Geri Dön

İleriye dönük kanatlı radyal fan tasarım yöntemlerinin HAD ile incelenmesi

Investigation of design methods for forward curved radial fan using CFD

PDF İndir

  1. Tez No: 507187
  2. Yazar: ÖVÜNÇ MUTLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KADİR KIRKKÖPRÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Isı-Akışkan Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 105

Özet

Fanlar, motordan aldıkları enerjiyi içerisinden geçen havaya aktaran turbomakinalardır. Akışın çarka giriş ve çıkış yönüne göre eksenel ve radyal fanlar olarak iki ana başlık altında incelenirler. Eksenel fanlarda akış çarka eksenel olarak girer ve çarkı eksenel olarak terk eder. Radyal ya da diğer bir adıyla santrifüj fanlarda ise çarka eksenel olarak giren akış 90° dönerek çarkı radyal olarak terk eder. Radyal fanlar kendi aralarında geriye dönük kanatlı radyal fanlar, tam radyal fanlar ve ileriye dönük kanatlı radyal fanlar olmak üzere üçe ayrılır. Geriye dönük kanatlı radyal fanlar bu üç çeşit içerisinde en çok kullanılandır. Kanatları motorun dönme yönünün tersine yönlendirilmiştir. Deneysel ve teorik çalışmaların büyük bir çoğunluğu bu fanlar kullanılarak yapılmıştır. Teorik olarak oluşturulmuş tasarım yöntemleri de bu fanlar için oluşturulmuştur. Verimleri ileriye dönük kanatlılara kıyasla daha yüksek olmakla birlikte boyutları da aynı debi için kıyaslandığında ileriye dönük kanatlılardan daha büyüktür. Literatürde Sirocco fanları ya da sincap kafesli fanlar olarak da bilinen ileriye dönük kanatlı radyal fanlar 19. Yüzyıldan beri havalandırma sitemlerinde, otomobil endüstrisinde ve elektronik aletlerin soğutulmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Kanatları motorun dönme yönüne doğru yönlendirilmiştir. Diğer tip radyal fanlarla kıyaslandığında aynı debiyi daha küçük boyutlardaki çarklar ile basabilmektedirler ve daha sessiz çalışırlar. Daha sessiz çalışmalarının nedeni aynı debiyi daha düşük devir sayılarında basabilmeleridir. En önemli dezavantajları ise %50-60'ı geçmeyen verimleridir. Diğer fanlarla kıyaslanırsa kanat sayıları daha fazla ve kanat boyları daha kısadır. En önemli karakteristik özellikleri düşük debi bölgesinde görülen basma yüksekliğindeki düşüştür. Geniş bir kullanım alanına sahip olmalarına rağmen akış hacmi ve tasarım parametreleri üzerinde geriye dönük kanatlı radyal fanlara kıyasla daha az çalışma yapılmıştır. Bu tezdeki esas amaç ileriye dönük kanatlı radyal fan tasarımındaki etkin parametreleri belirlemek ve ilerde yapılacak tasarımlar için tasarım yöntemi önermektir. Literatürde bulunan tasarım yöntemleri ileriye dönük kanatlı radyal fanlar için yeterli uygunlukta olmadıkları gibi, o yöntemler kullanılarak yapılan tasarımlar büyük çoğunlukla tasarım noktası özelliklerini sağlayamamaktadır. İlk olarak literatürden bulunan deneysel verilerin ANSYS FLUENT ve ANSYS CFX yazılımları yardımıyla doğrulanması amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarıyla deneysel verilerin kıyaslanması sonucu CFX çözücüsünün genel olarak daha yüksek doğrulukta sonuçlar verdiği görülmüştür. Her iki çözücüde de üç farklı türbülans modeli denenmiş ve en doğru sonucun k-ω SST ile elde edildiği görülmüştür. Çözücü olarak seçilen CFX yazılımında kullanılan türbülans modeli gibi bir çok çözüm parametreleri belirlenmiş ve ileride yapılacak HAD analizlerinde bu çözücü ve çözüm parametreleri kullanılmıştır. 5 farklı tasarım yöntemi kullanılarak tasarımlar gerçekleştirilmiştir. İlk tasarım tek boyutlu tasarım yöntemi olan Euler turbomakina denklemleri kullanılarak yapılmıştır. Tez kapsamında klasik yöntem olarak geçen bu yöntem geriye dönük kanatlarda yüksek doğrulukta sonuçlar vermesine karşın ileriye dönük kanatlar için tasarım noktası özellikleri bu yöntem ile sağlanamamıştır. Bu yöntem ileriye dönük kanatlı fanlar için beklenenden daha az kanat sayısı ve düşük kanat giriş açısı vermektedir. Bu yöntemin gerekli düzeltmeler yapılmadan ileriye dönük kanatlı radyal fan tasarımı için kullanılması önerilmemektedir. İkinci tasarım ise Peng tarafından kendi kitabında önerilen parametreler kullanılarak yapılmıştır. Teorik hesaplamalar sonucunda kanat giriş açısının 37° olması gerektiğini öneren yöntemde kanat genişliği ise diğer yöntemlere göre daha küçüktür. HAD analizleri sonucunda bu yöntemle tasarlanan fanın tasarım noktasını sağlamadığı görülmüştür. Üçüncü tasarım ise klasik yöntem ile literatürde bulunan ve çok sayıda ileriye dönük kanatlı radyal fanda kullanılan parametrelerin kombinasyonuyla oluşturulmuştur. Kanat giriş ve çıkış açıları ile kanat sayısının literatürdeki fanlara yakın olarak belirlenmesiyle elde edilen değerlerle bu tasarımın tasarım noktasını sağladığı görülmüştür. Dördüncü tasarımda ise üçüncü tasarımda kullanılan ve tasarım noktasını sağlayan parametreler Peng yöntemine uygulanmıştır. Kanat giriş açısı 90° olarak belirlenmiş ve kanat giriş açısından etkilenmeyen diğer parametreler aynen korunmuştur. Sonuçlar incelendiğinde sadece kanat giriş açısının değiştirilmesi Peng yöntemi kullanılarak yapılan tasarımda tasarım noktasını sağlayamamıştır. Beşinci tasarımda da tekrar üçüncü tasarımda kullanılan bir