Kırsal alandaki çiftçi ailelerin enerji tüketimini etkileyen faktörlerin karşılaştırmalı analizi: Türkiye ve Pakistan örneği
Comparative analysis of the factors affecting rural household energy use: Case study of Pakistan and Turkey
- Tez No: 511840
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN ÖZÇATALBAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Enerji, insan hayatının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir ve enerjiye olan bağımlılık her geçen gün artmaktadır. Enerji ayrıca ülkelerin yanı sıra hanehalkının gelişiminde de çok önemli bir rol oynamaktadır. Kırsal ve kentsel hanelerin enerji kullanım şekilleri birbirinden çok farklılık göstermektedir. Kırsal alanlarda enerji kullanımı, ev işlerinden tarıma kadar değişmektedir. Kullanılmakta olan enerji kaynakları geleneksel, modern ve yenilenebilir enerji kaynakları olarak sınıflandırılmaktadır. Geleneksel enerji kaynaklarının büyük bir kısmı doğayı kirletmektedir ve geleneksel enerji kaynakları kullanımının insan sağlığı ve çevre üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Benzer şekilde tarımda kullanılan yakıtlar, kimyasallar, gübreler ve tarım ilaçları, sera gazı emisyonlarının ana kaynağıdır. Gelişmekte olan ülkelerde kırsal alanlardaki nüfus, esas itibariyle modern enerji kaynaklarına erişim kolay olmaması ya da modern kaynaklara sahip olamama nedeniyle geleneksel yakıtlara bağımlıdır. Öte yandan, elektrik, LPG ve doğal gaz gibi modern yakıtların kullanımı hanehalkları üzerinde olumlu sosyal ve ekonomik etkilere sahiptir. Yeşil devrimin ardından ülkelerin gıda üretiminde kendi kendine yeterlilikleri konusu ve çiftçilerin düşük teknik bilgisi, buğday üretiminde enerji girdilerinin daha fazla kullanılmasına yol açmaştır. Küresel ısınma ve insanların iklim değişikliği ile ilgili artan endişeleri, hanehalkı ve tarımda kullanılan enerjinin etkileri konusuna dikkat çekmiştir. Bu çalışmanın temel odak noktası, Pakistan ve Türkiye gibi gelişmekte olan iki ülkede kırsal alandaki hanelerde ve bitkisel üretim için enerji kullanım durumunu incelemektir. Karşılaştırma yapmak amacıyla, 2017 yılında her iki ülkede de birincil veriler toplanmıştır. Enerji kullanımı analizi dört kısma ayrılmıştır: İlk önce hanehalkı enerji kullanımı modelleri incelenmiştir. İkinci bölümde hanehalkının farklı enerji kaynaklarını kullanmasını etkileyen faktörler tespit edilmiş, daha sonra buğday üretiminde enerji kullanımı ve ilgili sera gaz emisyonları analiz edilmiştir. Son olarak ise; hem hanehalkı enerji kullanımı hem de buğday üretimi için, ülkeler içinde (yayla ve ova kesimler ) ve ülkeler arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına bakıldığında; Pakistan'da kirli yakıtların hala kırsal nüfusun büyük bir bölümü tarafından kullanıldığı, elektrik ve doğal gaz gibi modern enerji arzının ise %100 ve güvenilir olmadığı ortaya konulmuştur. Bir başka enerji kaynağı olan LPG ise, nüfusun neredeyse yarısı tarafından kullanılmaktaysa da, çoğunlukla ikinci yakıt olarak kullanılmaktadır. Türkiye'de