Küresel değer zincirlerinde yükselme stratejileri ve tasarım yönetimi kabiliyetleri arasındaki ilişkilerin Türk elektrik-elektronik sektöründe faaliyet gösteren firmalar üzerinden incelenmesi
The relations between upgrading strategies in global value chains and design management capabilities: An investigation on firms operating in Turkish electrical and electronics sector
- Tez No: 510230
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM ER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, İşletme, Industrial Design, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 476
Özet
Son yirmi yıldır, firmalar ve ülkeler arasındaki rekabet artmakta ve sürdürülebilir büyümeyi sağlayacak nitelikli ve katma değer yaratan ürünler üretmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede fiyat dışı rekabet faktörlerinin başında gelen tasarım, gelişmiş ülkeler kadar yeni gelişmekte olan ülkelerin ya da geriden gelen ülkelerin firmaları için de katma değeri yüksek ürünler-servisler-arayüzler yaratmanın, kullanıcıların ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamanın en önemli araçlarından biri olarak öne çıkıyor. Tasarımın stratejik bir iş aracı olarak öneminin artması ve organizasyon süreçlerine entegre edilmesi; iş pratiklerinde olduğu kadar akademik çalışmalarda da vurgulanmaktadır. Tasarımın verimli bir şekilde kullanılması firmadaki diğer fonksiyonlara entegrasyonu ve etkin şekilde yönetilmesiyle ilişkilendirilmektedir. Tasarımı etkili bir şekilde yönetebilen firmalar; toplumsal hayat, kültür ve teknolojideki değişimleri derinden anlayarak rekabetçi ürün, hizmet ve servisler yaratmakta ve tasarım yönetimini, firma stratejisine, stratejik seviyede entegre etmektedir. Öte yandan pratikte, firmalar tasarım yönetimini iş süreçlerine farklı seviyelerde entegre ediyor ve kullanıyor. Bu çalışma kapsamında gerçekleştirilen literatür taramasında, firmaların tasarım kabiliyetlerinin ve tasarım yönetiminin seviyelerinin değerlendirilmesi için geliştirilmiş denetim araçları-modeller-kavramsal çerçeveler detaylı şekilde incelendi. Mevcut çalışmaların büyük çoğunluğunun gelişmiş ülkelerdeki standartlar göz önüne alınarak yapıldığı belirlendi. Diğer taraftan, Türkiye'deki gibi gelişen ekonomilerde yer alan firmaların üretim, Ar-Ge ve satış-pazarlama kabiliyetlerini geliştirmeleri ve bu kapsamda tasarım yönetimi yetkinliklerinin seviyesi, işletmelerin küresel ekonomiye ne şekilde entegre olduklarıyla ilişkilidir. Geçtiğimiz yirmi yılda, küresel ekonomi küresel değer zincirleri (KDZ) etrafında yapılandı ve hükümetler anahtar sektörleri geliştirmek için KDZ-odaklı endüstrileşme politikaları izlemeye başladı. Nitekim Türkiye'de de, 1980 yılından sonra izlenen liberal ekonomi politikaları sonucunda firmalar ihracata yöneldi; 1996'da Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'ne girilmesinden sonra iç-dış pazar ayrımı kalmadı ve Türk firmaları değişen çevreye uygun stratejiler izlemeye başladı. Bu dönemde, Uzak Doğu firmalarının stratejilerine benzer şekilde, Türk firmaları da yabancı uluslararası firmaların üreticileri olarak KDZ'ye katılarak küresel ekonomiye entegre oldu. Sınırlı kaynaklara sahip olan, yeni gelişmekte olan ekonomilerde yer alan bu geriden gelen firmalar (GGF); teknolojik gelişim sürecini aşama aşama yaşamak yerine, küresel rekabete geç katılmalarının avantajını kullanmakta ve hızlı yükselme stratejisi izleyerek KDZ'ye katılmaktadır. Görünen o ki, GGF dış kaynaklı bilgi birikimine erişebilmek, firma kabiliyetlerini geliştirmek ve gelişmiş ülkelerin firmalarına yetişebilmek için KDZ'nin en alt basamağında bulunan orjinaj parça üreticisi olma, yani original equipment manufacturer (OEM) stratejisini kullanmaktadır. OEM stratejisinde; alıcılar tarafından talep edilen tasarımları gerçekleştirmek üzere üretim kabiliyetini geliştirmek ve yeni teknolojileri edinmek odak noktası iken, KDZ'de yükselme ise, GGF için öğrenilmesi gereken bir dizi dinamik kabiliyeti ve katma değer yaratan faaliyetlere geçmeyi gerektirmektedir. Bazı kaynaklarda Asyalı inovasyon olarak da tanımlanan KDZ'de yükselme, OEM'den orijinal