yörüklerin müzikal hayatını, onların neden bu müziği dinlediğini ve yaptığını, ayrıca onlar için müziğin ne anlama geldiğini anlamak için sesin ve müziği icra edenlerin sosyal çevresine odaklanılmıştır. Amacımız Yörük evreni hakkında hala devamlılığını koruyabilmiş kolektif düşünce izlerinin (kolektif faaliyetlerin) kayıt altına alınması ve Yörük yaşamının nasıl olduğunun gözlenmesidir. Günümüzde artık tamamen yerleşik hayata geçmeleri, kısmen doğadan ve son zamanlarda da hayvanlarını bırakarak eski yaşamlarından tamamen farklı hayatlar sürmeye başlamaları, geçmiş yaşantılarına duyulan özlem ile yaratılmış ezgi ve danslar, kolektif düşüncenin sürdürülebilirliğini sağlamıştır. Bu da kolektif düşünce temsillerinde müziğin ne kadar önemli bir yerde olduğuna işaret etmekteydi. Sosyal çevrenin müziği ve dansı nasıl etkileyebileceği alanda deneyimlenen verilere dayanarak açıklanmıştır. Dördüncü bölüm, Ramazan Güngör'ün hayatı ve onun temsil ettiği müziklere odaklanıyor. Bunun içinse önce Güngör'ün Yörük müzik algısını etkileyebilecek şeyleri, kısa hayat hikayesinin anlatıldığı bölümde değinilerek, ardında da bu algıyı nasıl temsil ettiğini göstermek üzere analizlere yer verilmiştir. Güngör'ün temsilinde bulunduğu incelenen ezgilerden 4 tanesi çalışmayı desteklemek üzere bu bölümde yer almıştır. Bunlardan: Kervan ezgisi ile, Yörükler eski zamanlarda develeri ile beraber yol alırken duydukları ve buna alışık oldukları deve çanlarını yeniden temsil etmektedir. Onlar develeri kontrol altında tutmak için çanları kullanıyorlardı, birşeylerin yanlış olması durumunda, çanların farklı ritiminden anlayabildiler. Yerleşik hayata geçene kadar deve Yörükler için önemliydi. Bu zamandan sonra, yetiştirilen bitkilere de zarar verdiği için develere ihtiyaç kalmamıştı. Devesi olmayan yörük devenin çan seslerini müziklerinden kullanarak eski zamanları ve devenin ruhunu temsil etmekteydi. Tezde incelenen ikinci ezgi olan Boğaz havaları eski zamanlarda enstruman kullanılmadan özel bir teknik ile çalınmaktaydı. Kızlar ve erkekler, boğazlarına koydukları parmaklarını hafifçe bastırıp hareket ettirerek seslerini değiştiriyordu. Bu genç aşıkların konuşabilmesi için gizli bir iletişim aracıydı, ayrıca keçi ve koyunlar ile konuşabilmek için çobanlar tarafından da kullanılırdı. İletişim aracı olarak boğaz havaları, kervan ezgisine göre daha karmaşık melodik hatlara sahiptir. Çan ritimlerinden duymaya alışık oldukları düzenli ritmik yürüyüşlere rağmen, boğaz havaları belki şamanizm ya da diğer toplulukların etkisiyle düzenli olmayan ritmik yürüyüşler barındırmaktaydı, bunun üzerine bir tartışmaya yer verilmektedir. Diğer iki ezgi Ağır Zeybek ve Kocaoğlan ile bize iki hikaye anlatılmaktadır. Alandan kayıt edilen Zeybek dansları dikkatlice çalışılmış, bunları çözümlemek için dans notasyonu bütün detayları ile analiz etmekten çok sahnenin arkasında olanı anlamak için kullanılmıştır. Melodik ve dans notasyonlarının aynı hatta görülebileceği bu bölümden sonra zeybek dansı ve müziği arkasındaki hikaye kolektif düşünceye göre ortaya konulacaktır. Sonuç olarak, kolektif olan Şamanizm her ne kadar yazılı bir kitabı olmayıp, bölgeden bölgeye farklılıklara uğrasa da doğaya dair birşeyler taşıyordu. Eski zamanlarda Şaman insanlara yardım ediyordu, insanlar da Şaman'a bağlıydı, doğa dini olan Şamanizm, doğanın bir parçası olan Yörüklerin hayatlarını etkilemesi kaçınılmazdı. Bu bağ mit, efsane, hikaye, dans ve müziklerde devam ediyordu. Yani, müzik ve danslar belirli ya da gizli olarak kolektif düşüncenin izlerini barındırabilirdi ve bu yüksek lisans tezi bu ilişkiyi müzikal analizlere dayanarak ortaya koymaya çalışmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study, prepared as a master dissertation in I.T.U. Institute of Social Sciences Department of Musicology and Music Theory, consist of two main sections. In the first section, the general concept as well as the historical background are discussed to make a preparation to the rest of the master dissertation. The second section (third and fourth chapters) is related to the field survey that is deciphered in the context of the collective consciousness that also explains the role of the Yoruk music in the Yoruk society (in the third chapter) and vice versa (in the fourth chapter), respectively. The second chapter is not only based on literature but also uses verbal historical facts that are gathered from field survey, and is written by means of the historical data. In this chapter Yoruk origins is briefly being explained, then, Shamanism as a collective is shortly explained. It is a well-known fact that Shamanism is the one of the oldest religion that Turks believed for a long time and Yoruks, of course, no exception, believed as well. According to source books which I have mention in this chapter there were a connection between Yoruks and Shamanist beliefs. Before the place of music within the collective consciousness representation, in this chapter, it tries to