Yer'in kavranma ve mimari tasarıma katılma biçimleri
Comprehension of place and ways of its participation to architectural design
- Tez No: 511678
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
'Yer' (ing. place) kavramının, 1960'lı yıllardan itibaren, ölçülebilir olanı esas alan kartezyen düşüncenin, insandan bağımsız, geometrik ve soyut 'mekân' (ing. space) kavrayışına bir eleştiriyle yeni bir düşünce ve ifade aracı olarak sunulduğu görülür. Niteliksel, bütünsel ve çok katmanlı bir olgu olarak kavramsallaştırılan 'yer', mekân-insan ilişkisi odağında, anlama, deneyime, algıya, bedene vurguyla bir varoluş koşulu olarak dünyaya yaklaşımı ifade eder. Bu anlamda mekânın, -modern mimarlıkla unutulan- varoluşla, yaşantıyla ve insan deneyimleriyle olan ilişkisini yeniden sorgulamanın önünü açan bir kırılma yarattığı söylenebilir. Bu kırılmanın tetikleyicisi ise mekânı varoluşsal düzeyde ele alan Heidegger ve Merleau-Ponty'nin fenomenolojik çalışmaları olmuştur. Bu nedenle, 'yer' odaklı mekân teorileri, bilgi ve anlamın kaynağı olarak deneyimi işaret eden fenomenolojiden yola çıkarak, nitelikli ve derinlikli bir yer kavrayışının deneyim yoluyla edinilebileceğine, 'yer-yaratım' faaliyeti olarak mimari tasarımın ise asli kaynak olarak bu deneyimsel kavrayıştan beslenmesi gerektiğine dikkat çekmişlerdir. Ne var ki, ulaşım, iletişim ve bilişim araçlarının yaygınlaşmasıyla uzaktaki yerlerle kurulan etkileşimin arttığı, küresel ağ akışlarına dahil olan kentlerin her an her yerden erişilebilir hale geldiği günümüzde, küresel ekonomiye entegre olan mimarlık da, yerel-ötesi ölçekten yürütülen bir pratiğe dönüşmektedir. Böyle bir ortamda, mimari tasarım sürecine temel teşkil eden ve tasarımsal kararları yönlendiren 'yer'in kavrayışında kaynak gösterilen deneyim ise, - yaygınlaşan ulusal ve uluslararası mimarlık ofislerinden, mimari tasarım yarışmalarından da örneklenebileceği üzere- mimari tasarımda giderek daha az etkin olmakta, bazı durumlarda tamamen süreç dışı kalmaktadır. Bu tez çalışmasıyla, tüm bu gelişmelerle birlikte, bugün yerlerin nasıl kavrandığının ve mimari tasarım sürecine nasıl katıldığının araştırılması amaçlanmaktadır. Giriş bölümünün ardından, çalışmanın, 'yer' üzerine kurgulanan ikinci bölümünde, fenomenoloji, beşeri coğrafya ve mimarlık alanlarında çeşitli kavramsal odaklar etrafında şekillenen 'yer' yaklaşımlarına değinilmekte ve bunların ortak noktası olan yer-insan etkileşimi, bedensel deneyim üzerinden ele alınmaktadır. Bölüm sonunda, tez çalışmasında benimsenen 'yer' anlayışını tariflemek adına bu yer teorilerinin karşıt görüşler ve soyut mekâna karşı alternatif yaklaşımlarla birlikte bir değerlendirmesine de yer verilmektedir. Bunu izleyen üçüncü bölüm, 'yer'in mimari tasarımdaki rolüne ve süreçteki etkinliğine odaklanmaktadır. Buna göre, insan