parametre olan çark genişliği 22mm'den 40mm'ye çıkarılmış ancak bu değişiklik fan karakteristiğini iyileştirmiş olsa da tasarım noktasını sağlayamamıştır. Yapılan beş ayrı tasarım sonucunda Peng tarafından öne sürülen teorik çıkarımların ileriye dönük kanatlı radyal fan tasarımı için pek uygun değerler vermediği ve tasarım noktası değerlerini sağlamadığı görülmüştür. Geriye dönük kanatlı radyal fanlarda kullanılan yöntemin ise çeşitli parametreler düzeltilmeden ileriye dönük kanatlılar için kullanılmasının sakıncalı olduğu sonucuna varılmıştır. Kanat giriş açısının tek başına değiştirilmesi fan performansında önemli bir etki yapmadığı ve fan tasarımı yapılırken kanat genişliğinin çok önemli bir parametre olmasına rağmen performansı sağlanması için tek başına yeterli olmadığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Fan is a type of turbomachine which transfers energy to air. Axial fans and centrifugal fans are main categories of fans. In axial fans, flow enters the impeller in axial direction and leaves in axial direction. But in centrifugal fans air enters the impeller axially and leaves radially. Centrifugal fans or in other name radial fans can be categorized in three different groups which are backward curved (BC) radial fans, straight radial and forward curved (FC) radial fans. BC radial fans are the most popular type in these three. Their blades are curved opposite direction to impeller's rotation direction so their blades' outlet angle's are less than 90°. Most theoretical and experimental studies have been made by using them. Theoretical design parameters were also derived for this type of fans. Efficiency of this type fans is higher than FC ones but dimension of this fans is larger than FC radial fans for same flow rate. Their theoretical pressure rise is decreasing with increasing flow rate. Straight radial fans' blade outlet angle is 90°. They have been used for their easier and cheaper construction. Their theoretical pressure rise is constant with increasing flow rate and their theoretical power consumption is increasing linearly with increasing flow rate. FC radial fans in other names Sirocco fans or squirrel cage fans have been used since 19th Century mostly in air conditioning systems, automobile industry and cooling of electronic devices. Blades are curved in the same direction with impeller's rotation direction so their blade outlet angle's are larger than 90°. Their theoretical pressure rise is increasing with increasing flow rate. Their main characteristics are low noise level and smaller size comparing to same flow rate with other type of radial fans. As a result of they pump same flow rate at low rotational speed, low noise is produced in this type. Disadvantage of FC radial fans is their efficiency which is not higher than %50-60. In FC radial fans number of blades is higher and blade lenght is smaller than other types. In low flow rates stall region is seen and it is main characteristic of this fans and generally flow separation zones are seen in blades. Although FC radial fans are widely used, their flow characteristics and design parameters are less studied comparing to BC radial fans. If we compare these three types of radial fans for the same flow rate, same pressure rise, same rotational speed and same blade inlet angle, it can be said that backward curved radial fans have lower number of blades and longer blade length than other types and forward curved radial fans have higher number of blades and shorter blade length than other types. Studies about the forward curved radial fans can be diveded four categories which are, studies done to understand flow field inside the FC radial fans, studies done to improve efficiency of FC radial fans, studies done to obtain characteristic curves and improve fan performance and studies done to understand noise sources of FC radial fans. The most recent study on forward curved radial fans is a doctorate thesis which is done in Germany in 2015. Numerical and experimental studies are done to understand noise and performance characteristics of forward curved radial fans. Design method isn't studied in that thesis. Two different analysis methods are used for CFD analyses which are rigid body motion (RBM) and moving referance frame (MRF). Rigid body motion method is an unsteady method which use sliding mesh for modeling rotation. Moving referance frame method gives steady state solutions by modeling the rotation adding Coriolis and centrifugal terms to Navier Stokes equations. It is offered that in overload region of fans MRF can be used for modeling of the flow inside the fan but in throttle region rigid body motion method gives more accurate results. In this thesis main purpose is to understand the parameters which mostly affect the design of a FC radial fan. In literature some design methods have been used for fan design but these methods are not capable enough and mostly do not yield correct results for FC radial fans. The most popular design method is combination of Euler's one dimensional turbomachinery equations and Pfleiderer's experimental corelations which is named in this