Roma Hukukunda Ceza Koşulu (Stipulatio Poenae)
Penalty Clause in Roman Law (Stipulatio Poenae)
- Tez No: 505406
- Danışmanlar: PROF. DR. HALUK EMİROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Roma hukukunda ceza koşulu (stipulatio poenae) başlıklı tezimizle, günümüz hukukunda sözleşmesel ilişkilerde sıkça başvurulan ceza koşulu kavramının hangi ihtiyaçla ortaya çıktığı ve ne şekilde gelişim gösterip, hangi alanlarda kullanıldığı açıklanmıştır. Borçlunun borcunu hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi şartına bağlı olarak kararlaştırılan ceza koşuluna nazaran daha eski olan bağımsız ceza koşulu, Roma hukukunda ceza koşulunun ilk uygulamalarını oluştururdu. Bağımsız ceza koşuluyla, sözleşmeyle taahhüt edilemeyen bazı edimlerle elde edilmek istenen sonuca ulaşılabilirdi. Buna rağmen sonradan ceza koşulunun tazminat fonksiyonu kazanmasıyla, borcun hiç veya gereği gibi tazmin edilmemesi sonucunda alacaklının zararı önceden çoğunlukla bir miktar para olarak belirlenirdi. Bu nedenle kural olarak, muacceliyet sonrasında ana borçtan kaynaklanan edim talebiyle birlikte ceza koşulu talebi, birbiriyle seçimlik bir şekilde yarışırdı. Her iki talebin birlikte istenebilmesi ancak borcun belirlenen yer veya zamanda ya da borcun gereği gibi ifa edilmemesiyle gerçekleşirdi. Ancak Roma hukukunda ceza koşulunun, götürü tazminat olarak görüldüğü bazı durumlarda, sadece ceza koşulu miktarı talep edilirdi. Roma hukukunda ceza koşulu çoğunlukla sözleşmelere eklendiği gibi, yargılama önünde bir kez daha hazır bulunulacağına ilişkin taahhütte, tahkimde, deniz ödüncünde, zapta karşı tekeffülde de kararlaştırılırdı. Sözleşmesel sorumluluk ilkelerinin gelişimine paralel olarak, ceza koşulunun muacceliyeti için borçlunun kusuru aransa da, ceza koşulunun bazı kullanımlarında kusur aranmazdı. Vadesi belirli olan edimlerde ceza koşulu vadeyle birlikte muaccel olurken; vadesi belirli olmayan ceza koşullarında muacceliyet için Romalı hukukçular farklı görüşlere sahipti. Ceza koşulu başlangıçtaki imkansızlık veya ahlaka aykırılık nedeniyle hükümsüz olabilirken; hakimin ceza koşulu miktarına müdahalesi mümkün olmamakla birlikte, faiz sınırlarını aştığı müddetçe ceza koşulu da kısmi butlan hükümlerine tabi tutulurdu.
Özet (Çeviri)
In our thesis with the title“penalty clause (stipulatio poenae) in Roman Law”, we explained what kind of necessity led the emergence of the concept“penalty clause”, which is referred frequently in the contractual relationships of today's legal system, and its pattern of developments and the areas in which it is used. Being comparatively older than the penalty clause which was issued against the debtor's act of never paying of the debt or not paying it in a proper way, the independent penalty clause constituted the first applications of penalty clause in Roman law. With the independent penalty clause it was possible to reach the result we would want to get with some acts that can not be guaranteed with a contract. Despite this, after the penalty clause gained the function of compensation, an amount of money used to be determined for the loss of the creditors as a result of not compensating the debt at all or as required. For this reason, as a rule, the demands of acts due to the principal debt and penalty clause competed each other for being selected after the maturity. Requesting both of the demands would be available only if the debt was not paid in the determined place or time and as required. However, in Roman law, only penalty clause amount was demanded in some situations in which the penalty clause was considered as a lump sum compensation. In the Roman law while the penalty clause was added mostly to the contracts, it was also issued in the commitment to be ready before the judge, in arbitration, maritime lien and quiet enjoyment. In parallel with the development of the principles of contractual liability, even if the fault of debtor was sought for the maturity of the penalty clause, fault was not sought in some uses of the penalty clause. The penalty clause becomes due and payable with the end of the maturity term for the act that are determined with a maturity term, Roman lawyers had different opinions about the maturity for the penalty clauses that are not determined with a maturity term. While the penalty clause was void because the impossibility or immorality at the beginning, it was impossible for the judge to intervene in the amount of the penalty clause and the penalty clause kept subject to provisions of provisional nullity if it exceeds the limits of interest.
Benzer Tezler
- Türk Ceza Hukukunda yetkili merciin emrini ifa (TCK m. 24)
Execution of the order of the competent authority in Turkish Criminal Law (TPC art. 24)
MELİKE EZGİ YETİMOĞLU
- Roma hukukunda ibra işlemi (acceptilatio) ve alacağı talep etmeme taahhüdü (pactum de non petendo)
Release from obligation (acceptilatio) and pact not to sue (pactum de non petendo) in Roman law
MEHMET MERT ÖZYILDIRIM
- Türk hukukunda af kavramı
The concept of amnesty in Turkish law
SEÇKİN SÜZÜLMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukÇağ ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TARIK POLAT İŞOĞLU
- Devletin haksız fiilden kaynaklanan milletlerarası sorumluluğu
The responsability of a state for an internationally wrongful act
HAKKI HAKAN ERKİNER