Geri Dön

Understanding domestication process of sheep across Central and Western Anatolia by using ancient DNA

Antik DNA kullanılarak koyunların Orta ve Batı Anadolu'daki evcilleşme sürecinin ortaya çıkarılması

  1. Tez No: 489524
  2. Yazar: ONUR ÖZER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET SOMEL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Biyoloji, Biology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Moleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 121

Özet

Birçok arkeoloji ve genetik çalışması Doğu Anadolu'nun koyunun tek evcilleştirme merkezi olduğunu işaret etmektedir. Burada sunulan araştırmada antik DNA kullanılarak evcil koyunların Anadolu üzerinden ilk evcilleştirme merkezinden batıya nasıl ve ne zaman götürüldüğünün anlaşılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 9 arkeolojik kazıdan (Yeşilova, Ulucak, Aktopraklık, Barcın, Çatalhöyük, Boncuklu, Canhasan III, Pınarbaşı, Tepecik-Çiftlik) toplanan ve Epipaleolitik Dönem ile M.Ö. 2800 tarihleri arasına tarihlendirilmiş 234 koyun kemiği örneğinden antik DNA izole edilmiştir. Bu örneklerin 121 tanesinden yani %52'lük bir başarı oranıyla 144 baz çifti uzunluğunda koyun mitokondriyal DNA parçası yükseltgenebilmiştir. Geçmiş çalışmalar, hedeflenen 144 baz çifti uzunluğundaki parçanın modern koyun ırklarında görülen beş mtDNA haplogrubunu tanımlayabildiğini göstermiştir. Belirtilen tarih aralıklarında Orta ve Batı Anadolu'ya B haplogrubu koyunların hakim olduğu ortaya çıkarılmıştır. Genetik çeşitliliğin zamansal analizi M.Ö. 700 yılında Orta Anadolu'nun büyük ihtimalle evcilleştirme merkezinden bir göç aldığına işaret etmektedir. HPG B bireyler arasındaki nükleotid ve haplotip çeşitliliğinin zamansal analizi, M.Ö. 7000 yılından sonra çeşitliliğin azaldığını göstererek büyük bir evcilleştirmeye bağlı darboğaz etkisine işaret etmiştir. Bu çalışmada sunulan sonuçlar Anadolu'da Neolitik Dönem'deki koyun toplumlarının mtDNA haplogruplarının uzay-zamansal dağılımı hakkında bilgi vermekte ve evcil koyunların Anadolu üzerinden Batı'ya yayılmalarının ilk aşamalarının anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Ayrıca Anadolu içerisinde yaban koyunundan evcil koyuna gen akışının da izleri tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Several archaeological and genetic studies indicated that Southeastern Anatolia was the only center of domestication for sheep. The study presented here aims to understand how and when domestic sheep were transported across Anatolia into west from the domestication center by using ancient DNA. In order to achieve that, ancient DNA was extracted from 234 sheep bone samples dating between Epipaleolithic and 2800 BCE from 9 archaeological excavations (Tepecik-Çiftlik, Yeşilova, Ulucak, Aktopraklık, Barcın, Çatalhöyük, Boncuklu, Canhasan III, Pınarbaşı,). A 144 base pair (bp) long fragment of sheep mtDNA was successfully amplified for 121 of these samples yielding a success rate of 52%. The targeted 144 base pair long fragment was shown to be able to identify five mtDNA haplogroups (A-E) observed in modern sheep breeds. Domestic sheep of Central and Western Anatolia within the mentioned time intervals were found to be dominated by HPG B. Temporal analysis of haplogroup diversity indicates a wave of migration into Central Anatolia at around 7000 BCE most likely from the east. Temporal analysis of haplotype and nucleotide diversity within the HPG B individuals revealed a strong domestication bottleneck and loss of within-haplogroup diversity after 7000 BC. Results of the present study provides information on spatial and temporal distribution of mtDNA haplogroups of sheep Anatolia mainly for the Neolithic Period and contributes to the understanding of initial phases of domestication process of sheep across central and western Anatolia.

Benzer Tezler

  1. Orta Anadolu Erken Neolitik'inde evcilleştirme öncesinde yabani sığır: Musular verileri

    Wild cattle in Early Neolithic Central Anatolia: Musular data

    IRMAK ASLI TEZCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Arkeolojiİstanbul Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN

  2. Anadolu'da neolitikleşme sürecinde insan ve hayvan diyetinin anlaşılmasında kararlı izotop analizlerinin rolü: Önemi, çalışmaların kalitesi ve sorunları

    The role of stable isotope analyzes on understanding the diet of humans and animals through neolithization process in Anatolia: Importance, quality of studies and problems

    MUHAMMET NURİ AYDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMMA LOUISE BAYSAL

  3. Bosna Hersek yerli koyunları ve keçilerindeki mitokondriyal DNA (mtDNA) d-loop polimorfizmi

    Mitochondrial DNA (mtDNA) D-loop region polymorphisms in Bosnian native sheep and goat breeds

    ADELINA PILJUG

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    ZiraatAnkara Üniversitesi

    Zootekni Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALİ YILDIZ

  4. 21. yüzyıl görsel sanatlarda müdahale edilmiş doğa anlayışı

    Understanding of interfered nature in 21st century visual arts

    BEDİA EKİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarYeditepe Üniversitesi

    Plastik Sanatlar Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR OSKAY ARTAN

  5. Anadolu'da insan topluluklarının hareketleri, kültürel etkileşimi ve mekansal etkileri: Tarihsel bir okuma

    The movement of human communities, cultural interaction and spatial impact in Anatolia: A reading through history

    ATİLLA ŞAHLANOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLDEN ERKUT