tasarım üreticisine original design manufacturer (ODM) ve ODM'den ise zincirde gelinebilecek en yüksek seviye olan marka sahibi üreticiye original brand manufacturer (OBM) yükselme olarak tanımlanmaktadır. Firmaların KDZ'deki yükselme yolu boyunca geçtikleri organizasyonel öğrenme süreçleri, GGF'lerin dinamik kabiliyetlerini geliştirmeleri, içsel ve dışsal yetkinliklerini entegre ederek, yeniden yapılandırmaları ve hızla değişen çevreye hitap etmelerine olanak sağlamaktadır. Ürün geliştirme, tasarım yönetimi veya stratejik karar verme gibi özel ve tanımlanabilir süreçler; dinamik kabiliyetler olarak tanımlanıyor. Tasarım yönetimi kabiliyeti geliştirme, özellikle KDZ'de OEM'den ODM'ye ve OBM'ye yükselmeyi hedefleyen GGF için gereklidir. Öte yandan, GGF'lerin KDZ'de kendilerini konumlandırmak için izledikleri OEM-ODM-OBM stratejileri farklı tasarım yönetimi kabiliyetleri gerektirmektedir. Ancak, ağırlıklı olarak gelişmiş ülkelerde yapılan çalışmaların oluşturduğu tasarım yönetimi literatüründe, GGF'lerin KDZ-odaklı endüstrileşmesi ve özellikle fonksiyonel yükselmesinin ihmal edildiği saptandı. Benzer şekilde, küresel ekonomide GGF'lerin izlediği farklı endüstrileşme yollarının; tasarım kabiliyetinin ve tasarım yönetiminin seviyesini değerlendirmek üzere geliştirilen kavramsal çerçeveler tarafından dikkate alınmadığı belirlendi. Bu tez çalışmasında, mevcut tasarım yönetimi değerlendirme çerçevelerinin incelenmesine dayanarak, GGF'lerin izlediği özel gelişim yollarına uyan, KDZ ve tasarım yönetimi teorileri arasında bağlantı kuran yeni bir çerçeve oluşturuldu. Bu çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, araştırmanın ampirik fazında kullanılacak kavramsal çerçevenin oluşturulması amacıyla KDZ ve tasarım yönetimi literatürlerinin kapsamlı bir incelemesi yapıldı ve KDZ'de Tasarım Yönetimi Çerçevesi olarak tanımlanan teorik model oluşturuldu. Teorik modelde KDZ'deki OEM-ODM-OBM stratejiler ile GGF'lerin tasarım yönetimi kabiliyetlerinin üç seviyeli kategorizasyonundaki operasyonel-fonksiyonel-stratejik seviyeler ilişkilendirildi. Buna göre, OEM olarak üretim yapan bir firma için operasyonel tasarım yönetimi kabiliyeti yeterli olurken, OEM'den ODM stratejisine geçmek için fonksiyonel tasarım yönetimi kabiliyeti gerekmekte ve ODM'den OBM stratejisine dönüşümde ise stratejik tasarım yönetimi kabiliyeti son derece önemli olmaktadır. Bu teorik çerçeve mevcut modellerden farklı olarak, geriden gelen ülkelerin sosyal ve ekonomik yükselmesinde ve GGF'lerin KDZ'deki dinamik hareketlerinde tasarım yönetimi kabiliyetinin hangi seviyede kullanıldığını ve tasarım yönetimi kabiliyeti geliştirmenin önemini göstermektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise KDZ'de Tasarım Yönetimi Çerçevesi; dinamik kabiliyetlerini ve tasarım yönetimi kabiliyetlerini OEM-ODM-OBM stratejiler izleyerek KDZ'de geliştiren, Türkiye'de elektrik-elektronik ve beyaz eşya sektörlerinde faaliyet gösteren üç büyük ölçekli üretici üzerinde gerçekleştirilen vaka çalışmaları üzerinden test edildi. Vaka çalışmaları, firmaların tasarım yönetimi kabiliyetlerini nasıl geliştirdiğine; tasarımın üretim, Ar-Ge ve pazarlama gibi diğer dinamik kabiliyetler ile ilişkisine; firmaların KDZ'de izlediği strateji ya da stratejiler ile tasarım yönetimi kabiliyetleri arasındaki ilişkiyi nasıl kurduğuna; OEM-ODM-OBM stratejilerdeki tasarım yönetimi kabiliyetlerinin detaylı şekilde tanımlanmasına ve KDZ'de yükselmekte karşılaşılan zorluklara ve engellere odaklandı. Çalışmanın bulguları göstermektedir ki, tasarım yönetimi kabiliyetine odaklanan çalışmalarda, firmaların KDZ'de izledikleri strateji ya da stratejiler mutlaka dikkate alınmalıdır. Çünkü, KDZ'de izlenen strateji, tasarım yönetiminin ne seviyede kullanılacağında belirleyici olmaktadır. Bunlara ek olarak, KDZ'de firmalar aynı anda birkaç stratejiyi birden izlemekte, stratejiler arasında geçiş yapmakta ve doğrusal bir yükselme yolu takip etmeyebilmektedir. Hatta bulgular, ODM stratejisinin atlanarak, OEM'den doğrudan OBM stratejisine geçildiğini gösteriyor. Zira, uzun yıllar ODM stratejisi izlemek, organizasyonda