The effect of socioeconomic status and 5-HTTLPR on preschoolers' social competence and diurnal cortisol levels
Sosyoekonomik konum ve 5-HTTLPR'in anaokulu çocuklarında sosyal yetkinlik ve günlük kortizol seviyelerine etkisi
- Tez No: 514062
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF AYSİMİ DUMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Sosyal yetkinlik (SY) çocukların gelişimi için önemli bir etmendir ve genetik ve çevresel faktörler tarafından etkilenir. Bu çalışma, sosyo-ekonomik konum (SEK), SY ve Hipotalamik-Hipofiz-Adrenal (HPA) ekseni etkinliğinin arasındaki ilişkileri, serotonin transporter gen polimorfizmini (5-HTTLPR) ve cinsiyeti düzenleyici olarak kullanarak araştırmaktadır. Çalışmaya anaokulu çocukları (45-83 ay arası), anneleri ve öğretmenleri katıldı. SY, öğretmenler tarafından doldurulan Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme Ölçeği kullanılarak değerlendirildi. Ailenin SEK'i ebeveynlerin eğitim düzeyleri ve ailenin gelir düzeylerinin standardize edilip ortalamasının alınması yoluyla hesaplandı. 5-HTTLPR genotipi tükürük DNA'sından, Kısa/Kısa (KK), Kısa/Uzun (KU) ve Uzun/Uzun (UU) gruplarına göre belirlendi. HPA ekseni etkinliği bir gündüz bir öğleden sonra olmak üzere kreşte ve evde alınan tükürük diurnal kortizolü seviyelerine göre ölçüldü. SEK ve SY arasındaki ilişkiyi ölçen çok düzeyli doğrusal model, cinsiyet, SEK ve 5-HTTLPR genotipi arasındaki anlamlı bir üçlü etkileşimi açığa çıkardı. Buna göre, KK erkekler ve KU-UU kızlarda SED arttıkça SY'nin de arttığı gözlendi. UU erkekler ve KK kızlarda ise bu etkinin tam tersi gözlendi. SEK ve HPA ekseni etkinliği arasındaki ilişkiye yönelik sonuçlar, yalnızca erkek çocuklarında yüksek SY'nin, SEK'nin günlük kortizol eğrisi üzerindeki etkisinde tampon vazifesi gördüğünü gösterdi. Düşük SY'ye sahip erkek çocuklarında, KK genotipe sahip olanların SEK'lerindeki artış günlük eğrilerindeki düşüşle ilişkiliydi. Fakat UU genotipe sahip erkeklerin SEK'lerindeki artış, günlük eğrilerindeki artışla ilişkiliydi. Kızlarda veya yüksek SY'ye sahip erkeklerde herhangi bir anlamlı ilişki bulunamadı. Bu bulgular SEK'in, 5-HTTLPR genotipi ve cinsiyete bağlı olarak, anaokulu çocuklarının SY ve HPA ekseni etkinliklerini farklı olarak etkileyebileceğini göstermektedir. Gelecekteki çalışmalar, SEK, SY ve HPA ekseni arasındaki ilişkileri uzun dönemli olarak araştırmalıdır.
Özet (Çeviri)
Social competence (SC) is an important contributor to children's development and influenced by genetic and environmental factors. This study investigates the associations between socioeconomic status (SES), SC and Hypothalamic-Pituitary-Adrenal (HPA) axis activity moderated by serotonin transporter polymorphism (5-HTTLPR) and sex. Preschool children (45-83 months), their mothers and teachers participated in the study. SC was assessed by teachers' report of Social Competence and Behavior Evaluation Scale – Short Form. SES was calculated as the standardized average score of parental education and income. 5-HTTLPR genotype was determined from salivary DNA as Short/Short (SS), Short/Long (SL) and Long/Long (LL). HPA-axis activity was measured as salivary diurnal cortisol levels at daycare and home through a morning and an afternoon sample. A multilevel linear model testing the association between SES and SC revealed a significant three-way interaction between sex, SES and 5-HTTLPR. For SS boys and SL-LL girls, as SES increased, SC increased, while a reverse pattern was observed in LL boys and SS girls. For HPA-axis activity, only in boys, higher SC buffered the impact of SES on daycare diurnal slope. For boys with lower SC, those with SS genotype had decreased diurnal slopes with increased SES, while LL boys had decreased slopes with decreased SES. There were no significant associations for girls or high SC boys. These findings indicate for the first time the differential effects of SES on preschoolers' SC and diurnal cortisol by sex and 5-HTTLPR. Future studies should investigate the associations between SES, SC and HPA-axis outcomes in a longitudinal fashion.
Benzer Tezler
- Maternal postpartum depresyonun bebeklerde nörobilişsel gelişime etkisi
The effect of maternal postpartum depression on neurocognitive development in babies
ZEYNEP ALCALI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ALTUNTAŞ
- Sağlıklı Türk çocuklarında yaş ve puberteye göre insülin benzeri büyüme faktörü-1 ve insülin benzeri büyüme faktör bağlayıcı protein-3 düzeyleri: sosyo-ekonomik durumun büyüme ve büyüme faktörleri üzerine etkisi
Serum IGF-1 and IGFBP-3 levels during childhood and adolescence: establishment of normative values with emphasis on puberty and socioeconomic status
SERAP TURAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıMarmara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDULLAH BEREKET
- Video-EEG monitoring aracılığı ile NON-epileptik psikojen nöbet tanısı alan hastaların takibi
Follow-up of non-epileptic psychogenic seizure patients diagnosed VİA video-EEG monitoring
BURAK CEYLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
NörolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KUTLUHAN
- Ege üniversitesi hazırlık sınıfı öğrencilerinde tütün, alkol, madde kullanımı ve sosyo- ekonomik düzey etkisi
Tobacco, alcohol, substance use in ege univercity preparatory class students and socio-economic level effect
AYŞE TELLİEL GÜLER
- Tıbbi araştırmalarda sosyoekonomik seviye değerlendirme ve gruplandırma kriterlerinin araştırılması
Investigation of socioeconomic status evaluation and grouping criterias in medical studies
ALİ ÜMİT GEÇKİL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Aile HekimliğiBaşkent ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALTUĞ KUT