Understanding domestication process of sheep across Central and Western Anatolia by using ancient DNA
Antik DNA kullanılarak koyunların Orta ve Batı Anadolu'daki evcilleşme sürecinin ortaya çıkarılması
- Tez No: 489524
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET SOMEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Moleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Birçok arkeoloji ve genetik çalışması Doğu Anadolu'nun koyunun tek evcilleştirme merkezi olduğunu işaret etmektedir. Burada sunulan araştırmada antik DNA kullanılarak evcil koyunların Anadolu üzerinden ilk evcilleştirme merkezinden batıya nasıl ve ne zaman götürüldüğünün anlaşılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 9 arkeolojik kazıdan (Yeşilova, Ulucak, Aktopraklık, Barcın, Çatalhöyük, Boncuklu, Canhasan III, Pınarbaşı, Tepecik-Çiftlik) toplanan ve Epipaleolitik Dönem ile M.Ö. 2800 tarihleri arasına tarihlendirilmiş 234 koyun kemiği örneğinden antik DNA izole edilmiştir. Bu örneklerin 121 tanesinden yani %52'lük bir başarı oranıyla 144 baz çifti uzunluğunda koyun mitokondriyal DNA parçası yükseltgenebilmiştir. Geçmiş çalışmalar, hedeflenen 144 baz çifti uzunluğundaki parçanın modern koyun ırklarında görülen beş mtDNA haplogrubunu tanımlayabildiğini göstermiştir. Belirtilen tarih aralıklarında Orta ve Batı Anadolu'ya B haplogrubu koyunların hakim olduğu ortaya çıkarılmıştır. Genetik çeşitliliğin zamansal analizi M.Ö. 700 yılında Orta Anadolu'nun büyük ihtimalle evcilleştirme merkezinden bir göç aldığına işaret etmektedir. HPG B bireyler arasındaki nükleotid ve haplotip çeşitliliğinin zamansal analizi, M.Ö. 7000 yılından sonra çeşitliliğin azaldığını göstererek büyük bir evcilleştirmeye bağlı darboğaz etkisine işaret etmiştir. Bu çalışmada sunulan sonuçlar Anadolu'da Neolitik Dönem'deki koyun toplumlarının mtDNA haplogruplarının uzay-zamansal dağılımı hakkında bilgi vermekte ve evcil koyunların Anadolu üzerinden Batı'ya yayılmalarının ilk aşamalarının anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Ayrıca Anadolu içerisinde yaban koyunundan evcil koyuna gen akışının da izleri tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Several archaeological and genetic studies indicated that Southeastern Anatolia was the only center of domestication for sheep. The study presented here aims to understand how and when domestic sheep were transported across Anatolia into west from the domestication center by using ancient DNA. In order to achieve that, ancient DNA was extracted from 234 sheep bone samples dating between Epipaleolithic and 2800 BCE from 9 archaeological excavations (Tepecik-Çiftlik, Yeşilova, Ulucak, Aktopraklık, Barcın, Çatalhöyük, Boncuklu, Canhasan III, Pınarbaşı,). A 144 base pair (bp) long fragment of sheep mtDNA was successfully amplified for 121 of these samples yielding a success rate of 52%. The targeted 144 base pair long fragment was shown to be able to identify five mtDNA haplogroups (A-E) observed in modern sheep breeds. Domestic sheep of Central and Western Anatolia within the mentioned time intervals were found to be dominated by HPG B. Temporal analysis of haplogroup diversity indicates a wave of migration into Central Anatolia at around 7000 BCE most likely from the east. Temporal analysis of haplotype and nucleotide diversity within the HPG B individuals revealed a strong domestication bottleneck and loss of within-haplogroup diversity after 7000 BC. Results of the present study provides information on spatial and temporal distribution of mtDNA haplogroups of sheep Anatolia mainly for the Neolithic Period and contributes to the understanding of initial phases of domestication process of sheep across central and western Anatolia.
Benzer Tezler
- Orta Anadolu Erken Neolitik'inde evcilleştirme öncesinde yabani sığır: Musular verileri
Wild cattle in Early Neolithic Central Anatolia: Musular data
IRMAK ASLI TEZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN
- Anadolu'da neolitikleşme sürecinde insan ve hayvan diyetinin anlaşılmasında kararlı izotop analizlerinin rolü: Önemi, çalışmaların kalitesi ve sorunları
The role of stable isotope analyzes on understanding the diet of humans and animals through neolithization process in Anatolia: Importance, quality of studies and problems
MUHAMMET NURİ AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMMA LOUISE BAYSAL
- Bosna Hersek yerli koyunları ve keçilerindeki mitokondriyal DNA (mtDNA) d-loop polimorfizmi
Mitochondrial DNA (mtDNA) D-loop region polymorphisms in Bosnian native sheep and goat breeds
ADELINA PILJUG
- 21. yüzyıl görsel sanatlarda müdahale edilmiş doğa anlayışı
Understanding of interfered nature in 21st century visual arts
BEDİA EKİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarYeditepe ÜniversitesiPlastik Sanatlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR OSKAY ARTAN
- Anadolu'da insan topluluklarının hareketleri, kültürel etkileşimi ve mekansal etkileri: Tarihsel bir okuma
The movement of human communities, cultural interaction and spatial impact in Anatolia: A reading through history
ATİLLA ŞAHLANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT