Kentsel dönüşüm projelerinde kullanıcı odaklı yaklaşımın Beykoz projesi örneği üzerinden değerlendirilmesi
A user-focused approach to urban transformation projects evaluated on the Beykoz project example
- Tez No: 514554
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN AVLAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, İnşaat Mühendisliği, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Civil Engineering, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Beykoz İlçesi; İstanbul Metropoliten Alanı'nın, Boğaziçi bölgesinin Asya yakasında ve kuzeyinde yer alan, İstanbul Boğazı'na ve İstanbul Boğazı'nın Karadeniz'e açılan kısmında Karadeniz'e kıyısı olan stratejik öneme sahip ilçesidir. Beykoz ilçesinin yüzölçümü 313 km²'dir. 2017 yılı nüfusu ise 251.087 kişidir. İlçedeki konut sayısı 42844, işyeri sayısı 2303, konut+ işyeri sayısı 3456 ve toplam bina sayısı 48603' tür. Toplam bina sayısının %7 si ruhsatlı durumdadır, ruhsatlı binalarında yarısı iskânlı durumdadır. İlçe genelinde planlanabilir alan ise yüzölçümünün yaklaşık %20'sidir. 2012 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ilçe sınırları dahilindeki 20 köy (229.74 km²) mahalle statüsüne kavuşmuştur. Bu mahallelerin toplam yüzölçümü ise ilçe yüzölçümünün yaklaşık %74.02 sidir. Cumhuriyet Dönemi Sanayi hamleleri ile bölgede faaliyete geçen Deri Kundura, Cam Fabrikaları ve Tekel Fabrikaları ile başlayan gelişim sürecinde, özellikle 1970'li yıllardaki göç dalgası ile İstanbul ortalamasının üzerinde bir nüfus artışı yaşanmıştır. Göç hareketinin yoğunlukla devam ettiği 1980'li yılların sonuna kadar Türkiye'nin birçok bölgesinden insan Beykoz'a yerleşmiştir. Göç nüfusunun %70'i Karadeniz Bölgesindendir. Yoğun göç planlama ile karşılanamayınca ilçede özellikle sosyal donatı alanları eksikliğine sebep olmuş bölgesel iş imkânları harekete geçirilememiş, eğitim seviyesi düşmüş, işsizlik artmış, göç nüfusu gecekondulaşma ile barınma ihtiyaçlarının çözümüne yönelmiştir. F.S.M. Köprüsü ve 2. Çevre yolunun Kavacık'a bağlanması ile yapılaşma baskısı en üst seviyeye çıkmış plansızlık sebebi ile yerel yönetim bu baskıyı karşılayamamış, kaçak yapılaşmanın önüne geçememiştir. Beykoz ilçesinin tamamı 1995 yılında Orman Bakanlığı tarafından doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. Bu karar ile sadece alansal koruma hedeflenmiş, kararın sosyal ve ekonomik olası sonuçları bu güne kadar değerlendirilmemiş, hesaplanmamıştır. 1995 Sit alanı ilanından sonra 2000'li yıllarda başlayan plan süreçleri de ilçenin gerçeklerinden uzak kararları sebebiyle sadece kâğıt üstünde kalmıştır. Kentsel Dönüşüme yönelik kanun ve yönetmeliklerin çıkması ve yerel yönetimin planların tamamının, dönüşüme olanak sağlayacak şekilde yeniden hazırlanması yönündeki kararlılığı, 6292 ve 6306 sayılı yasalar ile desteklenince ilçedeki dönüşüm projelerinin önü açılmıştır. Yerel yönetimin dönüşüm uygulamalarındaki kararları bu çalışmayı destekler niteliktedir. Bu tez çalışmasında kentsel dönüşüm uygulamalarının yerinde dönüşüm yöntemiyle yapılmaması bir eksiklik olarak tespit edilmiş, bu eksikliğin kullanıcı odaklı kentsel dönüşümle giderilmesi tez çalışmasının temel amacını oluşturmuştur. Bu çalışmada hızlı bir şekilde kentsel refah ve yaşam kalitesini arttırıcı başarılı bir sosyal kalkınma modeli ortaya koyarak kullanıcıların doğup-büyüdükleri ve aidiyet duydukları bölgeden ayrılmak zorunda kalmadan profesyonel ekiplerle yerinde dönüşüm uygulanmasını amaçlayan bir saha çalışması yapılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir. Çalışma, dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; literatür taraması özeti, tezin amacı ve önemi, hipotezler, araştırmanın sınırlılıkları ve tezin yöntemi irdelenmiştir. İkinci bölümde; kentsel dönüşüm kavramının tanımı yapılmıştır. Kentsel dönüşümün amacı, tarihsel gelişimi, kentsel dönüşüm türleri ve sınıflandırmaları ile kentsel dönüşüm örneklerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde; proje alanının tanımlanmasına yönelik bir çalışma yapılmıştır. Kentsel dönüşüm alanının fiziksel çevre verileri, tarihsel gelişimi, mevcut yerleşim dokusu, dönüşüm alanında karşılaşılan riskler