Bir bakır yatağının bilgisayar destekli açık işletme tasarımı ve planlaması
Designing and modelling of a copper ore deposit using mining software
- Tez No: 507609
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAMET GÜRBÜZ ERÇELEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maden Mühendisliği ve Madencilik, Mining Engineering and Mining
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maden İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Madencilik, büyük ilk yatırım maliyetlerinden dolayı yüksek riskli sektörler arasında bulunmaktadır. Riski en aza indirmek amaçlı, üretim öncesi yapılan planlama ve tasarım süreçlerinin asıl amacı, ilk yatırım maliyetlerini ve risk katsayısını düşürmektir. Üretim planında, jeolojik ve jeofizik yöntemlerden faydalanılarak, yapılan sondaj verileri sayısallaştırılır ve bu veriler bir madencilik modelleme yazılımı olan Micromine arayüzünde görselleştirilir, ardından kesitler alınarak, katı model oluşturulur. Talepler doğrultusunda üretilmesi planlanan cevherin miktarı ve niteliği, üretim planını doğrudan etkiler. Bu kısıtlar, araştırma verilerinin doğruluğunu, yapılması planlanan işin kalitesini ileriye yönelik arttırmayı hedefler. Bu araştırmalar, gereken altyapıların temelini oluşturmakta ve üretim yöntemi seçiminde karar mekanizmasını oluşturmaya yardımcı olmaktadır. Karar mekanizmasının oluşumunda etkili olan faktörler başlıca, ekonomik model geometrisi, üretim yöntemi ve nihai ocak sınırıdır. İlerleyen bilgisayar donanım ve yazılım teknolojisi ile geleneksel maden yöntemleri ile hesaplanması ayrıntılı ve zor olan işlemler, günümüzde efektif olarak yapılabilmekte ve senaryolar anlık olarak izlenebilmektedir. Bu zamana karşı neredeyse kayıpsız ve hata payı en az algoritmalar ile elde edilen çıkarımlar, mühendislerin yorumlama yeteneğini arttırmaktadır. Bu çalışmada, üretilmesi planlanan bir bakır madeninin, jeolojik araştırmalar sonucu elde edilen verilerinin dijitalleştirilerek, günümüzün ekonomik şartlarına göre üretim planlaması ve tasarımı yapılmıştır. Bilindiği gibi açık ocak işletmelerinde tasarımın en önemli kısmı nihai sınır hesaplaması ve ocağın en ekonomik koşullarda üretimini sağlamaktır. Micromine paket programı ile tasarımı ve planlaması yapılan bu çalışmada 145 adet sondaj verisi dijitalleştirilmiş, üretilebilir rezerv hesaplanmış, tenör dağılımı yapılmış ve nihai ocak sınırı bulunmuştur. Sonuç olarak, ekonomik derinlik bulunmuş, toplam dekapaj ile toplam cevher miktarı hesaplanmış ve işletme ömrü hesaplanmıştır. Bu hesaplamaların yapılabilmesi için, dijitalleştirilen sondaj verileri, paket program arayüzünde görselleştirilmiş, üretilmek istenen cevher, belirli aralıklar ile dilimlenen kesitlerde çizgi kümeleri ile oluşturulmuştur. Oluşturulan çizgi kümeleri, üçgenleme yöntemi ile katı model haline getirilmiştir. Sondaj verileri incelendikten sonra, ortalama cevher uzunluğu tayin edilip, kompozit dosyası oluşturularak, istatistik yöntemi uygulanması esnasında hata payı en aza indirilecek yeni veri bankası oluşturulmuştur. Arama elipsoid vasıtasıyla, dalma açısı, kuzey ile olan açısı, elipsoid çapı gibi parametreler üzerinde çalışılarak cevher yönelimi belirlenmiştir. Oluşturulan katı model 10x10x5 boyutlarında küplere bölünmüş ve oluşturulan bu küplere uzaklığın tersi yöntemi ile değer ataması yapılmıştır. Bu çalışmada, sondaj verileri incelenip, uzaklığın tersi yöntemi ile kriging yöntemi sonuçlarının farkı olmayacağına karar verilmiş ve tenör ataması yapılmıştır. Ekonomik hedefler doğrultusunda, yapılan hesaplamalar üzerinde değişiklik yapabilme yeteneği Micromine paket programı tarafından sağlanmaktadır. Maliyet ve satış fiyatları girilerek nihai ocak sınırı bulunmuştur. Bunun yanında jeolojik sınırlamalar, yan kayaç özellikleri göz önünde bulundurularak, nihai ocak sınırı kurulları belirlenmiştir. Bu veriler kullanılarak, basamak tasarımı ve yol tasarımı yapılmıştır. Yapılan ocak tasarımına göre, üretilmesi planlanan konsantre cevher miktarına göre makina-ekipman seçimi yapılmıştır. Bu veriler sonucunda işletmenin ekonomik modeli oluşturulmuş ve net kar miktarı hesaplanmıştır.