dönüşümü zorlaştırdığı için firmaların küresel markaya dönüşümünde engel olan bir faktör olarak görüldü. Çalışmanın bulgularına göre, KDZ'ye eklemlenme, yani ihracat faaliyetleri ile firmalarda operasyonel tasarım kabiliyetinin gelişimi, arasında bir korelasyon var. İncelenen üç firma da, operasyonel tasarım yönetimi kabiliyetini ilk defa OEM stratejiler, izlerken oluşturmuş. OEM ve ODM stratejilerde tasarım yönetimi kabiliyetlerinin gelişiminde dışsal faktörler etkiliyken, OBM stratejideki, stratejik tasarım yönetimi kabiliyetinin gelişiminde ağırlıklı olarak içsel faktörlerin etkili olduğu belirlendi. Stratejik düzeydeki tasarım yönetimi kabiliyetinin geliştirilmesi ve tasarım fonksiyonunun organizasyona yüksek seviyede entegre edilmesi; firmanın küresel pazarları hedefleyen marka stratejisine geçmesi, odak pazarı değiştirmesi ve marka mimarisi ve ürün yönetimi stratejisinin yeniden yapılandırılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda, ürün tasarımı ve kurumsal iletişimin de dahil olduğu marka stratejisi entegre şekilde yönetilmektedir; dolayısıyla firmada tasarım kültürü yaygınlaşmaktadır. OEM-ODM-OBM stratejilerde geliştirilen tasarım yönetimi kabiliyetleri arasındaki en belirgin farklılıklar; firmanın tasarım farkındalığının seviyesinde, kullanıcı araştırmasında, tasarımın organizasyonda konumlandırılmasında ve tasarımın firma stratejisine entegrasyonunda görüldü. Bulgular, OEM-ODM stratejilerde tasarım fonksiyonun organizasyonda Ar-Ge ve üretim fonksiyonlarına, OBM stratejide ise marka ve pazarlama fonksiyonlarına daha yakın konumlandırıldığını göstermekte. Buna ek olarak, OEM-ODM stratejilerde kullanılan tasarım yönetimi kabiliyetlerinde firmanın müşterileri başka firmalar olduğu için kullanıcı araştırmalarının gelişmediği, OBM stratejide ise farklı pazarlardaki son kullanıcılara yönelik içgörü edinmek için kapsamlı kullanıcı araştırması yöntemleri geliştirildiği ortaya çıktı. Bulgulara göre, KDZ'de OBM stratejiye ulaşmak ve değer zincirini yönetmek için, firmanın bulunduğu sektördeki kritik hammaddenin tedarik zincirinde söz sahibi olması gerekmektedir. Zira elektronik sektöründe, yarı-mamülde dışarıya bağımlı olmanın, OBM olmakta, dolayısıyla stratejik tasarım yönetimini geliştirmekte engel olduğu belirlendi. Ayrıca, incelenen üç firmanın da grup şirkete dahil olması, KDZ'ye katılmakta ve uluslararası faaliyetlerde bulunmakta, grup şirkete dahil olmanın önemli bir unsur olduğunu göstermiştir. Bunlara ek olarak, devlet politikalarının firmaların KDZ'ye katılmasındaki ve izledikleri stratejilerdeki önemli rolü bir kez daha ortaya konuldu. Sonuç olarak, bu tez çalışmasında gelişmekte olan ülkelerdeki uluslararası firmaların KDZ'de izledikleri stratejiler ve tasarım yönetimi kabiliyetleri arasındaki ilişkiler teorik bir çerçeve ile ortaya konuldu. Oluşturulan teorik çerçeve, tasarım yönetimi literatüründeki mevcut model ve çerçevelere GGF ve KDZ perspektifini getirmektedir. Buna ek olarak, tasarım yönetimi; firmaların üretim, Ar-Ge ve satış-pazarlama kabiliyetleri ile ilişkilendirilmektedir ve firma stratejilerine nasıl entegre edildiği gösterilerek sonraki araştırmalar için bütüncül bir bakış açısı sunmaktadır. KDZ'de Tasarım Yönetimi Çerçevesi olarak adlandırılan bu teorik çerçeve Türkiye'nin ihracatında önemli payı olan Arçelik, Vestel ve Termikel olmak üzere üç büyük firma üzerine yapılan vaka çalışmaları ile test edildi. Vaka çalışmaları sonucunda, tez kapsamında geliştirilen teorik çerçevenin geçerli olduğu anlaşıldı ve söz konusu çerçeve geliştirilerek detaylandırıldı. Tez çalışması kapsamında oluşturulan teorik çerçeve ve yapılan vaka çalışmaları, firmaların KDZ'de yükselmek istedikleri durumlarda ve küreselleşme süreçlerinde tasarım yönetimi kabiliyetlerini ne şekilde geliştireceklerine ve firma stratejisine ne kapsamda entegre edeceklerine ışık tutmaktadır. Tez çalışması, aynı zamanda devletin küresel marka yaratmaya yönelik desteğinin ne yönde yapılandırılması gerektiğine de katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In the last twenty years, competition between firms and countries