ve alandaki imar koşulları açıklanmıştır. Saha çalışmasına altlık teşkil edecek kullanıcı profili belirlenmiştir. Demografik, kültürel ve sosyo-ekonomik yapı hakkında veriler toplanmıştır. Kentsel dönüşüm alanındaki kullanıcıların tercih ve beklentilerinin belirlenmesine yönelik kriterler belirlenmiş ve anket çalışması haline getirilmiştir. Yaklaşık iki senedir yerel yönetimin yapmış olduğu fiili durum ve saha tespit çalışmalarını önemli derecede destekleyici anket çalışması, alanda yaşayan mevcut 53 kadın ve 47 erkek toplam 100 kullanıcının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Son bölümde ise; Beykoz Tokatköy Kentsel Dönüşüm Projesinin gelişimi ile özelliklerine yer verilmiştir. Projede kullanıcı tercih ve beklentilerine göre çevre düzenlemesine ve yapı üretimine yönelik kararlar önerilmiştir. Böylelikle, proje alanındaki kullanıcılara; mülkiyet hakkını hızla nitelikli konut üreterek edindirmek, bölgedeki demografik yapıyı koruyarak yerel kültürün devamlılığını sağlamak, deprem, heyelan vb. olası afetlerden önce modern teknik özelliklere sahip, güvenli yaşam alanlarını kullanıcılara sunmak amaçlanmıştır. Ayrıca, kentsel dönüşüm öncesi mevcut kullanıcıların dönüşüm sonrası aynı yerde ikamet etmeye devam edecekleri çevrelerin oluşması ve bu amaçla Türkiye'de ilk kez uygulanacak bir model olan kullanıcı odaklı“Yerinde Dönüşüm”ilkesinin yaygınlaşması hedeflenmiştir. Bu çalışmanın, dönüşümün fikir aşamasından uygulamaya kadar olan sürecini irdeleyen ve uygulama sonrası kullanıcı tercihlerini belirleyen, yeni yapılacak mevzuat çalışmalarına yön verecek, tüm bu konularda başvuru niteliği taşıyacak bir kaynak oluşturacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Beykoz; is a strategically significant district which is located in the Istanbul Metropolitian Area, the north Asia part of the Bosphorus Region and it has a coastline at both the Bosphorus and the Black Sea where the Bosphorus opens to the Black Sea. The surface area of the district of Beykoz is 313 km². The population of 2017 is 251,087 people. The number of residential buildings in the district is 42844, the number of establishments is 2303, the number of residential + office buildings is 3456 and the total number of buildings is 48603. 7% of the total number of buildings is licensed, half of the licensed buildings are settlement. About 20% of the area in the district can be planned. With the Decree No. 6360 entered into force in 2012, 20 villages (229.74 km²) within the boundaries of the districts have attained the neighborhood status. The total surface area of these neighborhoods is about 74.02% of the district's surface area. During the development process that started with Leather Kundura, Cam Fabrics and Tekel Factories, which started activity in the region with the Republican Period Industrial Acts, there has been a population increase above the average of Istanbul with the immigration wave especially in the 1970s. The continued migration of intensity until the end of the 1980s, many people from Turkey's regions located to Beykoz. 70% of the immigration population is from Black Sea Region. When intense immigration could not be met with the planning, employment opportunities that have caused lack of social support areas have not been activated, education level has decreased, unemployment has increased and immigration population has tended to resolve the need for accommodation by squatting in the region. With the connection of F.S.M. Bridge and the 2nd ring road to Kavacık, the pressure of the settlement reached the highest level and the local government could not meet this pressure due to unplanning and could not prevent illegal housing. The entire Beykoz district was declared a natural site in 1995 by the Ministry of Forestry. With this decision, only spatial protection was targeted and the social and economic probable outcomes of the decision were not assessed and calculated until today. The planning processes that began in the year 2000 after the declaration of the natural site in 1995 have remained solely on paper due to far-reaching decisions of the district. With the enactment of laws and regulations