Tarihsel süreçte Silvan (Meyyafarikin) şehrinin gelişimi
The development of the city Silvan (Meyyafarikin) in historical process
- Tez No: 514231
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE DENKNALBANT ÇOBANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin de içinde yer aldığı Yukarı Mezopotamya,“kentsel yerleşim tarihi”bakımından önemli bir coğrafi sahayı teşkil etmektedir. Nitekim Diyarbakır ve çevresi ilk yerleşim yerlerinin görüldüğü oldukça geniş bir iskân sahasını meydana getirmektedir. Neolitik Çağ'dan itibaren yerleşim gördüğü anlaşılan bu bölgede, Bizans döneminde (4. yüzyıl sonu- 5. yüzyıl başı) Bizans ve Sasani devletlerinin sınır boyunda Martyropolis kenti, din adamı Marusa b. Lyuta tarafından kurulduğu düşünülmektedir. Kentin oluşum sürecinin, Bizans İmparatorluğu'nun merkezileşme politikası dahilinde bölgede yaşayan Hıristiyan vatandaşlar için bir yerleşim edinme düşüncesiyle başladığı anlaşılmaktadır. Kente kutsallık atfetmek adına İran, Mezopotamya ve Asuri şehirlerinde öldürülen Hıristiyan azizlerin kemikleri toplanarak kentte inşa edilen ilk dini yapılara yerleştirilmiş ve kente“Şehitler Şehri”anlamına gelen“Martyropolis”adı verilmiştir. Bizans İmparatorları'nın hamiliğini üstlendiği Martyropolis kentinin yerleşim düzenin ilk çekirdeği, kilise ve kale-sur yapıları etrafında gelişim göstermiştir. 640'yılında El-Cezire bölgesinin fethi sonrasında, Ortaçağ'da Kuzey Mezopotamya sahasında, Müslüman hanedanların siyasi yapılanma süreciyle başlayan İslam şehircilik olgusu, yerleşilen bölgenin kültürel deneyimleri ve kentsel inşa pratikleri ile geliştirilerek ileri bir seviyeye taşınmıştır. Bu önemli merkezlerden biri de Diyarbakır'ın Meyyafarikin/Silvan ilçesidir. Ortaçağ boyunca Meyyafarikin şehri, farklı Müslüman hanedanların siyasi ve idari merkezi haline gelmiştir. Müslümanlar döneminde, Meyyafarikin şehrinin kentsel gelişimi Şeyhoğulları Devleti'nin burayı siyasi merkez edinmesi üzerine başlamaktadır. Hamdaniler ile devam edilen süreçte kent organizasyonun ilk adımları atılmış ve kentin ilk yönetim merkezi inşa edilmiştir. Mervaniler döneminde kent dokusunu oluşturan ana unsurlar, kentsel yerleşim düzeni; mahalle, sokak, alt yapı sistemleri, yönetim merkezi, kamu yapıları, çarşılar, meydanlar ve şehrin dış bölgesinde gelişmiş Rabadlar (dış mahalleler) ile kent organizasyonu sistemli bir plan dahilinde meydana getirilmiştir. Bu dönemde şehrin kentsel gelişmişlik düzeyi ileri bir seviyeye yükselmiş ve İslam şehrine ait karakteristik özellikler kazanmıştır. Artuklular ve Eyyubiler ile bu sürece devam edilmiş, kentin gelişim sürecindeki istikrar korunarak sürdürülmüştür. Ortaçağ'da, İslam dönemi Meyyafarikin kamusal yapıları, gelişmiş kent ağı ve güçlü savunma sistemiyle güvenli bir şehir görünümü vermektedir. Ancak Moğolların Anadolu'ya gelmeleri ile beraber şehir çöküş sürecine girmiştir. Kent 16. yüzyılda Osmanlı idaresine girmiş ve Diyarbakîr vilayetine bağlı bir kaza haline gelmiştir. Anahtar Kelime: Meyyafarikin, Martyropolis, Ortaçağ, İslam Şehirciliği
Özet (Çeviri)
Upper Mesopotamia, in which Southeastern Anatolia is located, constitutes an important geographical area in terms of“urban settlement history”. As a matter of fact, Diyarbakır and its environs constitute a very large settlement area where the first settlements are found. In this region, which was inhabited since the Neolithic Age, Martyropolis city bordered by the Byzantine and Sassan states, was founded by cleric Marusa b. Lyuta, in the Byzantine period (end of the 4th century – beginning of the 5th century). It is understood that the process of formation of the city began with the idea of obtaining a settlement for the Christian citizens living in the region within the policy of centralization of the Byzantine Empire. The Christian saints killed in Iran, Mesopotamia and Assyria cities were gathered and placed in the first religious construction for the purpose of attributing holiness to the city called“Martyropolis”, meaning“City of Martyrs”. Martyropolis, the home of the Byzantine emperors, developed around the first nucleus of the settlement order, the church and the castle-fortifications. After the conquest of the Al-Jazeera region in 640, in the Middle Ages at North Mesopotamia, the Islamic urbanism that started with the political structuring of the Muslim dynasties progressed to a new level with the cultural experiences of the settled region and urban construction practices. One of these important centers was Meyyafarinin /Silvan district of Diyarbakir. Throughout the Middle Ages Meyyafarin city has become the political and administrative center of different Muslim dynasties. During the Muslim period, the urban development of the Meyyafarikin city started when the Sheiogullari State made this place their political center. In the process continuing with the Hamdanis, the first steps of the city organization were taken and the characteristic features of the Islamic city became clear. During the time of Marwanis, the city matured with the main elements forming urban texture, i.e. the urban settlement order; neighborhoods, streets, infrastructure systems, management centers, public buildings, bazaars, agoras and the Rabads (outer spaces) developed in the outskirts of the city. This process continued with the Artukids and Eyyubis, and the stability of the development process of the city was maintained. In the Middle Ages, the Islamic period of Meyyafarikin gave a developed view of the city with public structures, advanced city network and strong defense system. However, with the arrival of the Mongols to Anatolia, the decline process of the city started. The city entered into the Ottoman administration in the 16th century and became a subprovinced connected to the Diyarbakır province. Anahtar Kelime: Meyyafarikin, Martyropolis, Silvan, Mediaeval, İslamic urbans
Benzer Tezler
- Çatışma yönetiminde kontrol metodu: İsrail örneği
Control method in conflict management: The case of Israel
RINDI ŞİLAN KARAGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL PINAR ERKEM GÜLBOY
- Modüler ahşap oyunevi tasarımı ve geliştirilmesi
Modular wooden playhouse design and development
ŞİLAN ONUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri Ürünleri TasarımıEge ÜniversitesiDisiplinlerarası Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYNET ÖNDOĞAN
- Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili ders kitaplarında belirteçlerin fillerle birlikte kullanımları ve eşdizimlilikleri
The uses and colocycations of significants with elephants in textbooks on teaching Turkish as a foreign language
FAHRİYE AYCAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİRVAN KALSIN