has been increasing, compelling both to produce better-qualified services and value-added products to ensure sustainable growth. In this context, design is emerging as one of the most important, non-price competition factors and a powerful tool used to meet the needs and expectations of users by creating high value products, services or interfaces for firms in developed countries and emerging markets alike. The increasing importance of integrating design into organizational processes and design as a strategic business tool is emphasized in academic studies as much as in business practices. The efficient use of design is related to its integration with other functions in the firm as well as effective management. Firms that are able to effectively manage design to deeply understanding key changes in social life, culture and technology create competitive products, services and interfaces, and integrate design management (DM) into business strategy at a strategic level. However, in practice, businesses integrate and use DM in their organizational processes at different levels. In the literature review conducted for this study, audit tools, models and conceptual frameworks developed to facilitate the integration of design into business strategy and to assess the design capabilities and DM levels of different firms were examined in detail. It was identified that the vast majority of recent studies were done in developed-country contexts and considered design and DM from this perspective only. It is also important to note that developing capabilities such as production, R&D, DM and sales-marketing for firms operating in emerging economies relates to how these businesses engage in the global economy. In the past two decades, the global economy has become increasingly structured around global value chains (GVCs), and governments have started to pursue GVC-oriented industrialization to develop key sectors. In Turkey, as a result of liberal policies pursued since the 1980s, firms have begun to follow export-oriented strategies. After entering the Customs Union with the European Union in 1996, the difference between domestic and foreign markets has effectively disappeared, and Turkish firms have started to pursue strategies appropriate to their changing environment. In this period, East Asian and Turkish firms alike have integrated into the global economy by entering GVCs as manufacturers for foreign transnational companies. These latecomer firms (LCFs) from emerging economies are taking advantage of their late entrance into the global market to catch up to transnational companies, following fast-track strategies to enter GVCs rather than learning entire technological development processes from the beginning. It appears that LCFs have used an original equipment manufacturer (OEM) strategy, through which they access outsourced knowledge, develop firm capability and catch up to developed-country firms by manufacturing final assembled products for transnational companies. While expanding production capabilities and acquiring new technologies to aid in the development of designs demanded by buyers is the main focus in the OEM strategy, learning dynamic capabilities and value-added activities for LCFs are necessary to upgrade in GVCs. Upgrading in GVCs, known as Asian innovation, is described as upgrading from OEM to original design manufacturer (ODM) and from ODM to original brand manufacturer (OBM) standing at the top of the value chain. The organizational learning processes that companies pass through during this upgrading trajectory in GVCs have allowed many companies to develop dynamic capabilities, integrate and reconfigure internal and external competencies and address rapidly changing environments. Specific and identifiable processes in companies, such as product development, DM and strategic decision-making are defined as dynamic capabilities. In particular, developing DM capability is necessary for LCFs targeting functional upgrading from OEM to ODM and OBM business strategies in GVCs. Each strategy followed by LCFs to position