Vecihe Daryal'in kanun taksimlerinin tahlili
Analysis of kânun improvisations of Vecihe Daryal
- Tez No: 502717
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET GÖNÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 412
Özet
Vecihe Daryal, Kânuni Ömer Efendi, Kânuni Hacı Arif Bey ve Âmâ Nâzım Bey'den sonra gelen, XX. yüzyıl Klâsik Türk mûsikîsi kânun icrâsında ekol olarak kabul edilen ve kendisinden sonra gelen icrâcılara yol gösteren önemli bir kânun sanatçısıdır. Bu çalışma Daryal'in taksimlerinde kullandığı perdeleri ve bu perdelerin kullanım sıklığını ortaya koymak, taksimlerindeki seyir anlayışı ile nazariyat hocası olan Rauf Yekta Bey'in nazariyat anlayışını mukayese etmek, Daryal'in taksimerindeki makamların ara perdelerinin frekans analizlerini yaparak günümüzde kullanılan 6'lı mandal sistemindeki kânunlarda karşılığı olan mandal sayılarını tesbit etmek, taksimlerinde kullandığı süsleme tekniklerini, tartım kullanımını, kişisel motifkerini ortaya koymak ve Daryal'in kanun icra tavrını tahliller ile somutlaştırmak amacı ile yapılmıştır. Çalışma, gerekli literatürün taranması ve mevcut durumun ortaya koyulması sebebi ile“betimsel”bir araştırmadır. Araştırmamızda“genel tarama modeli”esas alınarak“içerik analizi”yöntemi kullanılmıştır. Tahlîl modeli Prof. Dr. Gülçin Yahya'nın,“Ünlü Virtüoz Yorgo Bacanos'un Ud Taksimleri (Taksim Notaları, Analiz ve Yorumlar)”adlı kitabından ve Doç. Dr. Mehmet GÖNÜL'e ait“Nevres Bey'in Ud Taksimlerinin Analizi ve Ud Eğitimine Yönelik Alıştırmaların Oluşturulması”konulu doktora tezinden istifade edilerek yapılmıştır. Bu yöntem doğrultusunda elde edilen kayıtlardan hareketle, Daryal'in icrâ ettiği 3 adet geçiş, 47 adet giriş taksimi olmak üzere toplam 50 tane taksim notaya alınarak taksimlerin teknik, ezgi ve makam tahlîlleri yapılmıştır. Teknik tahlîl ile Daryal'in tavır özelliklerini ortaya çıkaran süslemeler incelenmiş ve örneklendirilmiştir. Ezgi tahlîli ile, Daryal'in taksimlerinde yaptığı kişisel motifleri, motif tekrarları, sekileme kullanımı, soru-cevap motifleri incelenmiş ve örneklendirilmiş; taksimlerdeki tartım kullanımları ve hız değişkenlikleri ortaya çıkarılmıştır. Makam tahlîlinde ise, taksimlerde kullanılan perdeler ve taksimin ses aralığı gösterilmiş, taksimlerde kullanılan perdelerin kullanım sıklığı tabloya aktarılmış ve yorumlanmış, taksimlerin seyiri yazılmış ve seyir hareketinden yola çıkılarak örnek seyirler oluşturulmuş, makamlarda kullanılan ara perdelerin frekansları ölçülerek 6'lı mandal sistemindeki kânunlara karşılık gelen mandal sayıları tespit edilmiştir. Ayrıca aynı makâmda yapılan taksimlerin mukayeseleri yine aynı başlıklar atlında yapılmış ve Daryal'in taksimlerindeki makam anlayışı ile Rauf Yekta'nın nazariyatı karşılaştırılarak benzer-farklı yönleri yorumlanmıştır. Sonuç bölümünde Daryal'in icrâ tavrı bulgular ve yorumlar doğrultusunda somutlaştırılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Ekler bölümünde notaya alınan taksim notaları, tahlîl edilen 50 adet taksimin ses kaydı ve ayrıca Vecihe Daryal'in fotoğraflarına yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Vecihe Daryal is a crucial performer of kânun instrument following Kânuni Ömer Efendi, Kânuni Hacı Arif Bey ve Âmâ Nâzım Bey and accepted as a leader of one of the major schools of the Turkish classical music in the XXth century. This study targets to present the tones (perde) and the frequency of usage of those by Daryal; to compare Daryal's understanding of course in her improvisations (taksim) and theoretical understanding of her theory teacher, Rauf Yekta Bey; to determine number of pins (mandal) according to contemporary 6-pin system by analyzing frequencies of the tones of the maqams in Daryal's improvisations; to