Farklı sater (Satureja hortensis L.) genotiplerinin Erzurum ekolojik koşullarında tarımsal performanslarının belirlenmesi
Agronomic performances of different summer savory (Satureja hortensis L.) genotypes under Erzurum ecological conditions
- Tez No: 498355
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıbbi ve Aromatik Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
Sater (Satureja hortensis L.) bitkisi Türkiye ve İran'da doğal yayılış gösteren; yemeklerde, halk hekimliğinde ve değişik amaçlarla kekik yerine ikame edilen önemli bir tıbbi ve aromatik bitkidir. Bitki, Türkiye'nin birçok yerinde doğal olarak yetişmesine karşın kültüre alınmasına yönelik pek fazla bir çalışma yapılmamıştır. Bu araştırma, 2016 yılında toplam 15 farklı S. hortensis L. genotipinin Erzurum ekolojik koşullarında adaptasyonu ve bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada 14 İran menşeli (Şahindej, Urmiye, Ahvaz, Tahran, Erdebil, Nagade, Azerşehr, Kazerun, Tebriz, Karac, Salmas, Colfa, Khoy, İsfahan) ve bir Türkiye (Konya) genotipi olmak üzere, 15 Satureja hortensis L. genotipi yer almıştır. Deneme“Şansa Bağlı Tam Bloklar”deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmütür. S. hortensis L. genotipleri çıkış süresi, çiçeklenme süresi, olgunlaşma süresi, bitki boyu, bin tane ağırlığı ve tohum verimi gibi karakterler bakımından önemli farklılıklar göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre çıkış süresi 13,75-29,80 gün; çiçeklenme süresi 73,80-91,25 gün; olgunlaşma süresi 122,8-138,3 gün; bitki boyu 29,42-40,83 cm; sap çapı 0,40-0,49 cm; dal sayısı 18,33-20,95 adet; yaprak uzunluğu 2,7-3,3 cm; yaprak eni 4,01-4,90 mm; yeşil herba verimi 1304-1671 kg/da; kuru herba verimi 425-610,21 kg/da; kuru sap verimi 163-231 kg/da; kuru yaprak verimi 264,20 kg/da -358,40 kg/da; bin tane ağırlığı 0,4-0,7 g; tohum verimi 40-140 kg/da; uçucu yağ oranı %0,72-%1,14 ve uçucu yağ verimi 2,9-7,11 L/da olarak kaydedilmiştir. Erzurum ekolojik koşullarında yürütülen bu araştırmada S. hortensis L. genotiplerin tamamının bölge koşullarında kolaylıkla yetişebileceği tespit edilmiş, ancak genotipler arasında incelenen özellikler bakımından önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, bölge koşullarında kuru herba verimi, uçucu yağ oranı, uçucu yağ verimi, dal sayısı ve kuru yaprak verimi açısından Türkiye; yeşil herba verimi bakımından ise Khoy genotipi önerilebilir. Tohum verimi bakımından Azerşehr genotipi en iyi performansı göstermiştir. Sonuç olarak, bölgenin iklim koşullarına adapte olan sater bitkisi üreticiler için yeni bir alternatif bitki olarak düşünülebilir.
Özet (Çeviri)
Summer savory (Satureja hortensis), currently widely distributed throughout Iran and Turkey, is an important medicinal and aromatic plant that can readily substitute for Thymus and Origanum species in folk medicines, in addition to culinary uses. Although the plant grows naturally in different parts of Turkey, there is very little published study on its cultivation.Therefore, this study was conducted to determine the adaptation and some agricultural traits of Satureja hortensis genotypes from Iran and Turkey in 2016 under Erzurum ecological conditions, Turkey. The fifteen genotypes of Satureja hortensis were used in this study; Şahindej, Urmiye, Ahvaz, Tahran, Erdebil, Nagade, Azerşehr, Kazerun, Tebriz, Karac, Salmas, Colfa, Khoy, İsfahan from Iran, and Konya from Turkey. The experimental design was the completed block with four replications. S. hortensis genotypes significantly differed in days to emergence, days to flowering, days to maturity, plant height, 1000 seed weights and seed yield. Based on the results of this experiment, the values for the parameters studied in the study were found as 13,75-29,80 for days to emergence, 73,80-91,25 for days to flowering, 122,8 -138,3 for days to maturity, 29,42-40,83 cm for plant heighr, 0,40-0,49 cm for stem diameter, 18,33-20,95 for number of branches, 2,7-3,3 cm for leaf length, 4,01-4,90 mm for leaf width, 1304-1671 kg/da for freshy herb yield, 425-610,21 kg/da for dry herb yield, 163-231 kg/da for dry stem yield; 264,20 kg/da -358,40 kg/da for dry leaf yield, 0,4-0,7 g for 1000-seed weights, 40-140 kg/da for seed yield, 0,72-1,14 % for essential oil percent, 2,9-7,11 L/da for essential oil yield. This research suggested that Satureja hortensis plant could be easily grown in Erzurum ecological conditions and that significant differences were observed in the characteristics investigated among the genotypes According to the study results, the genotype Turkey could be recommended to the region's producers for dry drog yield, essential oil percent essential oil yield, number of branches, and dry leaf yield, and the genotype Khoy for fresh herb yield. With regard to seed yield, the best result also was obtained from the genotype Azerşehr. In conclusion, genotypes of Satureja hortensis adapted to these climate conditions may provide a new option for growers.
Benzer Tezler
- Farklı kökenli sater (Satureja hortensis L.) genotiplerinin Bursa ekolojik koşullarında tarımsal özellikleri ve uçucu yağ oranlarının belirlenmesi
Determination of agricultural properties and essential oil ratio of different origin of summer savory (Satureja hortensis L.) genotypes in Bursa ecological conditions
AYKAN GERÇEKGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatBursa Uludağ ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OYA KAÇAR
- Sater (Satureja hortensis L.) genotiplerinin farklı lokasyonlarda agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of agronomik and quality characteristics on summer savory (Satureja hortensis L.) genotypes in different locations
NİMET KATAR
Doktora
Türkçe
2018
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA AYTAÇ
- Farklı lokasyon ve sıra arası mesafelerinin sater (Satureja hortensis L.) bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkileri
The effect of different locations and row spacing distance on the yield and quality characteristics of sater (Satureja hortensis L.)
ZELİHA DİLEK ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE CANAN SAĞLAM
- Farklı azot dozlarının sater (Satureja hortensis L.) bitkisinde verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi
Effects of different nitrogen doses on yield and quality characteristics of summer savory (Satureja hortensis L.)
NİMET KATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilim ve TeknolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEHRA AYTAÇ
- Sater (Satureja hortensis L.)'de farklı kurutma uygulamalarının uçucu yağ verim ve kompozizyonuna etkisi
The effect of different drying applications on essential oil yield and composition in sater (Satureja hortensis L.)
GÜLCAN ELİAÇIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatMardin Artuklu ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET NECAT İZGİ