themselves in GVCs requires different DM capabilities. However, GVC-oriented industrialization of LCFs, particularly with respect to functional upgrading, is neglected in DM literature. Similarly, the different industrial development paths followed by LCFs in the global economy are not taken into consideration by conceptual frameworks assessing design capability and DM level. In this thesis, based on a review of existing DM assessment frameworks, a new framework is proposed, which leverages both GVC and DM theories to address the specific development patterns of LCFs. This research was carried out in two main phases. The first phase involved an extensive theoretical review of existing literature in DM and GVCs, in order to develop a theoretical model called the Design Management Capability Framework in GVCs. In this framework, OEM, ODM and OBM strategies in GVCs are linked with operational-functional-strategic DM capability-levels in the DM literature. While operational DM capability is sufficient for an OEM company, functional DM capability is necessary to move from an OEM to ODM strategy, and strategic DM capability is crucial to shift the organization from an ODM to OBM strategy. Different from current models of DM, this theoretical framework highlights the importance of developing DM capability particularly for the economic and social upgrading of developing countries as well as the dynamic movement of LCFs in GVCs. In the second phase of the research, three firms were chosen as case studies to test the Design Management Capability Framework in GVCs. DM capabilities were explored in three large-scale manufacturers following OEM-ODM-OBM strategies in GVCs from the Turkish electronics and white goods industry. The case studies specifically focused on how firms develop their design management capabilities; the relationship between design and other firm functions, such as manufacturing, R&D and marketing; how firms structure the relationship between design and business strategy; the detailed definition and qualifications of DM capabilities in OEM-ODM-OBM strategies; and major barriers and enablers in the process of functional upgrading in GVCs. The case studies revealed that research focused on DM capability should consider the different strategy or strategies followed any firm operating in GVCs, because the level of DM capability in an organization is dependent on the business strategy the follow in GVCs. In addition to the strong link between DM capability and business strategy, it was revealed that firms can follow multiple strategies simultaneously in GVCs and make transitions between strategies. They also do not have to follow a linear upgrading trajectory from OEM to ODM and ODM to OBM. The most surprising finding was the upgrading of a firm from an OEM to OBM strategy without pursuing an ODM strategy in between. It was concluded that pursuing an ODM strategy for many years in GVCs can be a barrier for the transformation of an organization into a global brand. According to the findings of this study, there is a correlation between operational DM capabilities and export activities in GVCs. The research showed that the three case-study firms developed their operational DM capabilities by following OEM strategies in GVCs. While external factors are more prevalent in the development of DM capabilities in OEM-ODM firms, internal factors are predominantly influential in the development of strategic DM capabilities in OBM firms. The development of strategic DM capabilities and the high-level integration of design in an organization are driven by major changes in business strategy, such as changes in market focus, transition to a brand strategy targeting global markets and restructuring brand architecture and product management strategy. In this context, the integrated management of product design and brand strategy seem to result in the spreading of design culture across the organization. The major differences between DM capabilities developed within OEM-ODM-OBM strategies appear in user research, the position of design in an