thesis as classical method. This method mostly used for BC radial fans but it also has some modifications for FC radial fans. According to literature this method can not use without modification for FC radial fans. Other design method is Peng's method which based on theoretical derivation for critical design parameters like blade inlet angle, number of blades and blade width. It offers constant blade inlet angle for all FC radial fans. All design methods uses Cordier diagram for first step of design. Cordier diagram shows the relation between non-dimensional speed and non-dimensional diameter. It is derived from datas of high efficient fans. It shows the range of axial fans, mixed-flow fans and radial fans on its curve. FC radial fans stand in different and narrow region on the diagram and in this thesis designs are made using this region. Different diagrams can be seen in literature. The most important thing in here is the unit of the rotational speed. Some old diagrams use rotational speed as rad/s while some recent studies use the unit of rotational speed as rpm. In all designs, volute designs are made by using same method for back to back comparison. Firstly, experimental results which we found in literature is verified by using the most populer commercial codes ANSYS FLUENT and ANSYS CFX. Mass flow inlet and zero pascal pressure outlet boundary conditions are used during these analyses. Also mesh independency study is done using five different number of elements and it is seen that 3.1 million mesh is enough for analyses. In turbomachinery analyses for modeling the rotation two different methods are mostly used which are sliding mesh method and moving reference frame method (MRF). MRF method in other name frozen rotor method is used in all analyses because of the low analysis time and low cost. In sliding mesh method time dependent solution is needed and it is time consuming method for radial fans, but in MRF method steady state solutions are made by adding some terms to Navier-Stokes equations. In FLUENT k-epsilon realizable, k-omega SST and Spalart Allmaras and in CFX k-epsilon RNG, k-omega SST and Spalart Allmaras turbulance models are used for verification. As a result of these analyses CFX gave more accurate results when we compare with experimental data. Also in these three different turbulance models all models predict the trend of the fan but k-omega SST gave more accurate solution comparing to experimental data. Then analyses' parameters which we used in CFX like turbulance model and others are determined to use our fans' CFD analyses. Other analyses are made by using CFX. Five different fan designs are made by using different design methods for 216 m3/hour flow rate, 420 Pa pressure rise at 2900 rpm rotational speed. Prelimary design is made by using combination of Euler's turbomachinery equations which is a one dimensional design method and Pfeleiderer's experimental corelations. It is a one dimensional design method and mostly used for BC radial fans and named as classical method in this thesis. Even good results are achieved for backward curved radial fans, this method is not suitable for forward curved radial fan design. This method gives low number of blades and low blade inlet angle comparing to our expectation. According to results it is seen that this design does not work at design point so this method is not reccommended for FC fan design without modification. Second design is made by using Peng's parameters which is offered in his book. After some theorical calculation Peng offers 37° for blade inlet angle. Impeller width is smaller than other methods and expactations. After CFD analyses, this impeller does not work at our design point. These parameters can not used for forward curved radial fan design. In the third design we used classical design method with genarally used parameter for FC radial fans in literature like blade inlet angle, blade outlet angle and number of blades. With this corrections it is seen that this fan works at our design point. It can be said that these three parameters are most important ones for FC radial fan design and parametric studies should be done. In the fourth design we changed blade inlet angle to 90° which we used in third design to see if it work on Peng's method. According to results blade inlet angle doesn't affect fan characretistic alone and this impeller does not work at our design point. In the fifth design we changed impeller width to 40 mm which we used in third design. Fan characteristics become better than Peng's method but it is not close to our design point again. As a result of this five designs we see that Peng's theorical design parameters are not realistic and can not use for forward curved radial fan design. Classical design method also can not use without modification. Also blade inlet angle doesn't affect fan characteristic alone. Impeller width is important parameter for fan design but not enough alone. Parametric studies should made for combination of blade inlet angle, blade outlet angle and blade width.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    886401