deneyimleriyle, yaşantıyla varlık bulan ve sürekli yeniden üretilen yer, bu yaşarlılıktan bağımsız; tasarlanabilir bir şey olarak düşünülemez hale gelir. Bu nedenle mimarlığa içkin bir takım soyutlamalarla gerçekleştirilen tasarım edimine dahil edilemez; süreçte, ya tasarım öncesi bir kaynak ya da tasarım ve inşa sonrasında gerçeklik bulan bir olanak olarak kendini gösterir. Yerin, tasarıma kaynaklık etme durumuna odaklanarak kavranışını ve tasarım sürecine katılımını araştıran bu çalışmada, mimarların/tasarımcıların yer ile kurduğu ilişki, insan-yer etkileşiminin aracısı olan bedensel deneyim üzerinden incelenmektedir. Zaman-mekan-beden-algı çözümlemeleriyle tariflenmeye çalışılan bedensel deneyim, yer ile kurulan teması ya da tersine ona olan mesafelenmeyi ifade eden bir skala üzerinden ele alınmıştır. Buna göre, metnin başında bahsedilen güncel gelişmelerle giderek yerel-ötesi bir pratik haline gelen mimari tasarım sürecinde yer ile kurulan deneyimsel temas, 'yoğun deneyim' noktasından uzaklaşarak, daha çok 'sınırlı deneyim' aralığında gerçekleşmekte ve giderek 'uzaktan erişim'e yakınlaşmaktadır. Son bölümde ise, bedenin mekânsal etki alanı dışında konumlandığı uzaktan erişim durumunda yerin nasıl kavrandığının/anlamlandırıldığının, eğitim alanından bir incelemeyle izi sürülmeye çalışılmaktadır. Bunun için proje alanı Manhattan/NewYork olarak belirlenen bir mimarlık okulu diploma projesi süreci takip edilmiş ve öğrencilerle proje deneyimleri üzerine kişisel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Açık uçlu sorularla her bir tasarımcının kişisel deneyimlerinin anlaşılmaya çalışıldığı görüşmeler, 'tematik analiz' yöntemiyle incelenmiş; ortaya çıkan tema ve bileşenlerin süreç içerisindeki konumunu ve birbirleriyle olan ilişkisini tariflemek üzere, uzaktan erişimde yer kavrayışına dair bir model önerisi geliştirilmiştir. Buna göre yerde mevcut bulunulamayan uzaktan erişim durumunda yerin bedensel deneyimiyle inşa edilen bilgisi yerine bir takım araçlar/aracılar vasıtasıyla erişilecek enformasyonlardan yararlanılmaktadır. Farklı duyulara hitap eden ve farklı formatlarda erişilen araç/aracılar dolayımıyla kurulmaya çalışılan yer kavrayışı, bedenin çok duyulu ve eş zamanlı algısıyla inşa edilen bütünsel bilginin aksine, zorunlu olarak 'dışarıdan' alınan kısmi ve parçalı veri ve enformasyonların üst üste bindirilmesinden oluşmaktadır. Bu nedenle, süreçte karşılaşılan bir takım zorlukları da beraberinde getirmektedir. Sürece kaynaklık eden araç/aracıların erişim kanalları, dökümü, kapsam ve kısıtlarıyla birlikte süreçte karşılaşılan zorluklara da bu bölümün alt başlıklarında yer verilmektedir. İnceleme bulguları, tez çalışmasının bütününe dair değerlendirmeler ve mimarlıkta yer kavrayışına ilişkin bir takım önerilerle sonuç bölümünde tartışılmaktadır.
