Türkiye ihracatında ürün ve ülke çeşitlemesinin sosyo-ekonomik belirleyicileri
The socio-economic determinants of product and country diversification in Turkey's exports
- Tez No: 501098
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER SELÇUK EMSEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Ürün Çeşitlemesi, Ülke Çeşitlemesi, Sınır Testi
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
İhracat çeşitlemesi ekonominin tamamında etkin rol oynayan dinamik bir mekanizma konumundadır. Türkiye'de ise ihracat çeşitlemesine dair açıktan bir dış ticaret politikası bulunmamaktadır. Bununla birlikte ihracat çeşitlemesini merkeze alan politikaların yapılabilmesi için, bu süreci nelerin tetiklediğinin de bilinmesine ihtiyaç vardır. Çalışmada, Türkiye'de ürün çeşitlemesini ölçmek amacıyla, SITC revizyon 3'e göre üç basamaklı mal gurubu için normalize edilmiş HHI ile Mutlak Theil endeksleri ve ülke çeşitliliğini ölçmek için normalize edilmiş HHI, CR4, Mutlak Theil ve Entropi endeksleri hesaplanmıştır. Bahsi geçen endeksler ile Türkiye'deki ihracat çeşitliliğinin, hem ürün hem de ülke bazında 1980 sonrası dönemde arttığı tespit edilmiştir. Çeşitleme artarken bu artışı tetikleyen mekanizmaların araştırıldığı bölümde ürün çeşitlemesini ve ülke çeşitliliğini belirleyen faktörlerin tespiti için analizler yapılmıştır. Uzun dönem analiz sonuçlarına göre Türkiye ihracatında ürün çeşitlemesi; dış pazar büyüklüğü, ticari engellerde azalma, makroekonomik istikrar, finansal derinleşme/serbestleşme, politik istikrar, beşeri sermaye ve altyapı gelişimi ile pozitif; doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ihracatta ülke yoğunlaşması ve yerel işletmelerin kurumsallaşması (markalaşma) unsurları ile de negatif ilişkiler ortaya koymaktadır. Türkiye ihracatı ülke çeşitliliğininse; ticari açıklık, dış ticaret hadleri, makroekonomik istikrarsızlık, fiziki sermaye kapasitesi, doğal kaynak sahipliği, beşeri sermaye ile pozitif; buna karşılık kişi başı gelir artışı ve dış pazarlara uzaklık ile negatif ilişkili olduğu gözlenmiştir. Genel olarak, çeşitliliğin belirli bir olgunluk düzeyine kadar arttığı ve daha sonra yoğunlaşmanın ortaya çıktığı gerçeğinden hareketle, Türkiye ekonomisinde yüksek katma değerli sınırlı ürünlerde uzmanlaşmayı derinleştirici politikalara geçiş önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
Export diversification is a dynamic mechanism that plays an effective role in the entire economic system. However, there is not any explicit foreign trade policy in Turkey, regarding to the export diversification. Additionally, triggering mechanisms of export diversification need to be known, so that policies centering on export diversification can be planned and implemented. In this study, the Absolute Theil index and the normalized Herfindahl-Hirschman index (HHI) for three-digit product groups (according to SITC revision 3) were calculated in order to measure product diversification in Turkey. Further, normalized HHI, CR4, Absolute Theil and Entropy indices were also calculated to measure the country diversification (geographic diversification) of Turkey's exports. It is found that export diversification increased in terms of both product and country in the post-1980 period. Moreover, determinatives of both product and country diversification are investigated to find out the factors which trigger rising export diversification. As a results of the long-term analyses, it was found that there are positive relationships between the product diversification of Turkey's export and foreign market size, macroeconomic stability, financial deepening/liberalization, political stability, human capital, infrastructure development, reduction in trade barriers. On the other hand, negative relationships were observed between the product diversification of Turkey's export and foreign direct investment, country concentration in export, institutionalization (trademark) of local enterprises. Moreover, the study found that the country diversification of Turkey's exports is positively linked to the trade openness, international terms of trade, macroeconomic instability, physical capital capacity, ownership of natural resources and human capital. On the other hand, the country diversification of Turkey's exports is negatively linked to the income growth per capita and the distance to foreign markets. Consequently, with reference to the fact that when the diversification increases up to a certain level of maturity and when a concentration exists; the transition to policies that deepen the specialization in high value-added limited products becomes more crucial. Keyword: Product Diversification, Geographic Diversification, Bounds Test.
Benzer Tezler
- İhracatta ürün yoğunlaşması ve ihracatta ürün çeşitliliği ile ekonomik büyüme ilişkisi
Relationship between export diversification, export concentration and economic growth
GÖKHAN AKAR
- OECD ülkelerinin yaş meyve sebze ithalatının veri madenciliği yöntemleri ile tahminlenmesi
Predicting fresh fruit and vegetables import of OECD countries' by data mining methods
NEDRET TOSUN
- Türkiye'nin ve Çin'in ihracatının ekonomik karmaşıklık ve karşılaştırmalı üstünlük perspektifinde analizi
Analysis of Türkiye's and China's exports in the perspective of economic complexity and comparative advantage
PELİN NUR SÖZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ekonomiİskenderun Teknik ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİROL ERKAN
- Orman ürünleri endüstrisinde Türkiye'nin G20 ülkeleriyle rekabet gücü üzerine bir inceleme
A review on Turkey's competitiveness with G20 countries in the forest products industry
PINAR GÜLTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ormancılık ve Orman MühendisliğiIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH SÜTÇÜ
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN BAŞAR ÖNEM