Melez Pistacia L. genotiplerinin klonal mikroçoğaltımı ve IRAP-ISSR moleküler belirteçleriyle genetik kararlılıklarının belirlenmesi
Clonal micropropagation of hybrid Pistacia L. genotypes and determination of genetic stability with IRAP-ISSR molecular markers
- Tez No: 505969
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ONAY, DR. HÜLYA AKDEMİR KOÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoteknoloji, Genetik, Ziraat, Biotechnology, Genetics, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Pistacia, klonal anaç mikroçoğaltımı, ISSR, IRAP, somaklonal varyasyon, Pistacia, clonal rootstock micropropagation, ISSR, IRAP, somaclonal variation
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
Kontrollü tozlaştırma ile elde edilen melez Pistacia L. genotiplerinin tohumlarından gelişen sürgünlerden in vitro klonal mikroçoğaltım protokolleri tanımlanarak uzun dönem alt kültürü yapılmış olan melez genotiplerin genetik kararlılıkları IRAP ve ISSR moleküler belirteçleri ile belirlendi. Pistacia cinsine ait P. khinjuk Stocks, P. vera L., P. terebinthus L. ve P. atlantica türlerinin erkek ve dişi kültürleri arasında kontrollü tozlaştırma ile tür içi ve türler arası 8 melez genotip üretildi. P. khinjuk × P. khinjuk, P. khinjuk × P. terebinthus, P. khinjuk × P. atlantica, P. vera × P. terebinthus, P. vera × P. vera, P. vera × P. atlantica, P. terebinthus × P. terebinthus ve P. vera × P. khinjuk genotiplerine ait tohumlardan in vitro kültür başlatmak için yüzey sterilizasyon teknikleri geliştirildi. P. khinjuk × P. khinjuk genotipinin tohumlarının aksenik çimlendirilmesinde en iyi sonucu %10'luk sodyum hipoklorür içinde 15 dakika çalkalama süresi verirken, diğer melez genotiplerde en iyi çalkalama süresi 10 dakika olmuştur. Kültür başlatma çalışmaları için kullanılan 1 mgl-1 BA ve bitki büyüme düzenleyici içermeyen MS besi ortamından 8 melez genotip arasında en yüksek çimlenme oranı %86.7 ile 1 mgl-1 BA içeren besi ortamında P. vera × P. terebinthus genotipinde elde edildi. İn vitro çimlenme çalışmaları sırasında çalışılan 8 melez genotip arasından antepfıstığına anaç olabilecek en iyi sonuçları veren P. vera × P. vera, P. khinjuk × P. atlantica ve P. khinjuk × P. terebinthus genotiplerinin klonal çoğaltılması için tek bir eksplanttan itibaren ayrıntılı mikroçoğaltım yöntemleri geliştirildi. Klonal hatların rejenerasyonuna 1 mgl-1 BA içeren farklı besi ortamları (MS, WPM ve SH) arasında, ortalama 2.45 sürgün sayısıyla en iyi cevabı P. vera × P. vera ile MS besi ortamı vermiştir. Bu melez genotipler arasında sürgün proliferasyonuna 1 mgl-1 BA içeren farklı MS kuvvetlerinin (1/4, 1/2, 1/1, 2) etkileri incelenmiş; 2.60 sürgün sayısı, 17.75 mm sürgün uzunluğu ile 2 MS kuvveti besi ortamı kullanımının P. vera × P. vera genotipi için en iyi sonucu verdiği tespit edilmiştir. Melez klonların köklendirilmesi amacıyla farklı IBA konsantrasyonları arasından 8 mgl-1 IBA uygulaması en iyi sonucu vermiş, P. khinjuk × P. terebinthus genotipinde %40 oranında köklenme elde edilmiştir.Sürgün uzunluklarının köklenme başarısı üzerine etkileri değerlendirildiğinde; 3 cm uzunluğundaki sürgünlerin P. vera × P. vera, P. khinjuk × P. atlantica ve P. khinjuk × P. terebinthus köklenmesinde (sırasıyla %40, %35 ve %35) en iyi sonucu verdiği ve in vitro köklendirilen melez klonların aklimatizasyonu için tam steril edilmiş torf kullanımının uygun olduğu belirlenmiştir. Antepfıstığı ağaçlarına anaç olabilecek 6 melez genotipin (P. khinjuk × P. khinjuk, P. khinjuk × P. terebinthus, P. khinjuk × P. atlantica, P. vera × P. terebinthus, P. vera × P. vera ve P. vera × P. atlantica) in vitro çoğaltımı sonucu ortaya çıkabilecek olası somaklonal varyasyonlar 5 ISSR ve 7 IRAP primerleri ile belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre, tez materyali olarak kullanılan 6 melez türün de mikroçoğaltımında 12 ayda ortalama düzeyde makul düzeyde polimorfizm gözlenmiştir (0.25 ≤ PIC ≤ 0.5). Bu sonuçlar melez Pistacia genotiplerinin klonal çoğaltılması için optimize edilen mikçoğaltım tekniğinin güvenle kullanılabileceğini göstermektedir. Bu çalışma, melez Pistacia genotiplerinin mikroçoğaltılması ve altkültürlenmiş eksplantlarında doku kültüründen kaynaklı somaklonal varyasyonların belirlenmesi üzerine yapılan ilk çalışmadır.