elektrik ve LPG'ye erişim %100'dür ve kullanım suyunun ısıtılmasında güneş enerjisi nüfusun tamamı tarafından benimsenmiştir. Ancak odun ve kömür gibi geleneksel yakıtlar da çalışma alanındaki nüfusun önemli bir oranı tarafından kullanılmaktadır. Ekonomik ve demografik faktörlerin yanı sıra farklı iklim, konum ve arz değişkenleri, evsel kullanım için hanehalkı enerji kaynaklarının seçimini etkilemektedir. Yayla ve ova bölgelerinde hanehalkı enerji kullanım modelleri arasında Pakistan'da önemli farklılıklar varsa da Türkiye'de farklılık az orandadır. Son olarak, buğdayda enerji kullanımı ve sera gazı emisyon analizine bakıldığında; Pakistan'da kuru koşullarda yetiştirilen buğdayda çiflik gübresi, kimyasal gübre ve dizel yakıt toplam girdi enerji tüketiminde en yüksek paya sahipken, sulama suyu ile yetiştirilen buğdayda ise gübre, sulama suyu ve dizel yakıt temel enerji girdileridir. Türkiye'de enerji tüketiminde gübre, toplam girdiler içinde en yüksek paya sahiptir ve bunu dizel yakıt takip etmektedir. Ayrıca, her iki ülkede de toplam sera gazı emisyonlarında gübre ve dizel yakıt en yüksek paya sahiptir. BCC modeline göre, hedef enerji kullanımının tahmini enerji tasarrufu için odaklanılması gereken büyük bir alan olduğunu ve çeşitli girdi kaynaklarından kaynaklanan GHG emisyonlarındaki düşüş olduğunu göstermiştir. Araştırmada yapılan analiz sonuçlarına göre; konunun her iki ülke için de önemli bir politika etkisi olduğu söylenebilir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini gerçekleştirmek için elektrik ve diğer modern enerji kaynaklarına evrensel erişimin sağlanması amacıyla her iki ülkenin hükümeti de elektrik üretimine daha fazla yatırım yapmalıdır. Kırsal alanda yoksulluğu ortadan kaldırma çabaları uzun süreli etkilere sahip olacak olup, bu sürecin geleneksel biyokütleden modern enerji kaynaklarına geçişle sonuçlanması beklenmektedir. Sahip olunan gelir, kullanılan yakıtı değiştirmek için önemli bir faktör olarak bulunmuştur. Enerji kullanımı söz konusu olduğunda, geleneksel fiyat artışları, vergiler veya geliştirilmiş teknolojinin uygulamaya konması yerine, enerji verimliliğini artırmada enerji kullanımıyla ilgili olarak bireylerin davranışlarının değiştirilmesi üzerinde durulmalıdır. Dahası etkin enerji teknolojilerinin benimsenmesini teşvik etmek, biyokütlenin verimli kullanımını optimize etmek ve yenilenebilir enerji teknolojilerinin hanehalkı düzeyinde penetrasyonunu kolaylaştırmak için ilgili hükümet birimlerinin katılımını hedefleyen bir politika oluşturulmalıdır. Buna göre toplumsal farkındalık (kirli enerji kullanımının olumsuz etkileri ve verimli enerji kullanımının yararları hakkında) oluşturulması, kamuda kırsal enerji politikası (enerji politikasının odağında kırsal enerji ve diğer sosyo-ekonomik planlamayı dikkate alarak) oluşturulması ve kamu-özel ortaklığı (enerji erişimi, satın alınabilirlik ve yeni ve verimli teknolojilerin benimsenmesi gibi sorunları çözmeye yönelik) oluşturulması şeklinde üç eylem seti önerilebilir.