Özet (Çeviri)
From the 1960's onwards, it can be seen that the concept of 'place' is presented as a new means of thinking and expression as a critique of the human-independent concept of geometric and abstract 'space,' which is based on the measurable Cartesian tradition. The notion of 'place,' conceptualized as a qualitative, holistic and multi-layered phenomenon, refers to approaching the world as a condition of existence with an emphasis on meaning, experience, perception, and body in the space-human interaction focus. In this sense, it has created a breakpoint via enabling re-interrogation of the relation of space with existence, life and human experiences which were forgotten with modern architecture. The trigger of this breakpoint was the phenomenological studies of Heidegger and Merleau-Ponty, which also addressed the space at the existential level. For this reason, 'place'-focused theories that are originating from the phenomenological path that points to experience as a source of knowledge and meaning, suggest that a qualified and deep understanding of place can be acquired through experience. Also, they point out this experience as a fundamental source for architectural design as 'place-making' activity. However, nowadays, with the spread of transportation, communication and information tools, the interaction with remote places is increasing. Cities are getting included in the global network flows, and become accessible anytime and anywhere. Architecture, which becomes more and more integrated into the global economy, is transforming into a non-local scale practice. In such an environment, the experience of 'place' which is expressed as the basis for the architectural design process, is less and less effective in architectural design, and in some cases, it is completely out of the process. Such phenomenon can be exemplified by national and international architectural offices and architectural design competitions that are becoming widespread. It is aimed at the thesis to investigate how places are being comprehended and participate in the architectural design process today with all these developments. Following the Introduction, the next section of the thesis studies 'place' approaches that are shaped around various conceptual focuses in phenomenology, human geography, and architecture literature, and their common point of place-human interaction is addressed through bodily experience. At the end of the section, in order to describe the concept of 'place' adopted in the thesis study, an evaluation of these theories along with opposing views and alternative approaches to abstract space concept is given. The third section focuses on the role of 'place' in architectural design and its activity in the process. Accordingly, as described theoretically in the second section, 'place' that exists and constantly reproduced through living and human experiences, so that it becomes unthinkable as something that can be designed independently from this livelihood. For this reason, it cannot be included in architectural design practice, which is carried out with a series of abstractions; thus in the process, it appears either as a pre-design source or as a potentiality to find reality after design and construction. This thesis studies the comprehension of place and its involvement in the design process, focusing on its design-source condition, and the relationship that architects/designers establish with the place is studied through the bodily experience which is the mediator of the human-place interaction. The bodily experience that is described by means of time-space-body-perception analysis is addressed on a scale that expresses the contact or inversely the distance to the place. According to this, in the process of architectural design, which is gradually becoming a non-local practice with the recent developments, experiential contact with the place is moving away from the 'intensive experience,' happens mostly in the 'limited experience' range and gradually getting closer to 'remote access.' In the fourth section, it is tried to be traced how the place is understood in the 'remote access' through an educational case study. For this, an architectural school diploma project studied in a distant field that was not experienced bodily was monitored, and personal interviews were held with students on their design experiences. Interviews which aim at understanding personal experiences of each designer via open-ended questions were examined through 'thematic analysis.' A model proposal has been developed to explain the relationship between the emerging themes and components in the process and their relationship to each other. Accordingly, in the case of remote access which refers to non-presence at the site, information that can be accessed through various tools/mediums, is used instead of the knowledge built by physical experience. In contrast to the holistic knowledge built up by the body's multi-sensory and simultaneous perception, comprehension of the place built on the tools/mediums that appeal to different senses and are accessed in different formats, consist of the superimposition of partial and fragmented data and information necessarily compiled from 'outside.' Thus, a series of difficulties arise in the process. Access channels, lists, scope and constraints of the tools/mediums that leads the process, together with the difficulties encountered in the process, are also included in the subsections. The findings of the case study, general evaluations on the thesis study, and some suggestions about the comprehension of place in architecture are discussed in the conclusion section.
Benzer Tezler
- Kentsel dinamiklerin sosyal kentsel veri aracılığı ile temsili ve kentsel tasarıma yönelik bir arayüz önerisi
Representing urban dynamics with social urban data and a interview proposal for urban design
MERAL KÖPRÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
- Venturi'nin karmaşıklık ve çelişki yaklaşımı izleminde güncel tasarım kavramlarının yeniden yapılandırılması
Reconstruction of contemporary design concepts in the context of Venturi?s approach on complexity and contradiction
NAZMİYE ÖZTÜRK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
MimarlıkAnadolu Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DOÇ. B. BURAK KAPTAN
- Alternate reality games as a physical interaction tool in game technologies
Oyun teknolojileri içerisinde bir fiziksel etkileşim aracı olarak alternatif gerçeklik oyunları
İREM PILEHVARIAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET GÜN
DR. HÜSEYİN KUTAY TİNÇ
- Rastlantı kavramının kent keşifleri özelinde incelenmesi
Examination of the concept 'randomness' through the context of urban explorations
GÜRBEY HİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN KAHVECİOĞLU
- İç mimarlık eğitiminde fotografik temsilin interdisipliner tabanlı alternatif bir mekan analiz aracı olarak ele alınması
Consideration of photographic representation as an interdisciplinary-based alternative space analysis tool in interior architecture education
ÇILGA DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE GÖRGÜL