put forward the techniques of enrichment (süsleme), use of rhytym (tartım), personal motives and sentence structures Daryal used in her improvisations; and to concretize 'the Daryal attitude' by getting use of the aforomentioned analyses. The study is a descriptive one as it gets use of a literature review presenting the state of fact. Our study is based on 'general survey model' and 'content analysis'. The model of analysis made use of the books, 'Ünlü Virtüoz Yorgo Bacanos'un Ud Taksimleri (Taksim Notaları, Analiz ve Yorumlar) – Ud Improvisations of Well-known Virtuoso, Yorgo Bacanos (Notes of the Improvisations, Analysis, and Interpretations)' written by Prof. Gülçin Yahya and 'Nevres Bey'in Ud Taksimlerinin Analizi ve Ud Eğitimine Yönelik Alıştırmaların Oluşturulması - Analysis of Ud Improvisations of Nevres Bey and Creation of Practices for Teaching Ud Play'. Following the methodologies, recordings of Daryal's three transition (geçiş) and 47 entrance (giriş) improvisations -50 in total- are decoded into written pages of notes; and analyses are conducted for use of technic, melody, and maqam. By the technical analysis, the enrichments comprising of Daryal's musical attitude are examined and exemplified. By the melodical analysis, her personal motives, repetations of the motives, use of terracing (sekileme), motives of 'question-answer' (soru-cevap) are examined and exemplified; use of rhytym and speed changes are presented. Furthermore, in maqam analysis, tones used in the improvisations and sound intervals of the improvisations are indicated; frequencies of usage of the tones are presented graphically and interpreted; progress (seyir) of the improvisations are noted and exemplary progress lines are created by getting use of them; the frequencies of uneven (arızalı) tones used in the maqams utilized have been measured and their matchings in 6-pin system kanuns have been determined. Besides, Daryal's understanding of makam in her improvisations and theoretical approach of Rauf Yekta are compared under sub-headings through which a unique maqam is examined; similarities and differences are discussed. Finally, Daryal's practical attitude has been examined in line with the above considerations and suggestions are presented. The notes of improvisations which were transcribed, the sound recordings of the all fifty improvisations, and besides, photographs of Daryal are presented in the appendices of the study.
Benzer Tezler
- Göksel Baktagir'in kanun taksimlerinin makamsal analizi
The kanun improvisations of Göksel Baktagir maqamal analysis
MEHMET ZEKİ GİRAY
- Kanuni Hacı Arif Bey ve Kanuni Vecihe Daryal taksimlerinin icra teknik analizleri
Performing technical analysis of Kanuni Haci Arif and Kanuni Vecihe Daryal improvisations
FATİH VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Müzikİstanbul Okan ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKNİL BİŞAK ÖZDEMİR
- Kanun sazındaki icra özellikleriyle üç önemli kanuni 'Vecihe Daryal, Ahmet Yatman, Ferit Alnar'
Three important law players with its executive characteristics in the law instruments 'Vecihe Daryal, Ahmet Yatman, Ferit Alnar'
TUGAY AKSOY
- 20. yüzyılda klasik Türk müziği enstrümanları ve icracıları hakkında genel bir değerlendirme
A General analysis of twentieth century classical Turkish music, instruments and performens
NEVA ÖZGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. İHSAN ÖZGEN
- Kanun eğitiminde teknik çalışma ve süsleme elemanlarını içeren etütler
The etudes includes playing techniques and ornamentations on kanun education
AYŞEGÜL KOSTAK TOKSOY
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2006
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. ŞEHVAR BEŞİROĞLU