clarify how Yoruk collective consciousness effect from shamanism. In the third chapter, it explains the role of the Yoruk music in the Yoruk society and also mentioned about the place of music within the collective consciousness representation. It focuses on the social environment of audience and music creators to understand why they listen and create this music and also what is the meaning of music for them. The goal was the record the collective activities and understand how the Yoruk's lifestyle is. Yoruks came to have a settled life and this may have cause them to play music to remember old days. Music was the key and it was good reminder, dance was meaningful with music and both were carrying the consciousness effect of shamanism. This was showing us that the music was a very important thing for the collective consciousness representations. The fourth chapter focuses on Ramazan Güngör's life and music which is represented by him. It discuss first the Güngör's life to understand what Güngör thought about Yoruk music perception and how he represented that perception. This part mainly focusing on the Gungor's character to understand the things which could affect Gungor's perception. As a proof, I used musical transcriptions to analyse 4 songs represented by Güngör. One of these was Kervan, this is representing the bells of camels which they got used to hear while they were traveling with their own camels in the past. They were using the bells to keep animals under control, if something was wrong they could understand from different rhythm of the bells. Camels were important for Yoruks, until they started to settled down an gave up their nomad lifestyle. Camels were then not as needed any more, also because camels gave damage to plants that was grown for food. The music which is belongs to the Yoruks who has no camels anymore, used this bells sound as representing the sprit of camels and the old times. Second song's name is Boğaz (throat) Havası that has a special technique and for the old days it was no needed to use instruments. Girls and boys were using finger to change their sound, they were putting fingers to their throat and applying a small pressure moving finger over the throat and started to sing. This was the hidden communication tools for young lovers to speak and also shepherd was used to communicate with sheeps and goats. As a communication tools, boğaz havaları had more complicated melodic lines compare to the kervan songs. Instead of the regular rhythm because they should have got used to listen regular camels bell sound, boğaz havaları had unregularly rhythm pattern, maybe because of shamanism effect or they effect the other communities. The other two songs are Ağır Zeybek and Kocaoğlan Zeybeği. Here dance and music are telling us some story, we are using, dance notation to decipher both of it. Recorded zeybek dance studied carefully to the decipher the songs, but this is not to analyse it with all details, mainly because understand the behind of scene. One can see melodic line and dance line together in that chapter, after this chapter it will try to put the story of the zeybek dance and music according to collective consciousness. To sum up, Shamanism as a collective which has no written book and could changeable from region to region, was carrying something that belonged to the nature. It impressed to Yoruk's life as both being part of nature, shaman was helping the human and human was connected the shaman clearly in old times. The connection was continuing with myth, legend, story, dance and music. That means, music and dance were carrying some symbols of collective consciousness and this master dissertation is trying to show this relationship based on deciphering them via musical analysis's.
Benzer Tezler
- A reconstructivist account of the new music scene in Türkiye
Türkiye'deki 'yeni müzik' sahnesinin yeniden inşaacı bir anlatısı
DİLARA TURAN
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Özcan Alper'in 'Sonbahar' ve 'Gelecek Uzun Sürer' filmlerinde müzik, kimlik ve kültürel bellek ilişkisi
Music, identity and cultural memory correlation at Özcan Alper's films, Autumn and Future Takes Long
ÖZCAN PARLAKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. . KAMİLE PERÇİN AKGÜL
- Sesin politikası ve göçmen kadınların vokal icraları: Rezonans küresi
The politics of voice and vocal performances of immigrant women: Resonance sphere
SELDA ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. F. BELMA OĞUL
- Hafıza sanatının kültürel müzik mirası üzerine etkisi: Arap Yarımadası müziğinin yaşayan kültür mirası olarak incelenmesi
A research on the impact of art of memory on cultural music heritage: A review of the music of Arabian Peninsula as a living cultural heritage
NİHAN KURTER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzecilikBaşkent ÜniversitesiSanat Tarihi ve Müzecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLLUR TEKKÖK KARAÖZ