Özet (Çeviri)
Mining sector which is a highly risky because of requiring high investment cost. For this reason, planning and designing phases during pre-production and production may reduce the investment costs and decrease the risk rates. The first step of production planning consists in evaluating the prospecting, drilling data, geophysic data best known as geological data on plans and cross-sections to create geological solid model and reserve calculation. Taking into account the supply of the reserve economically proper to the market demand based on quality, quantity at most suitable timing concludes the production planning phase. Meanwhile, the search accuracy and quality of job, experimentation a proactive role in arrive the right conclusion. These experiments build the necessary substructure in choosing the production method. According the substructure geometry of economic reserve, production method and optimum pit design are selected. Mine designing may be conducted by traditional mining production methods as well as by means of developed computer processor capacity by only aim or integrated mining software. Thus, desining processed by computer aid means results in calculation and modelling accuracy, compare different scenarios in short time, easily and speedly change geological database and effective use of quality distribution. In this study an integrated mining software which is one of the most universally acknowledged mining software Micromine was carried out based on mining area exploration datas to evaluate planning. Within the scope of this thesis, based on datas from 145 drillings made on the field and using Micromine software drilling database has been obtained for the purpose to determine the producible reserve, quality distribution of the copper ore and determine of the optimum pit limit. As a result, the amount of the reserve and the distribution of orientation and different grade ranges have been identified, the software's contributions to the study of open pit mining design, scheduling production planning has been observed. After the creating of database of geological data of 3-D drilling were shown in Vizex screen. Then, created a hatch file and chose economical part in drillings graphics. When created the cross-section on drillings, connected the strings and created a solid model of the ore was obtained. This solid model provided to calculate the colume of ore body. Composite file was ceated by using drill hole database. Drill hole datas of site was evaluated statistical and variogram analysis. And decide to estimation method which one is suitable for this site. In this stage, search ellipsoid has been used. Search ellipsoid was used to find direction of distribution of ore values. Created parameters may provide the change azimuth angle, dip angle, ellipsoid radius, ellipsoid position. And this conclusion showed that which direction to use in estimation calculation. Then, dimensions of 10x10x5 blocks created using the block model and intersected with solid model which is for the rest of the grade with the inverse distance method appointed. When evaluate the values of drillholes, statistically distribution of copper values is normal distributed. Consequently, Inverse distance method has been chosen instead of Kriging. End of this step, copper grade distribution has been determined. By changing the mine desing for economical targets, by using Micromine software for the production planning, the advantages and benefits of the Micromine was established. Calculate of optimum pit limit which is required so many paramaters such as ore mining cost, waste mining cost, ore dilution value, ore recovery value, ore transportation value, concentration cost value, concentration grade value, concentration recovery value, concentration selling cost value, copper element price values were entried. On the other hand, important value of determine of optimum pit limit was slope restrictions. Before the determine slope angels, geological conditions, wall rock conditions were examined for consolidate the pit design. Micromine software calculate and gave optimum pit limit according to paramaters. Then decide to slope height, slope width, slope angle, design of berms, road width, road angle for create economical pit design. As conclusion of this project, the grade distribution with Inverse distance method, economical reserve and optimum pit limit were determined, and by means of possible different pit designs according to economical market values of copper, production costs, sales costs and demand were determined. Affect of Micromine software over mine planning and designing and its advantages are clearly obtained in this study.
Benzer Tezler
- Mudurnu kenti peyzaj potansiyelinin saptanması
Deciding the landscape potential of Mudurnu city
ZEKİYE USLU TOPAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Peyzaj MimarlığıDüzce ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNİZ AKINCI KESİM
- Ship populsion bearings computer aided calculation and operation program for propulsion bearings
Gemi tahrik yatakları ve gemi tahrik yataklarını bilgisayar yardımıyla hesaplama ve işletme programı
LEVENT BALKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1997
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN KEMAL SAĞ
- İnhalasyon yoluyla uygulanan lavanta ve bergamot yağının cerrahi yoğun bakım hastalarının anksiyete ve uyku kalitesine etkisi
The effect of inhaled lavender and bergamot oil on anxiety and sleep quality of surgical intensive care patients
ÇAĞLA TOPRAK
Doktora
Türkçe
2022
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAY AKYÜZ
- Transfer fiyatlandırmasında emsallere uygunluk ilkesinin Türkiye ve ABD yargı kararları bağlamında değerlendirilmesi
The evaluation of the principle of compliance with the exclusively in transfer pricing within the context of the Turkish and USA jurisdictions
BAKİ BOYBAŞI
Doktora
Türkçe
2023
MaliyeAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ ÜNSAL
- Esnek üretim sistemleri ve Türkiye uygulaması
Flexible manufacturing systems and applications in Turkey
ÖZDEN BEYAZIT