Geri Dön

Türkçe konuşma dilinde duygusal prozodi ve sözel bileşenlerin incelenmesine yönelik nörodilbilimsel bir inceleme

A neurolinguistic analysis of the recognition of emotional prosody and verbal compenents of Turkish spoken language

PDF İndir

  1. Tez No: 504912
  2. Yazar: ZEYNEP ZELİHA BAYAZIT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Education and Training, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 137

Özet

Prozodinin iletişimsel boyutlarından biri olan ve duyguların konuşmaya aktarılmasını ifade eden duygusal prozodi ses rengi bileşeni, duygu durumu ve prozodik anlamın sezdirilmesinde anahtar rol oynamaktadır. Bu anlamda sözlü dilin etkili bir şekilde kullanılması, konuşmada yansıtılmak istenen anlamın yapılandırılması ve doğru iletişimin sağlanabilmesi açısından bu dizge oldukça önemli bir işlev üstlenmektedir. Sözlü iletişimdeki kritik rolü nedeniyle dilbilim, tıp, bilgisayar bilimleri vb. gibi pek çok disiplinle ilişkili olan duygusal prozodi dizgesinin beyindeki işleyişinin bilinmesi hem dil gelişimi hem yabancı dil öğretimi hem de sözlü iletişim güçlüğü yaşayan bireylerin klinik değerlendirmesinde uygun yaklaşımların belirlenmesine katkı sağlayacaktır. Bu düşünceden hareketle, Türkçe konuşma dilinde duygusal prozodi ve sözel bileşenlerin beyindeki lokalizasyonunun belirlenmesine yönelik yapılan bu disiplinler arası çalışmada, son zamanlarda dikkat çekmeye başlayan ancak kullanımı henüz yaygınlaşmamış bir beyin görüntüleme yöntemi olan fNIRS (Functional Near Infrared Spectroscopy) tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmaya 20 Türkçe ve 20 İngilizce anadili konuşuru sağlıklı birey katılmıştır. Türkçe konuşma dilinde duygusal prozodinin beyindeki lokalizasyonu belirlemek amacıyla katılımcılara duygusal prozodi üretim ve işitsel uyaranlar testi uygulanmıştır. Eş zamanlı olarak da beyinde oluşan aktivasyonu ölçmek için fNIRS kaydı alınmıştır. Çalışmamızda elde edilen bulgular, duygusal değerliliğe bakılmaksızın Türkçede konuşma prozodisinin üst temporal girus, primer ve sekonder işitme korteksinin uzandığı orta temporal girus ve temporal sulkusu kapsayan üst temporal kortekste kodlandığını göstermiştir. Ayrıca bulgularımız mutlu, korku ve sinirli duygu durumlarını yansıtan Türkçe konuşma prozodisinin sol inferior frontal girusta yer alan pars triangularis (Broadmann Alanı 45) ve frontal göz alanlarında (Broadmann Alanı 8) yüksek aktivasyon göstermiştir. Gerek yöntemsel açıdan gerekse nörodilbilimsel açıdan Türkçeye ilişkin literatürde öncü araştırmalardan biri olma niteliği taşıyan bu çalışma, Türkçe konuşma dilinde duygusal prozodinin dil sisteminin bütünüyle ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca verilerimiz Türkçe konuşma dilinde duygusal prozodinin beynin her iki yarım küresinde de çift yönlü olarak işlemlendiğini göstermiştir.

Özet (Çeviri)

Emotional prosody which is one of the communicative elements of prosody and transfering emotions to spoken language, has a key role implication of timbre component, mood sense, and prosodic content. For this reason, it serves a highly important functions for sense, the meaning to be reflected, and ability to provide effective coomunication. Due to its crucial role in verbal communication, it has a critical relationship within many disciplines such as linguistics, medicine, computer sciences, etc. Thus the knowledge of how the prosody sequence works in the brain will contribute to both language development and foreign language teaching as well as clinical evaluation of individuals with verbal communication difficulty. From this point of view, the current study takes an interdisciplinear perspective to address the investigation of brain localization of emotional prosody and verbal compenents of spoken Turkish. In accordance with this purpose, the fNIRS technique was used. fNIRS has recently become popular as an emerging optical imaging technique for studying human brain function. However, it is still not widespread compared to other neuroimaging techniques. This study was conducted on both 20 healthy native speakers of Turkish and English. Emotional prosody production and auditory stimulus tasks were performed to determine the brain localization of emotional prosody and verbal components of the Turkish spoken language. Participants were recorded by using fNIRS while performing emotional prosody production and auditory stimulus tasks to measure the brain activation. Our resuIts showed superior temporal gyrus, middle temporal gyrus, which includes primary and secondary auditory cortex, and superior temporal cortex, which comprises of temporal sulcus, were strongly activated by prosodies irrespective of emotional valence. Our findings also demonstrated left inferior frontal gyrus which comprises of pars triangularis; (Broadmann Area 45) and the frontal eye field (Broadmann Area 8) were significantly activated for happy, angry, and fearful prosodies in spoken Turkish. This study, which takes a leading part both in terms of methodology and neurolinguistics in Turkish literature, reveals that the emotional prosody of spoken Turkish is totally related to the language system and it is processed bileterally in the cerebral hemispheres.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    113032

    İpek Ongun'un 'Bir genç kızın gizli defteri' adlı romanında yer alan eğitim amaçlı iletiler

    Educational messages of 'Bir genç kızın gizli defteri' by İpek Ongun

    ARZU ERDİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Eğitim ve ÖğretimUludağ Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ALEV SINAR ÇILGIN

  2. Tez No

    4644

    Frauenspezifische Elemente im bereich der appelativen Sprachfunktion

    Başlık çevirisi yok

    SEYYARE DUMAN

    Yüksek Lisans

    Almanca

    Almanca

    1988

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. MİCHAEL FRİTSCHE

  3. Tez No

    226506

    Muzaffer İzgü´nün 'İçimde Çiçekler Açınca,Kaçak Kız ve Bütün Sabahlarım Senin Olsun'adlı romanlarında soyut işlemler dönemi çocuklarına yönelik egitim amaçlı iletiler

    Messeges related to education in Muzaffer İzgü´s books named 'İçimde Çiçekler Açınca,Kaçak Kız and Bütün Sabahlarım Senin Olsun'

    DUYGU HASİBE BAYRAKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KIRCI

  4. Tez No

    481401

    Arzu ile Kanber Hikâyesi (Milli Kütüphane Nüshası 06 Mil Yz A 8618 ve Konya Nüshası 42 Kon 1882/2) (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin-Tıpkıbasım)

    'The Tale of Arzu and Kanber' (National Library Copy 06 Mil Yz A 8618 and Konya Library Copy 42 Kon 1882/2) (Analysis- text-traslation-index-facsimile)

    TÜRKAN KORKMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ

  5. Tez No

    240885

    Turgut Özakman'ın çocuk tiyatrosuna katkısı

    Turgut Ozakman?s contribution to the children?s theatre

    HACER KARMIŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Sahne ve Görüntü Sanatlarıİnönü Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    PROF. SONGÜL TAŞ

Geri Dön