for Urban Transformation and the determination of the local government to revise the plans in a way that allows for transformation, with the support of Laws 6292 and 6306, the transformation projects in the district are lead up. Decisions of local governments on transformation practices support this work. In this thesis study, urban transformation applications are not done by in situ transformation method has been identified as deficiency, eliminating this deficiency has been the main aim of the thesis study by user-centered urban transformation. In this study, a field study was carried out with the aim of implementing on-site transformation of professional teams without users have to leave region where they were born, grown up and its results were evaluated. The study consists of four main chapter. In the first chapter; literature review summary, thesis purpose and importance, hypothesis, limitations of research and thesis method have been examined. In the second chapter; the concept of urban transformation has been defined. The aim of urban transformation, historical development, types of urban transformation and classification and examples of urban transformation are included. In the third chapter; a study has been carried out to identify the project area. The physical environment data of the urban transformation area, its historical development, the existing settlement texture, the risks encountered in the transformation area and the zoning conditions in the area are explained. A user profile has been identified that will serve as a base for field work. Data on demographic, cultural and socio-economic structure have been collected. The criteria for determining the preferences and expectations of users in the urban transformation area have been determined and turned into questionnaire studies. The questionnaire was conducted which supports the actual situation and field surveys, which were conducted by the local government for about two years, with a total of 100 users, 53 men and 47 men, living in the area. In the last section; The development and characteristics of the Beykoz Tokatköy Urban Transformation Project are included. Decisions about environmental regulation and building production have been proposed in the project according to the user preferences and expectations. In this way, it is aimed to provide the right of ownership rapidly by producing qualified housing, to ensure the continuity of local cultures by protecting the demographic structure in the region and to present safe living areas with modern technical features before possible disasters to the users. Also, it is aimed to create environments where existing users can live in the same place after the transformation and for this purpose it is aimed to spread“Local Transition”principal which is a user-centric model to be applied for the first time in Turkey. It is thought that this study will lead to the new legislation studies, which will examine the transformation stages from the beginning to the application and determine the user preferences after the transformation and will form a resource to carry the application qualification in all these matters.
Benzer Tezler
- Re-thinking the cities in the digital era: An urban living lab concept
Dijital çağda kentleri yeniden düşünmek: Kentsel yaşam laboratuvarı konsepti
ÖZGE ÇELİK YILMAZ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZHAN ERTEKİN
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Sustainable performance measurement model for urban regeneration projects
Kentsel dönüşüm projeleri için sürdürülebilir performans ölçme modeli
EMRE ILICALI
Doktora
İngilizce
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA HEYECAN GİRİTLİ
- Therapeutic planning based on the storytelling of individual traumas: Narratives from veddel neighbourhood
Bireysel travmaların hikaye anlatımına dayalı terapötik planlama: Veddel mahallesinden anlatımlar
AMIRHOSSEIN ETEMADI
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDA BEYAZIT İNCE
- A computable vitality: Kenzo Tange's architectural system
Hesaplanabilir canlılık: Kenzo Tange'nin mimari sistemi
CANSU TOLUNAY BERBER