Özet (Çeviri)
Energy has become an integral part of human life and dependence on energy is increasing with every passing day. Energy has also played a very important role in the development of countries as well as idividual households. Types of energy used by rural and urban households are very different. The sources of energy under use are categorized as traditional, modern, and renewable energy sources. Majority of the traditional energy sources are dirty in nature and their use with traditional technologies has adverse impacts on human health and environment. Similarly, fuel, chemicals, fertilizers, and pesticides used in agriculture are the main source of greenhouse gases (GHG) emissions. The population in rural areas of developing countries is mainly dependent on traditional fuels, due to free and easy access to them or unavailability or un-affordability of modern energy sources. These dirty fuels like crop residue, animal dung, fuelwood, and coal have negative impacts on the development of the households. On the other hand, use of modern fuels like electricity, LPG, and natural gas has positive social and economic impacts on the households. Green revolution, followed by country's aspiration for self-sufficiency in food production and low technical knowledge of farmers has led to increased use of energy inputs in crop production. Global warming and increasing concerns of people about climate change have many implications for energy used in household and agriculture. The main focus of this study was to examine energy use in rural areas for household and crop production in two developing countries, Pakistan and Turkey. For purpose of comparison, primary data was collected from study areas in both countries in the year 2017. The analysis of energy use was divided into four parts: first of all household energy use patterns were examined, in second part factors affecting the household's use of different energy sources were identified, later on, energy use in wheat production and related GHG emissions were analyzed, finally, a comparison of within countries (highland vs. plain areas) and across countries was done for both household energy use and for wheat production. The findings of the study revealed that dirty fuels are still in use by a major proportion of rural population in Pakistan, the supply of modern energy like electricity and natural gas is not 100% and also unreliable, another commercial energy LPG is though used by almost half of the population but mostly as a second fuel. In Turkey, access to electricity and LPG is hundred percent and solar for water-heating is also adopted by the whole population. However, traditional fuels like residue, fuelwood, and coal are also being used by a significant proportion of the population in the study area. Different climatic, location, and supply variables besides economic and demographic factors were found to be affecting the household choice of energy sources for domestic use. Significant differences among households energy use patterns in highland and plains areas were found in Pakistan and little in Turkey. Finally, energy use and GHG emission analysis of the wheat showed that, in Pakistan FYM, fertilizer, and diesel fuel has the highest share in total input energy consumption in rain-fed wheat, while in irrigated wheat fertilizer, water for irrigation, and diesel were the main energy inputs. In Turkey, fertilizer has the highest share in total input energy consumption followed by diesel fuel. Furthermore, fertilizers and diesel fuel have the highest share in the total GHG emissions in both countries. Based on BCC model the estimate of target energy use showed that there is a great scope for energy savings and consequent decrease in GHG emissions from various input sources. Based on the analysis and outcome of the study, it can be said that there are important policy implication for both countries. Government of both countries should invest more in power generation to ensure universal access to electricity and other modern energy sources in order to accomplish Sustainable Development Goals. Efforts to eradicate poverty from rural areas will have long-lasting impacts, it will results in switching from traditional biomass to modern energy sources as income has been found as an important factor for fuel-switching. As far as energy use is concerned, to improve energy efficiency, rather than traditional methods of price increase, taxes, or enforced introduction of improved technology, behaviors of individual related to energy use should be changed. Moreover, a policy targeting on the involvement of related governmental departments to promote adoption of efficient energy technologies, optimize efficient use of biomass and facilitating penetration of renewable energy technologies at household level should be formulated. Three important set of actions can be recommended; societal awareness (about adverse impacts of dirty energy use and benefits of efficient use of energy), government intervention (rural energy at heart of energy policy and formulation of energy policy not isolated from other socio-economic planning), and public-private partnership (to solve problems like energy access, affordability, and adoption of new and efficient technologies).
Benzer Tezler
- Serological investigation of peste des petits ruminants in lambs in Iraq-Kirkuk region
Irak–Kerkük bölgesinde kuzularda küçük ruminant vebası (pestedes petits ruminants ppr)'ın seroprevalansı
SARWAT KHORSHED RAHEEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sağlık YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KOZAT
- Local agricultural relations and farmer strategies: The case of Çiğdemli
Yerel tarımsal ilişkiler ve çiftçi stratejileri: Çiğdemli örneği
AYKUT OZAN ALAN
Doktora
İngilizce
2024
EkonomiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜNİS SEVEN AĞIR YAĞCI
- 1980 sonrası tarım politikalarının kırsal alandaki yapısal dönüşüm üzerine etkileri: Aydın-Dalama örneği
The impacts of the agricultural policies after 1980 on the structural transformation of the rural areas: The case of Aydin-Dalama
NERİMAN YÖRÜR
Doktora
Türkçe
2008
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Bölümü
PROF. DR. SEZAİ GÖKSU
- Kentsel saçaklanmanın tarım arazilerinin amaç dışı kullanımına etkileri: Şanlıurfa ili örneği
Effects of urban sprawl on misuse of agricultural lands: The example of Şanlıurfa province
İSA FIRATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiHarran ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ REMZİYE ÖZEL
- Yaşlıların sosyal dışlanma algılarının sosyolojik bir analizi: Denizli örneği
A sociological analysis on the perceptions of social exclusion of the elderly: The case of Denizli
PELİN SUZAN IŞIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRGÜL ÇİFTCİ