organization, the level of design awareness and the integration of design into business strategy. The findings reveal that design function is structured under R&D in the organization in OEM-ODM strategies, while it is structured under marketing function in OBM strategies. Additionally, it is clear that user research in the context of design processes is not a capability that is widely developed in OEM-ODM firms due to the business-to-business (B2B) nature of their strategies. On the other hand, firms that follow OBM strategies in GVCs have developed extensive user research methods to get insight about end-users from different markets. According to the findings, firms focused on upgrading to OBM strategy and governing the value chain were required to take control over their supply chain of raw material. Because dependency on importing raw materials can be an obstacle to becoming a global brand, particularly for electronics companies. Notably, the three firms explored in the case studies are also business-group companies, and it seems that business groups expand the globalization of firms by supporting them in their international activities. It is also important to underline the effect of government policies on the development of industries and firms in the GVCs. Consequently, the first output of this thesis is the theoretical framework, which indicates the relationship between strategies followed in GVCs and the DM capabilities of LCFs. This theoretical framework fills the gap in the existing DM literature by inserting latecomer and value chain perspectives. It also integrates DM with firms' other capabilities, such as production, R&D and sales-marketing with the aim of presenting a holistic view for future studies. The proposed Design Management Capability Framework in GVCs was tested by conducting case studies of the three large firms Arçelik, Vestel and Termikel, which are producers of a significant share of the manufactured goods exported from Turkey every year. It was concluded that these case studies validated the underlying theoretical framework and provided new inputs for developing the model. The framework and the case studies in this thesis provide valuable insight into how firms develop their DM capabilities through processes of internationalization and use the appropriate level of DM capability in certain GVC strategies. This thesis also contributes to the extent of government incentive programs intended to support global brands.
Benzer Tezler
- Opportunities for linking global value chains research to policy-making in Türkiye: A bibliometric analysis
Türkiye'de küresel değer zincirlerinde araştırma ve politika yapımını bağlantılandırma fırsatları: Bibliyometrik bir analiz
ESRA GÜLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Bilim ve TeknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARSEV UMUR AYDINOĞLU
- Küresel değer zincirlerinde yükselme: Altyapı değişkenlerinin etkisi
Upgrading in global value chains: The effects of infrastructure variables
OSMAN SERACEDDİN SESLİOKUYUCU
- Inclusion of Turkey's manufacturing sector in global value chains: The case of automotive sector
Türkiye'nin imalat sektörünün küresel değer zincirlerine entegrasyonu: Otomotiv sektörü örneği
SIRMA DUMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Ekonomiİstanbul Bilgi ÜniversitesiUluslararası Politik Ekonomi Ana Bilim Dalı
DR. AYÇIN YELDA YÜCEL
- Küresel değer zincirlerinin iş sağlığı ve güvenliğine etkisi: Türkiye'de tekstil sektörü örneği
The impact of global value chains on occupational health and safety: The case of the textile industry in Türkiye
ULAŞ GÜLTEN
Doktora
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriİstanbul ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA DELİCAN
- Küresel tedarik yapısının kurulmasını destekleyen faktörlerin belirlenmesi için ölçek geliştirme çalışması
Scale development study to determine the factors supporting the establishment of a global sourcing structure
TUĞÇE DOĞAN
Doktora
Türkçe
2024
UlaşımMaltepe ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU BEYZA BAYARÇELİK