Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî: Mümtehine, saff, cum'a, münâfikûn, teğâbün, talâk, tahrim, mülk sureleri (İnceleme – metin – dizin – tıpkıbasım)
Tercüme-i Tesfîr-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî, mümtehine, saff, cumca, münâfikûn, teġâbün, talâķ, tahrîm and mülk suras
- Tez No: 502269
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Kur'ân, Tefsir, Ebu'l-Leys es-Semerkandî, Old Anatolian Turkish, Koran, commentary, Ebu'l-Leys es-Semerkandî
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 408
Özet
Türkler kitleler hâlinde İslamiyet'i kabul etmeye başlayınca Kur'ân'ı anlamak ve öğrenmek ihtiyacı doğmuştur. Kur'ân tercümeleri ve tefsirleri sırasında dinî ibareler Türkçe sözcüklerle karşılanarak söz varlığı zenginleştirilmiştir. Eserimiz Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olup bu dönemin özelliklerini yansıtır. Eski Anadolu Türkçesi XIII-XV. yüzyıllardaki Türkçedir ve Batı Türkçesinin ilk devrini oluşturur. Çalışmamızda Süleymaniye Kütüphanesi Nuruosmaniye Koleksiyonu 140-143 numarada kayıtlı olan Tercüme-i Tefsîr-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî isimli eserin 143 numaralı cildin 182a/205b varakları arasında bulunan Mümtehine, Saff, Cumca, Münâfikûn, Teġâbün, Ŧalâķ, Tahrîm ve Mülk surelerinin tefsirleri dil özellikleri açısından incelenmiştir. Eserimizin istinsah tarihi H. 1024-1026, M. 1615-1617 olarak geçmektedir. Her varak 25 satırdan oluşmuş ve Arap alfabesi ile yazılmıştır. Müstensihi İbrahim bin Yûsuf'tur. Tezimiz dört bölümden oluşmaktadır: İnceleme, metin, dizin ve tıpkıbasım. İnceleme kısmında üzerinde çalıştığımız eser olan Tercüme-i Tefsîr-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî'nin üslup özelliklerine ve söz varlığına değinilmiştir. Aynı zamanda eserin fonetik ve morfolojik özellikleri üzerinde durulmuştur. Metin kısmında eserin 143 numaralı cildin 182a/205b varakları arasında bulunan Mümtehine, Saff, Cumca, Münâfikûn, Teġâbün, Ŧalâķ, Tahrîm ve Mülk surelerinin tefsirleri çeviri yazıya aktarılmıştır. Dizin kısmında ise metindeki bütün kelimeler ve kelimelerin anlamları verilmiş, kalıplaşmış ifadeler iç madde biçiminde gösterilmiştir. Kelimelerin kökenleri ve hangi dile ait olduğu da belirtilmiştir. Tıpkıbasım kısmında 143 numaralı cildin 182a/205b varakları bulunmaktadır. Kur'ân tercümeleri ve tefsirleri Türkçenin gelişimini görebilmemiz açısından oldukça önemli eserlerdir. Çalışmamız olan eser açıklamalı, rivayetlere dayanan hikayeleştirilmiş anlatımı ve sade diliyle Türk dili için değerli bir tefsirdir.
Özet (Çeviri)
Turks acceptance of Islam as state religion introduced a need of understanding and learning Koran. Turkish language had been developed by the translation and commentaries of Koran. This thesis belongs to Old Anatolian Turkish and reflects the specialties of this era. Old Anatolian Turkish is the language that had been used during XIII and XV centuries and it is the language that achieved the first Western Turkish revolution. In this thesis, we have used Süleymaniye Library Nuruosmaniye Collection, registration numbers 140-143 and name of Tercüme-i Tesfîr-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî, volume number of 143 and pages between 182a and 205b that exist Mümtehine, Saff, Cumca, Münâfikûn, Teġâbün, Ŧalâķ, Tahrîm and Mülk suras have been investigated in terms of language specialty. This text had been written between 1024 and 1026. Each page is 25 rows and written in Arabic alphabet. The author is İbrahim bin Yûsuf. Our study consists of four sections including analysis, text, index and facsimile. We have touched upon wording specialties and vocabulary, as well as phonetic and morphologic properties. The suras, that belongs to the texts 143 numbered volumes, 182a-205b pages, Mümtehine, Saff, Cumca, Münâfikûn, Teġâbün, Ŧalâķ, Tahrîm and Mülk suras and their explanation had been added to the translation. In the index section all the words written as their contextual meanings. In addition, which language the words roots belongs to. In the facsimile section there are 143 numbered volumes 182a-205b pages. Koran's translations and commentary are crucial in order to see the evolution of language of Turkish. This thesis is valuable to language of Turkish with commentary explanation.
Benzer Tezler
- Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî: Rahmân, Vâkıa, Hadîd, Mücâdile ve Haşr Sureleri; inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım
Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî: Rahmân, Vâkıa, Hadîd, Mücâdile and Haşr Suras; examination-text-index-facsimile
ÖZNUR DİŞCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Ahmed-i Dai-Tercüme-i Tefsir-i Ebü'l-Leys es-Semerkandi: Nisa suresi (Giriş-metin-dizin-tıpkıbasım)
Başlık çevirisi yok
ELİF TOPALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEVAL KAYA
- Ahmed-i Dâ'î tercüme-i tefsîr-i Ebu'l-Leysi Semerkandî (103b - 154b) (giriş - metin - dizin tıpkıbasım)
Ahmed-i Da'i the translation of interpretation of Ebu'l-Leysi Semerkandi (103b - 154b) (introduction - text - index - facsimile)
MEHMET ERTİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Ahmed-i Dâ'î tercüme-i tefsîr-i Ebü'l-Leysi Semerkandî (142/35a - 82b) (giriş - metin - dizin - tıpkıbasım)
Başlık çevirisi yok
GÜVEN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Türkçe ilk Kuran tefsirleri üzerine karşılaştırmalı bir dil incelemesi
A comparative language study on the first comments of the Quran in Turkish
MESUT BİLEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL SOYDAN