Özet (Çeviri)
In vitro clonal micropropagation protocols were developed for seedlings derived from axenically germinated seeds of hybrid Pistacia L. genotypes obtained by controlled pollination. IRAP and ISSR molecular markers were used to test genetic stability in long-term micropropagated cultures of hybrid genotypes. 8 hybrid genotypes were produced from the inter- and intra-species of P. khinjuk Stocks, P. vera L., P. terebinthus L. and P. atlantica by controlled pollination between the male and female genotypes of the Pistacia species. Surface sterilization techniques have been developed to the in vitro cultures from the seeds of the hybrid genotypes such as P. khinjuk × P. khinjuk, P. khinjuk × P. terebinthus, P. khinjuk × P. atlantica, P. vera × P. terebinthus, P. vera × P. vera, P. vera × P. atlantica, P.terebinthus × P. terebinthus and P. vera × P. khinjuk. The best shaking concentration for the axenic germination of the seeds of the P. khinjuk × P. khinjuk genotype was obtained in 10% sodium hypochlorite for 15 min, while the best maintaining time for other hybrid genotypes was 10 minutes. The highest germination rate was 86.70% in the P. vera × P. terebinthus genotype among the 8 hybrid genotypes when the hybrid seeds were cultured in MS medium supplemented with 1 mgl-1 BA or without any plant growth regulator to the establishment of in vitro culture. Detailed micropropagation methods were described for the clonal propagation of three rootstock candidate P. vera × P. vera, P. khinjuk × P. atlantica ve P. khinjuk × P. terebinthus mong 8 hybrid genotypes which may be used as rootstock for pistachio, showing better development during in vitro germination studies. For the regeneration of clonal shoots, P. vera × P. vera gave the best results in terms of an average number of 2.45 shoots cultured on MS medium supplemented with 1 mgl-1 BA among different media (MS, WPM, and SH) tested. The effects of MS medium strength (1/4, 1/2, 1/1, 2/1) on shoot proliferation among the clones were investigated. The P. vera × P. vera gave the best result with the mean number of 2.60 shoots and with an average shoot length of 17.75 mm when the explants were cultured on a double strength MS medium supplemented with 1 mgl-1 BA. For rooting of hybrid clones, the 8 mgl-1 IBA treatment gave the best results among different IBA concentrations, and 40% rooting was obtained in the P. khinjuk × P. terebinthus genotype. Three cm long shoots were found to give the best results in rooting P. vera × P. vera, P. khinjuk × P. atlantica ve P. khinjuk × P. terebinthus (40%, 35% and 35%, respectively) when the effects of shoot length on rooting success are evaluated. And the use of fully sterilized peat is appropriate for acclimatization of in vitro rooted hybrid clones. 6 hybrid genotypes that may be rootstocks to pistachio trees (P. khinjuk × P. khinjuk, P. khinjuk × P. terebinthus, P. khinjuk × P. atlantica, P. vera × P. terebinthus, P. vera × P. vera and P. vera × P. atlantica) were studied with 5 ISSR and 7 IRAP primers to identify possible somaclonal variations that may occur during in vitro propagation. Obtained data reveal that micropropagation of these hybrid genotypes showed“reasonable polymorphism”(0.25 ≤ PIC ≤ 0.5). These results showed that the optimized micropropagation techniques can be used safely for the clonal propagation of hybrid Pistacia genotypes. In conclusion, this is the first study on the micropropagation of hybrid Pistacia genotypes and the determination of somaclonal variations of subcultured explants during tissue culture.
Benzer Tezler
- Antepfıstığı melez genotiplerinin embriyo kültürü ile çimlendirilmesi ve gelişen bitkilerin genetik kararlılığının belirlenmesi
Of embrio culture of pistachio belly genotypes and determination of genetic stability of developing plants
MEHMET ALİ YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyoteknolojiDicle ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ONAY
DR. HÜLYA AKDEMİR KOÇ
- Antepfıstığında (Pistacia vera L.) bazı anaç adaylarının moleküler karakterizasyonu
Molecular characterization of some rootstock candidates in pistachio (Pistacia vera L.)
MEHMET ALPER SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatÇukurova ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH KAFKAS
- Pistacia vera L. X Pistacia atlantica Desf. melez populasyonunda genetik haritalama
A genetic linkage map in Pistacia vera L. X Pistacia atlantica Desf. population
YÜŞA TÜRKELİ
Doktora
Türkçe
2010
BiyoteknolojiÇukurova ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH KAFKAS
- Pistacia vera L. ve Pistacia khinjuk stocks'un karşılıklı melezlenmesi yoluyla Antepfıstığı anacı ıslahı
Pistachio rootstocks breeding by crossing pistacia vera L. and pistacia khinjuk stocks
HALİT SEYFETTİN ATLI
- Gaziantep'te seçilmiş bazı antepfıstığı (Pistacia vera L.) tozlayıcı tiplerinin uzun ve siirt dişi çeşitlerinde meyve tutumu ve kalitesi üzerine etkileri
Effects of some pistachio (Pistacia vera L.) pollenizer types selected from gaziantep on fruit set and quality of Uzun and Siirt pistachio cultivars
MUSTAFA GÖKTÜRK KIR