    Optimizing rotary-wing UAV trajectory tracking: A comparative study of optimization methods

    Döner kanatlı İHA yörünge takibinin optimize edilmesi: Optimizasyon yöntemlerinin karşılaştırmalı bir çalışması

    AHMET SABAH

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Havacılık ve Uzay Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Uçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL BAYEZİT

  2. Tez No

    858672

    Conventional and future prediction methods for turbine design parameters in drinking water and irrigation pipelines

    İçme suyu ve sulama borularındaki türbin tasarım parametreleri için geleneksel ve geleceğe yönelik tahmin yöntemleri

    ASLI BERİL EJDER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Makine MühendisliğiTED Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELİN ARADAĞ ÇELEBİOĞLU

    DOÇ. DR. TEVFİK KUTAY ÇELEBİOĞLU

  3. Tez No

    23542

    YÖK Dünya Bankası Meslek Yüksekokulları Projesi'ndeki okulların örgütsel sorunları ve bu sorunlara ilişkin yönetici ve öğretim elemanlarının görüşleri

    Başlık çevirisi yok

    YILMAZ ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA AYDIN

  4. Tez No

    351688

    E-perakendecilikte yaşanan müşteri şikayetleri sonrasında sadakat niyetinin adalet ve bağışlama yaklaşımı ile açıklanmasına ilişkin bir araştırma

    A study on explanation of the customer loyalty after a service failure in e-retailers through justice and forgiveness concepts

    FATMA ÖZGE BARUÖNÜ LATİF

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    İşletmeMarmara Üniversitesi

    İşletme Bölümü

    PROF. DR. AYPAR USLU

  5. Tez No

    754868

    Çocuklarda canlı vericili karaciğer naklinde safra kanalının safra kanalına anastomozu ve hepatikojejunostomi tekniklerinin uzun dönem sonuçlarının karşılaştırılması

    Live donor liver in transplantation in childrencomparison of LONG-TERM results of bile DUCT-TO-bile DUCT anastomosis and hepaticogejunostomy technique

    ANAR JAFAROV

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Çocuk CerrahisiAnkara Üniversitesi

    Çocuk Cerrahisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELTEM KOLOĞLU

Geri Dön